Phần nhiều khi còn trẻ, do ốm đau làm tỳ vị hư yếu, ăn uống kém, hoặc sợ béo không dám ăn uống đầy đủ chất, để tỳ thận có khí lực, sinh ra huyết dịch giúp cho cơ thể cường tráng, đảm bảo cân bằng âm dương, để khi mang thai có đầy đủ khí huyết nuôi dưỡng thai nhi. Nếu tỳ thận không có đủ khí huyết nuôi dưỡng thai nhi, khi mang thai thường dễ sẩy thai.
Bài thuốc quốc bảo dưỡng thai
Theo Đông y, khi thận âm bị tổn thương, không sinh ra được huyết dịch, khi mang thai tử cung bị nhiệt hóa co bóp thất thường dẫn đến sẩy thai. Có người sẩy một, hai lần nhưng cũng có người sẩy nhiều lần mà không tìm ra nguyên nhân.
Bài thuốc Tư sinh hoàn của danh y Mậu Trọng Thuần, sau hàng trăm năm các thế hệ thầy thuốc Đông y sử dụng có nhiều kết quả tốt, được các danh y mọi thời đại ca ngợi và được gọi bài thuốc quốc bảo để làm bài thuốc dưỡng thai, in trong bộ sách Y tôn kim giám. Trong những năm qua chúng tôi đã áp dụng điều trị cho một số bệnh nhân có kết quả tốt. Bài thuốc gồm 18 vị: Nhân sâm (sâm cao ly) 15g, phục linh 12g, bạch truật 15g, ý dĩ 8g, khiếm thực 12g, trần bì 8g, thần khúc 8g, cát cánh 12g, sơn tra 8g, hoàng liên 4g , biển đậu 12g, hoài sơn 12g, liên nhục 12g, cam thảo 6g, mạch môn 8g, bạch đậu khấu 6g, hoắc hương 8g, sa nhân 8g. Bài thuốc có tác dụng: Bổ tỳ dưỡng vị tăng cường nguyên khí, để sinh khí huyết. Điều trị chứng ăn uống kém không đầy đủ, khi no khi đói, làm tỳ vị hư yếu, khi mang thai lại nôn mửa, ăn uống không được, sinh chứng thai hoạt, không bền động thai và sẩy.
Ba tháng đầu thai nhi cần nhiều tinh chất nhất
Như chúng ta đều biết thai nhi được sinh ra từ khí huyết, âm dương của nam và nữ giao hợp lại mà thành. Nhưng khi đã hình thành, những ngày đầu được khí huyết từ thận người mẹ nuôi dưỡng, nhưng thận lại tiếp thu tinh chất của tỳ và vị, biến hóa từ tinh chất của đồ ăn thức uống mà có. Khi tỳ vị hư yếu, không đủ nguyên khí để nuôi dưỡng thai nhi, khi thai nhi được ba tháng là lúc đòi hỏi nhiều tinh chất để phát triển, sự đòi hỏi đó buộc tỳ vị phải làm việc để cung cấp, nhưng tỳ vị quá hư yếu nên không đủ tinh chất nạp vào thận, làm thận âm bị tổn thương, tử cung phát nhiệt mà sinh ra nôn mửa. Vì không đủ tinh chất để hóa sinh ra khí huyết nuôi dưỡng nên thai nhi phải thoát ra ngoài mà ta gọi là sẩy thai, hay hoạt thai là cái lẽ đó.
Trong bài này lấy nhân sâm, bạch truật, phục linh, cam thảo, liên nhục, khiếm thực, hoài sơn, biển đậu, ý dĩ có vị ngọt, tính bình để bổ nguyên khí của tỳ vị. Các vị trần bì, thần khúc, sa nhân…vừa thơm, vừa cay để điều hòa vị khí (dịch vị), trừ nôn mửa, giúp ăn ngon miệng. Nếu có thấp nhiệt đã có vị hoàng liên để thanh, để táo. Bài thuốc này không bổ trệ như bài Sâm linh bạch truật tán, nó lại không làm khô ráo tiêu hao như bài Hương sa chỉ truật hoàn mà một số người đã dùng. Bài thuốc này vừa bổ, vừa kiện vận, rất đỗi êm hòa, dùng để làm bền thai nhi vĩnh viễn, không bao giờ hoạt hay sẩy.
Cách dùng: Ngày uống một thang sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn 15 phút, uống liên tục 3 tháng. Nếu sẩy thai mạn tính (4-5) lần liên tục, tán bột làm viên hoàn mật ong, mỗi viên 5g, ngày uống 3 lần, mỗi lần uống 2 viên, trước khi ăn sáng, trưa, tối 15 phút. Uống liên tục 6 tháng, có thể uống một năm sẽ hết sẩy thai.
TTND.BS Nguyễn Xuân Hướng
