Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi vòng xơ bao ngoài của đĩa đệm (nằm giữa các đốt xương sống) bị rách, khiến nhân nhầy thoát ra ngoài. Đĩa đệm bị thoát vị có thể chèn ép lên các dây thần kinh gần đó, gây tê bì, đau đớn hoặc yếu tay/chân.
Hầu hết tình trạng thoát vị đĩa đệm xảy ra ở vùng lưng dưới, nhưng cũng có trường hợp xảy ra ở vùng cổ. Các triệu chứng thường gặp nhất gồm:
Đau tay hoặc chân: Thoát vị đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng thường gây cảm giác đau dữ dội ở mông, bắp đùi, bắp chân, có thể lan tới một phần bàn chân. Thoát vị đĩa đệm vùng cột sống cổ sẽ gây đau vùng vai và cánh tay. Cơn đau sẽ nhói lên ở vùng cánh tay hoặc chân khi bạn ho, hắt hơi hoặc di chuyển cột sống ở một số tư thế nhất định. Tê hoặc đau nhức ở những vùng cơ thể có liên quan tới những dây thần kinh bị ảnh hưởng.
Yếu cơ: Các cơ có dây thần kinh bị ảnh hưởng sẽ bị yếu đi, khiến bạn dễ bị vấp ngã, ảnh hưởng tới khả năng nâng đỡ hoặc cầm nắm đồ vật.
Cũng có những trường hợp, bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm mà không hề hay biết, bởi bệnh không gây ra bất cứ triệu chứng gì.
Nếu cơn đau ở vùng cổ hoặc vùng lưng lan tới cánh tay hoặc chân, hoặc nếu xuất hiện triệu chứng đi kèm như tê bì, đau nhức, yếu cơ, bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám, xác định cụ thể tình trạng bệnh và có phương án điều trị phù hợp.
Hầu hết các trường hợp thoát vị đĩa đệm đều không cần phải phẫu thuật. Việc tập luyện và sử dụng thuốc theo liệu trình sẽ giúp giảm các triệu chứng bệnh sau vài ngày hoặc vài tuần. Nếu tình trạng đau vẫn không giảm, bạn có thể được chỉ định tập vật lý trị liệu để hạn chế tối đa ảnh hưởng của bệnh.
Trong một số ít trường hợp, khi tình trạng thoát vị đĩa đệm chèn ép toàn bộ rễ thần kinh vùng đuôi ngựa (nằm ngay bên dưới thắt lưng), bệnh nhân cần phải được mổ ngay để ngăn ngừa bệnh nặng thêm, gây yếu tay/chân hoặc liệt.
Cần tới bệnh viện ngay nếu thấy các biểu hiện: Các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn: Đau, tê bì hoặc yếu cơ tới mức gây cản trở sinh hoạt hàng ngày; Rối loạn chức năng ruột hoặc bàng quang: Người bị hội chứng đuôi ngựa có thể gặp tình trạng són tiểu hoặc bí tiểu, ngay cả khi bàng quang căng đầy; Hội chứng mất cảm giác yên ngựa: Tình trạng mất cảm giác tiến triển, ảnh hưởng tới những khu vực có thể chạm vào vùng “yên ngựa” trên cơ thể - bắp đùi bên trong, phía sau chân và vùng quanh trực tràng.
Một số phương pháp trị liệu thay thế uống thuốc hoặc trị liệu kết hợp dùng thuốc có thể giúp giảm đau thường xuyên ở lưng dưới. Ví dụ: Vật lý trị liệu phục hồi chức năng; Châm cứu có tác dụng làm giảm đau lưng và đau cổ kinh niên tương đối tốt; Mátxa: Giảm đau trong ngắn hạn cho những người bị đau lưng dưới kinh niên; Yoga có thể cải thiện chức năng, làm giảm đau lưng kinh niên.
BSCKII Hà Tường (Bệnh viện Phòng không không quân)
