Thuốc giảm cân lợi và hại

4 nhóm thuốc giảm cân 

Về nguyên tắc muốn giảm cân, phải “cắt” năng lượng hoặc tiêu hao phần lớn năng lượng đó qua luyện tập. Tuy nhiên, nhịn ăn quá đà sẽ khiến cơ thể thiếu dưỡng chất, suy kiệt. Tập quá sức, tập nặng... có thể gây thoái hóa khớp, trụy tim mạch, tăng huyết áp, đột quỵ… Vì vậy, sử dụng thuốc giảm cân được nhiều người lựa chọn.

Hiện nay, trên thị trường thuốc giảm cân thường được chia làm 4 loại chính: 

- Nhóm thuốc gây chán ăn:  Có chứa amphetamin hoặc các dẫn chất tương tự như benzedrine, phenamin, mirapront N, didrex, anorex, tepanil, adifax…tác động lên hệ thần kinh trung ương làm mất cảm giác đói, ăn mất ngon, không muốn ăn, gây mất ngủ… Đây là loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất, tuy nhiên nếu quá lạm dụng, nó có thể gây nghiện. Khi ngưng dùng, có thể rơi vào trạng thái rối loạn tâm lý, chán nản, muốn tự tử… Đặc biệt, với những người bị bệnh tim mạch, cao huyết áp, tăng nhãn huyết áp khi sử dụng còn có nguy cơ bị suy tim, mù mắt…
- Thuốc giảm cân làm no ống tiêu hóa:  Đây là loại thuốc giảm cân có chứa các chất sterculia, methylcellulose… Các chất này nằm trong lòng ruột, hút nước, trương nở và tạo nên cảm giác đầy bụng, khiến cơ thể không cảm thấy đói, làm giảm khẩu phần ăn. Tuy nhiên, thuốc làm no ống tiêu hóa gây ra các tác dụng phụ như trướng bụng, đầy hơi. Những người mắc chứng hẹp đường tiêu hóa, chứng to kết tràng, có thể bị tắc ruột khi sử dụng loại thuốc này.

- Thuốc giảm cân làm tăng cường chuyển hóa các chất gây béo: Loại thuốc này có chứa nội tiết tố tuyến giáp thyroxin, là chất có khả năng làm gia tăng chuyển hóa chất béo bên trong các tế bào, từ đó giảm đi lượng mỡ trong cơ thể. Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ có tác dụng với chứng béo phì do cơ thể thiếu thyroxin gây ra ( người bị suy giáp trạng). Việc sử dụng bừa bãi không chỉ không có tác dụng mà còn gây nguy hại cho tim, làm ức chế chức năng tuyến giáp, gây bướu cổ…

-  Thuốc giảm cân Đông y: Các thuốc Đông y thường chứa các dược liệu gây nhuận tràng, lợi tiểu cũng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe như gây rối loạn điện giải, trụy tim mạch do mất nước. Cần thận trọng với các thuốc Đông y gia truyền không rõ nguồn gốc.

Lưu ý khi lựa chọn thuốc giảm cân

Trước thực trạng thị trường sản phẩm giảm cân đang khó kiểm soát như ở Việt Nam, khi quyết định sử dụng bất kỳ một loại sản phẩm giảm cân nào, bạn cần tìm hiểm thật kỹ các thông tin quan trọng:

Nguồn gốc, xuất xứ: Các loại thuốc trôi nổi gây nhiều nguy hại cho sức khỏe thường không rõ nơi sản xuất. Ngược lại, thuốc giảm cân an toàn sẽ cung cấp cho người dùng đầy đủ tên đơn vị sản xuất, địa chỉ, trang web, số điện thoại để liên lạc khi có bất kỳ thắc mắc cần tư vấn, giải đáp.

Bao bì, nhãn mác: Thuốc giảm cân trôi nổi vào Việt Nam qua những đường không chính thống thường không có nhãn mác tiếng Việt, một số còn thiếu vỏ/hộp bên ngoài. Thậm chí trên thị trường có xuất hiện những thuốc giảm cân giả/ thuốc giảm cân nhái, thường có quy cách đóng gói không đạt tiêu chuẩn, mực in nhòe, không có tem chống hàng giả, không có tem niêm phong hoặc tem niêm phong không chắc chắn...

Quảng cáo công dụng “trên trời”: Không ít thuốc giảm cân quảng cáo là có thể giảm 3-5kg trong vòng 1 tuần hay giảm cân mà vẫn thoải mái ăn uống, không cần tập luyện. Đây thực sự là những lời hứa hẹn không có căn cứ. Bởi theo khoa học, giảm cân bền vững không thể tách rời chế độ dinh dưỡng hợp lý và tăng cường vận động. Để đảm bảo cơ thể không bị sốc cân nặng, thích nghi được với sự thay đổi, an toàn nhất là chỉ giảm tối đa 10% cân nặng/tháng. Thực tế nhiều trường hợp áp dụng các biện pháp giảm cân cấp tốc đã rơi vào tình trạng sức khỏe nguy kịch, thậm chí tử vong.

ThS. BS Lê Thị Hải (nguyên Trưởng phòng Khám tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng QG)