Theo y học cổ truyền, trứng gà vị ngọt, tính bình, có công dụng tư âm, nhuận táo, dưỡng tâm an thần. Lòng trắng vị ngọt, tính lạnh có công dụng thanh phế lợi hầu họng, thanh nhiệt giải độc. Lòng đỏ vị ngọt, tính bình, có công dụng tư âm dưỡng huyết, nhuận táo trừ phong… Trong Đông y có nhiều bài thuốc dùng trứng gà để bồi bổ và chữa nhiều bệnh:
Viêm đại tràng mạn tính: Trứng gà 2 quả, phật thủ 15g, hoa nhài 10g. Trứng gà luộc chín, bóc vỏ rồi cho vào nồi nấu cùng với phật thủ thái chỉ và hoa nhài trong 15 phút, chế thêm gia vị, ăn nóng trong ngày. Công dụng: Sơ can lý khí, tỉnh tỳ cố tràng. Món này tốt cho người bị viêm đại tràng mạn tính với biểu hiện: Bụng đầy trướng và đau, khi đau thì muốn đi ngoài, lượng phân không nhiều nhưng khó đi, sau khi đại tiện thì đỡ đau, ợ hơi nhiều, bụng óc ách, chán ăn, chậm tiêu, có thể táo bón, thay đổi tính nết, hay cáu giận, mỗi khi căng thẳng thì bệnh lại tái phát…
Tiêu chảy: Trứng gà 2 quả, hoa đậu ván trắng 30g, gia vị vừa đủ. Đập trứng vào bát, cho hoa đậu ván trắng vào chế đủ gia vị, đánh đều rồi rán chín, ăn nóng. Công dụng thanh nhiệt, giải độc, hóa thấp chỉ tả, dùng cho trường hợp tiêu chảy do thấp nhiệt (biểu hiện bằng các triệu chứng đau quặn bụng nhất là khi đi ngoài, đi xong thì đỡ đau, phân lỏng hôi có nhầy cuối bãi, món rặn, rát nóng hậu môn, phát sốt, khát nước, hơi thở hôi, tiểu tiện sẻn đỏ, rêu lưỡi dày nhờn và có màu vàng…) và bồi bổ sức khỏe sau khi bị bệnh.
Ăn uống chậm tiêu + cao huyết áp: Cải cúc 250, lòng trắng 3 quả trứng gà. Cải cúc rửa sạch, thái ngắn nấu thành canh, khi được cho lòng trắng trứng vào quấy đều vài dạo rồi bắc ra, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: Dưỡng tâm nhuận phế, kiện tỳ tiêu thực, dùng cho người bị cao huyết áp, rối loạn tiền đình, ăn uống chậm tiêu.
Ăn kém, đại tiện táo hoặc nát do ung thư gan: Trứng gà 2 quả, kê huyết đằng 30g, đường trắng vừa đủ. Cho trứng và kê huyết đằng vào nồi luộc, trứng chín lấy ra bóc bỏ vỏ rồi lại cho vào nồi đun tiếp 30 phút, cuối cùng cho đường trắng vào, ăn trứng uống nước trong ngày.
Hoặc trứng gà 1 quả, bột tam thất 3g, nước ép ngó sen 30ml. Đập trứng đánh đều rồi hòa với nước ngó sen và bột tam thất, đem hấp chín, ăn trong ngày.
Cả hai món ăn này đều thích hợp cho người bệnh ung thư gan thể khí trệ huyết ứ. Biểu hiện: đau hạ sườn phải nhiều, có vùng đau cố định, người gày, sắc mặt sạm, môi thâm, ăn kém, đại tiện táo hoặc nát, có thể có vàng da và giãn tĩnh mạch ở bụng (tuần hoàn bàng hệ), chất lưỡi đỏ và các điểm ứ huyết màu tím, thậm chí có hiện tượng xuất huyết ở mặt dưới lưỡi, rêu lưỡi vàng…
BS Khánh Hoàng(Hội Đông y Việt Nam)
