Đông y coi trà dược là thứ đồ uống có giá trị rất cao trong việc bảo vệ sức khỏe. Trà dược có tính vị ngọt đắng, hơi hàn, vào 4 kinh: Tâm, Phế, Tỳ, Vị. Công dụng: thanh nhiệt, giáng hỏa, tiêu thực, làm tỉnh ngủ có thể trừ được uất nhiệt ở thượng tiêu, tỉnh táo đầu mắt, giải nắng nóng khát nước, uống vào sảng khoái, giải độc…
Trà hoa hòe: Ngưu tất 12g, ngũ gia bì 10g, hoa hòe 4g, gừng khô 6g, đậu đen rang vàng 8g. Tất cả cho vào ấm pha nước sôi để 15 – 20 phút hoặc đun lấy nước uống thay trà hằng ngày, mỗi ngày 1 thang, uống liên tục nhiều ngày.
Thứ trà này dùng để phòng chữa xơ vữa động mạch. Áp dụng cho những người bị mỡ máu cao, tăng cholesterol, tăng triglcyceride trong máu.
Kết quả thử nghiệm áp dụng cho 62 bệnh nhân từ 58 đến 74 tuổi cho thấy: Lượng nước tiểu bài tiết hằng ngày tăng từ 20 đến 30% so với đối chứng cùng chế độ ăn. Sau 20 ngày uống thấy chỉ số cholesterol giảm 15 đến 20% và triglcyceride giảm 15 – 30% so với mức trước khi uống, ở 48 người, 14 người không có kết quả.
Trà gừng: Ngưu tất 12g, câu đằng 10g, gừng khô 6g, đương quy 8g. Sắc uống ngày một thang dưới dạng trà để chữa cao huyết áp người già. Uống nhiều ngày sau 1 tuần 75% số người có huyết áp cao ở giai đoạn II và III, mức huyết áp giảm từ 10 đến 40 mmHg so với đối chứng, trong số đó có trên 20% người huyết áp giai đoạn II trở về mức bình thường. 25% số bệnh nhân uống không kết quả, nhưng đều thấy lượng nước tiểu tăng và cảm giác chủ quan dễ chịu, đỡ nặng đầu.
Ngoài ra, trà này còn làm giảm urê và creatinin máu, xuống từ 15 đến 20% mức cũ ở những người suy thân độ I và độ II; giảm axit máu ở những người tăng chất này trong máu xuống 15 – 40% mức cũ.
Gia giảm: Có thể áp dụng công thức hai loại trà này cho những bệnh nhân cao tuổi kèm theo các rối loạn chức năng cơ quan khác, bằng cách gia giảm như sau: Người già xơ vữa mạch hoặc cao huyết áp có kèm ăn uống chậm tiêu, chức năng tiêu hóa kèm: dùng bài đậu đen, hoa hòe gia thêm nhân trần 10g, chi tử 8g; Nếu kèm đau xương khớp có thể áp dụng một trong hai bài, gia thêm: đỗ trọng 8g, đương quy 8g.
GS.TSKH Hoàng Tuấn (nguyên Giám đốc Bệnh viện 19-8)
