Bệnh thường biểu hiện, mặt đỏ môi hồng, miệng khô mũi ngạt, người sốt sợ lạnh, khát thích uống nước lạnh, người bực dọc khó chịu, hay nói mê sảng, đại tiện bí. Bệnh để lâu không chữa khỏi thì càng nặng, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe trẻ. Sau đây là một số bài thuốc cổ phương thường dùng chữa cảm nội nhiệt.
Nếu mới bị trong người nóng ngoài sợ lạnh: Phép trị vừa tán phong hàn, vừa tả nội nhiệt, nên dùng bài Song giải thông thánh thang gia giảm gồm bạch truật 4g, cam thảo 4g, đại hoàng 4g, mang tiêu 6g, hoàng cầm 4g, liên kiều 6g, thạch cao 4g, hoạt thạch 4g, đương quy 4g, thược dược 4g, xuyên khung 4g, ma hoàng 4g, cát cánh 4g, bạc hà 4g, kinh giới 4g, phòng phong 4g, sinh khương 4g, thông bạch 4g sắc nước uống, bệnh nặng trẻ lớn có thể tăng liều gấp đôi hoặc hơn. Tác dụng khử phong, thanh nhiệt, giải độc, tả hoả, trị dương minh vị nhiệt, đại đầu phong, mụn nhọt. Trong bài thuốc, ma hoàng, cát cánh, bạc hà, kinh giới, phòng phong, sinh khương, thông cạch tiết phong khu tà. Đại hoàng, mang tiêu, chi tử, hoàng cầm, liên kiều, thạch cao, hoạt thạch thanh nhiệt giải lý. Đương quy, thược dược, xuyên khung hòa huyết. Bạch truật, cam thảo hòa khí. Trẻ mắc bệnh thương hàn, ngoại có biểu tà, nội có uất nhiệt nên cho dùng thuốc này.
Nếu uống thuốc ra mồ hôi, tiểu tiện thông lợi, song vẫn còn sốt: Phép trị nên lấy thanh nhiệt làm cốt. Nên cho dùng bài Lương cách tán gia giảm gồm hoàng cầm 4g, đại hoàng 2g, liên kiều 4g, mang tiêu 2g, chi tử 2g, bạc hà 4g, trúc diệp 8g, cam thảo 2g sắc nước cho uống. Bệnh nặng, trẻ lớn có thể tăng liều gấp đôi hoặc hơn. Tác dụng thanh nhiệt tích ở thượng và trung tiêu đồng thời thông tiện. Trong bài thuốc, liên kiều, chi tử, hoàng cầm tiết hỏa. Mang tiêu, đại hoàng, bạch mật thanh nhiệt nhuận tràng. Bạc hà thanh nhiệt. Cam thảo hòa dược, giải độc.
Nếu bệnh lâu không khỏi, biến chứng bệnh thuần nhiệt: Nên dùng bài Ngân kiều tán gia giảm gồm liên kiều 8g, cát cánh 6g, trúc diệp 6g, kinh giới tuệ 4g, đạm đậu xị 8g, ngưu bàng tử 8g, kim ngân hoa 8g, bạc hà 12g, cam thảo 2g sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng tân lương, thấu biểu, thanh nhiệt, giải độc.
DS Nguyễn Văn Hào (Vũng Tàu)
