Sách Tuệ Tĩnh có ghi: “Cá nhám có vị ngọt, mặn, tính bình, không độc, tác dụng bổ tạng, điều trung, cũng như cá diếc làm nem làm gỏi ăn rất ngon. Con nào có đốm thì độc”. Một số tài liệu cho biết, cá nhám chứa protid, lipid trong đó có 0,5% axit béo omega-3. Gan cá có hàm lượng vitamin A và D rất cao. Dùng cá nhám rất tốt với người tỳ hư ăn kém, gầy sút, mắt yếu, phù thũng, vàng da, lở ngứa, các chứng liên quan huyết hư dùng đều tốt. Sau đây là một số món ăn bài thuốc dược thiện từ cá nhám.
- Gỏi da cá nhám: Da cá nhám, hoa chuối, xoài xanh, hành tây, cà rốt, đậu phộng rang, chanh, đường, ớt, tỏi, gia vị vừa đủ, làm gỏi ăn. Cách làm: Da cá nhám ngâm nước gừng, rượu, chanh, làm sạch vảy, khử hết mùi tanh, sau luộc, hấp chín để ráo thái lát. Hành tây, cà rốt, hoa chuối, xoài đều thái sợi, bóp chanh, rau răm, húng quế rau thơm gia vị vừa đủ làm gỏi ăn. Tác dụng bổ tỳ vị dưỡng khí huyết, trị chứng ăn không ngon, người gầy sút, nhức mỏi, khí huyết hư dùng đều tốt.
- Lẩu cá nhám: Thịt cá nhám, măng chua, đậu phụ, dứa, ớt, gia vị, rau ăn lẩu, hoa chuối, đậu bắp, bạc hà, rau muống, tiêu, mắm, gia vị nấu, nhúng rau ăn. Tác dụng bổ tỳ, ích tạng phủ, dưỡng khí huyết, giúp chữa ngoại cảm nội thương, mệt mỏi, dùng đều tốt.
- Canh chua cá nhám: Cá nhám, cà chua, dứa, giá đậu, rau ngổ, bông chuối, đậu bắp, hành, ớt, gia vị vừa đủ, nấu canh ăn. Tác dụng kiện tỳ, thanh thấp nhiệt, dưỡng khí huyết, trị chứng viêm tiết niệu, sỏi thận, sỏi gan mật, phì đại tuyến tiền liệt, lở ngứa, các chứng liên quan đến thấp nhiệt.
- Cá nhám kho tộ: Thịt cá nhám, thịt ba chỉ, hành tím, tiêu, ớt, gia vị vừa đủ, kho ăn. Tác dụng bổ tỳ vị, dưỡng khí huyết, trị chứng tỳ hư ăn kém, phụ nữ sau sinh ít sữa, trẻ em người lớn thiếu đạm, khó tăng cân.
- Cá nhám om hoa chuối: Thịt cá nhám, hoa chuối, đậu phụ, riềng, mẻ, xả, tía tô, nghệ, tiêu, ớt, gia vị vừa đủ, nấu ăn. Tác dụng bổ trung, kiện tỳ hóa thấp, tiêu phù, trị các chứng tỳ hư ăn không ngon, hoa mắt, chóng mặt, váng đầu, ù tai, vàng da, men gan cao, dùng đều hợp.
- Cá nhám kho nghệ: Cá nhám, thịt chân giò heo, nghệ, hành, mắm muối, đường, gia vị vừa đủ, kho ăn. Tác dụng, bổ trung hoạt huyết, hóa ứ. Giúp trị chứng khí huyết hư cơ thể suy nhược ăn ngủ kém, người gày sút, phụ sau sinh ăn kém ít sữa, thiếu máu da xanh ăn đều tốt.
- Cá nhám nấu dưa chua: Cá nhám, dưa chua, cà chua, hành, tiêu, ớt gia vị vừa đủ, nấu, om ăn. Tác dụng kiện tỳ hóa thấp, thanh nhiệt, trị chứng viêm gan vàng da, tiểu vàng, men gan tăng, đau tức hạ sườn, ăn kém, mệt mỏi, viêm đại tràng mạn các chứng tỳ hư thấp nhiệt dùng đều tốt.
DS Nguyễn Văn Hào (Vũng Tàu)
