Bạch cương tằm vị thuốc rẻ tiền, sẵn có ở Việt Nam.
Thầy thuốc ưu tú Nguyễn Hữu Khai, Tổng giám đốc Đông Nam Dược Bảo Long, vị thuốc Bạch cương tằm còn gọi Bạch cam toại, Trực cương tằm, Cương trùng… là vị thuốc khá quen thuộc trong Đông y. Bạch cương tằm là những con tằm chết tự nhiên, thường khô cứng, hình ống tròn, nhăn, teo, cong, vỏ ngoài mầu xám trắng hoặc mầu nâu xám dài khoảng 3-9,5cm, đường kính 5mm. Loại bạch cương tằm khi bẻ ra cả trong ruột và ngoài đều trắng là loại tốt. Nếu mình cong queo, ruột ướt đen thì không dùng.
Để bào chế bạch cương tằm, vào giữa tháng 4-5, chọn những con tằm chết cứng do bị nhiễm vi khuẩn, đem phơi nơi có gió hoặc phơi nắng, cho vào bình hút ẩm có chứa vôi sống hoặc sấy cho khô hoặc ngâm nước vo gạo 1 đêm, quấy nhẹ tay cho tơ và nhớt ra hết, vớt ra, phơi hoặc sấy khô. Hoặc rắc cám vào nồi (cứ 10kg cương tằm, dùng 1kg cám), đun nóng cho bắt đầu bốc khói, cho cương tằm vào, sao cho đến khi vàng, sàng bỏ cám đi, để nguội. Sao với cát nhỏ cho vàng lên hoặc sao vàng với rượu sấy khô. Ngày nay, để sản xuất bạch cương tằm, các nhà khoa học chọn lựa tằm đủ tuổi (4-5cm) rồi phun khuẩn nấm Batrytis Bassiana Bals lên mình tằm. Những con tằm chết cứng do nhiễm khuẩn này là loại bạch cương tằm chất lượng cao.
Nghiên cứu khoa học cho thấy trong bạch cương tằm có 67,44% chất Protid, 4,38% chất Lipid, 6,34% tro, 11,34% độ ẩm. Theo Đông y, bạch cương tằm có vị mặn, tính bình, vào kinh Can, Phế, Tỳ, Vị có công dụng: chống co giật, giảm đau, giải độc… Bạch cương tằm dùng phối hợp trong nhiều bài thuốc cổ trị nhiều chứng bệnh. Đặc biệt, bạch cương tằm được các cung tần xưa dùng như một bài thuốc để làm đẹp, nhiều sách còn lưu truyền lại.
Để có làn da đẹp, chữa da mặt sần sùi do đánh phấn, ngự y xưa dùng bạch cương tằm, hạt cây bìm bịp (hắc khiên ngưu), 2 vị bằng nhau, tán bột. Rửa mặt cho sạch rồi hòa bột với nước ấm thoa lên hàng ngày. Để chữa các vết nám, tàn nhang, chăm sóc da dùng bạch cương tàm tán bột cho vào lọ đậy kín. Mỗi ngày lấy một lượng vừa đủ hòa với nước đun sôi để nguội thành thứ bột sền sệt, dùng để bôi lên da mặt, bôi vào các vết sạm trước khi đi ngủ.
Làm mặt nạ đẹp da: mỗi tối, lấy một lượng bột bạch cương tằm vừa đủ hòa với nước ấm rồi thoa đều lên da mặt thành một màng mỏng, sau khoảng 30 phút thì rửa sạch. Làm thường xuyên sẽ có công dụng chữa tàn nhang nhanh chóng, mụn trứng cá, giúp da sáng mịn và mềm mại.
Hồng Linh
