Ung thư máu bắt nguồn từ bất thường xảy ra tại tủy xương- nơi sản sinh ra các tế bào máu. Có một vài tác nhân được xác định là nguy cơ dẫn đến ung thư máu đó là:
Hóa chất, tia xạ và virus
Những yếu tố nguy cơ gây ung thư máu trước hết hay gặp ở người tiếp xúc lâu dài với một số hóa chất độc hại như: benzene, formaldehyde,...
Tiếp xúc tia phóng xạ: Những nạn nhân sống sót sau vụ nổ bom nguyên tử tại Nhật Bản, hoặc trong vụ nổ nguyên tử Chernobyl (Ukraine), những người làm việc tại nhà máy năng lượng hạt nhân có khả năng cao mắc bệnh ung thư máu so với người bình thường.
Nhiễm Virus: Một loại virus là EBV (Epstein - Barr) được đánh giá là có liên quan đến bệnh ung thư, bao gồm bệnh ung thư bạch huyết (một trong 3 loại ung thư máu).
Di truyền: Người mắc những hội chứng yếu tố di truyền như là bệnh down thường có khả năng mắc phải ung thư máu cao hơn người thường
Hút thuốc lá: Khi hút thuốc, nicotine sẽ tích tụ lại một chỗ trong cơ thể, gây rối loạn các chức năng và hoạt động của các tế bào tạo máu dẫn đến ung thư máu.
 |
Bác sĩ chỉ rõ những dấu hiệu cảnh báo ung thư máu |
Các loại ung thư máu
Bệnh bạch cầu: Chiếm 36%. Khi mắc bệnh bạch cầu cấp tính, cơ thể sẽ sản sinh ra một lượng lớn các tế bào máu trắng (tế bào Bạch cầu) chưa trưởng thành, gây tắc nghẽn, ngăn chặn tủy xương sản xuất các tế bào máu bình thường khác (như hồng cầu-giúp cung cấp oxy, tiểu cầu-giúp đông,cầm máu) khiến hệ thống miễn dịch mất cân bằng và dễ tổn thương. Đây chính là “bệnh máu trắng” mà các bác hay thấy trên phim.
Ung thư hạch (u lympho): Chiếm 46%. Tế bào lympho có mặt ở tất cả các cơ quan của cơ thể, tập trung nhiều nhất ở hạch, lách, tuỷ xương, gan, dạ dày, ruột… Khi tế bào này sản sinh bất thường, chúng ta sẽ có thể thấy hạch to dần lên.
U tủy: Chiếm 18%. Bệnh còn được biết đến với tên: đa u tủy xương hay bệnh Kahler. Đây là bệnh liên quan đến các tế bào plasma-hay còn gọi là tương bào, 1 loại tế bào trong tủy xương, tạo ra các kháng thể chống lại sự nhiễm trùng.
Khi bị bệnh, các tế bào plasma sản sinh mất kiểm soát, tạo ra các kháng thể có hại, từ đó dẫn tới những ổ tiêu xương, gãy xương, suy thận, thiếu máu, giảm tiểu cầu và bạch cầu, tăng canxi máu, các triệu chứng thần kinh, nhiễm trùng bội nhiễm,...
Triệu chứng ung thư máu dễ bị bỏ qua
Triệu chứng tiêu hóa: Những tế bào bất thường của ung thư máu thường tích lại tại gan, thận, lá lách, ruột… và sẽ gây ra các triệu chứng: Đau bụng; Ăn không được ngon miệng, chán ăn, luôn có cảm giác buồn nôn.
Rối loạn đông, cầm máu: Do các tế bào tiểu cầu với chức năng cầm máu bị giảm mạnh, khiến cơ thể có các dấu hiệu: Xuất hiện nhiều vết bầm tím lâu tan; Xuất hiện các chấm nốt xuất huyết trên da, niêm mạc; Chảy máu lâu cầm, nhất là chảy máu cam, chảy máu chân răng.
Biểu hiện thiếu oxy máu: do tế bào hồng cầu giảm, cơ thể thiếu oxy với các dấu hiệu: Người mệt mỏi triền miên dẫn tới suy nhược; Sụt cân đột ngột, bất thường; Khó thở, đau nhức đầu; tức ngực
Triệu chứng tại xương khớp: Đau nhức xương khớp: chân, đầu gối, cổ tay, cẳng tay, lưng, vai…; Gãy xương bệnh lý dù không có ngã hay va đập mạnh.
Triệu chứng nhiễm trùng: Sốt, ớn lạnh không rõ nguyên nhân;Đổ mồ hôi về ban đêm, sụt cân liên tục trên 6 tháng; Khó lành các vết thương ngoài da, hay bị nhiễm trùng;Phát ban hoặc ngứa da;
Triệu chứng tại hạch: Sưng hạch bạch huyết tại các vị trí như cổ, nách hoặc bẹn có thể dễ dàng phát hiện, uống thuốc không đỡ; Hạch trong ổ bụng, lồng ngực gây đau bụng, khó thở, tức ngực.
Theo ghi nhận của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ung thư máu chiếm khoảng 10% trong số các ca mắc ung thư ở Mỹ hàng năm, với khoảng hơn 175.000 ca bệnh/năm. Thời gian điều trị kéo dài, chi phí rất tốn kém và hiệu quả còn nhiều hạn chế.
Tuy nhiên, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm thì tỷ lệ điều trị thành công có thể lên tới trên 90%. Bởi vậy, nếu có bất cứ dấu hiệu nào trong số các triệu chứng liệt kê trên, hãy liên hệ sớm nhất với cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
BS Hà Hải Nam (Phó Trưởng khoa - Ngoại Tiêu Hoá 1 Bệnh viện K)
