Những người nên tầm soát ung thư gan

Bệnh nhân có biểu hiện đau tức hạ sườn phải khoảng 1 tháng, đi siêu âm phát hiện ra khối u kích thước rất lớn với đường kính > 15cm, các chỉ số ung thư như AFP và PIVKA II đều tăng rất cao. Bệnh nhân đã được phẫu thuật nội soi cắt gan, sau mổ sức khoẻ hồi phục tốt, ra viện vào ngày thứ 6 và tiếp tục được theo dõi định kỳ sau mổ.

Theo BS Lê Trung Hiếu, Khoa Phẫu thuật Gan Mật Tụy, hiện nay ung thư gan trở thành bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới nước ta. Do phát hiện muộn nên tỷ lệ tử vong rất cao trong khi bệnh không khó phát hiện. Việt Nam nằm trong khu vực có tỷ lệ mắc ung thư gan cao nhất thế giới, bệnh có xu hướng gia tăng. Theo GLOBOCAN 2018, với 19.568 ca mắc mới, ung thư gan vượt qua ung thư phổi (16.722 ca) trở thành bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới nước ta.

Đáng lưu ý đây cũng là loại ung thư có tỷ lệ tử vong hàng đầu cho cả hai giới. Đa số bệnh nhân đến khám khi đã muộn, thời gian sống trung bình không quá 1 năm. 60% đến viện khi đã ở giai đoạn trung gian và tiến triển, tỷ lệ được phát hiện sớm rất thấp. Trong khi đó, ung thư gan chữa được nếu phát hiện sớm. Có rất nhiều cách chữa trị như phẫu thuật cắt bỏ phần gan có khối u, ghép gan, nút mạch gan bằng hóa chất, xạ trị, hóa trị...

Theo BS Lê Trung Hiếu, việc tầm soát ung thư gan sớm là điều nên làm với những đối tượng có nguy cơ cao như đang nhiễm virus và các bệnh liên quan đến gan; Tiền sử gia đình có người bị ung thư gan; Virus viêm gan B và viêm gan C là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư tế bào gan nguyên phát; Viêm gan có thể do nguyên nhân tự miễn, đi kèm các bệnh tự miễn khác như đái tháo đường týp 1, basedow, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ; Gan nhiễm mỡ không do rượu. Người bệnh cũng có thể mắc các bệnh khác nhưng có nguy cơ bị ung thư gan như béo phì, tiểu đường, xơ gan do sử dụng rượu, bia, các chất kích thích quá nhiều… Khi có những biểu hiện như thường xuyên mệt mỏi, nước tiểu có màu vàng đậm, đau âm ỉ vùng gan, xuất huyết dưới da nên đi khám để tầm soát bệnh.

Hiện nay, có 2 phương pháp tầm soát ung thư gan phổ biến nhất là: Xét nghiệm máu tìm dấu vết AFP trong máu. AFP là một loại protein có trong thai nhi tuy nhiên sau khi trưởng thành thì tỷ lệ AFP trong máu rất thấp. Bệnh nhân mắc ung thư gan thì chỉ số AFP tăng lên bất thường. Việc chỉ số AFP tăng là biểu hiện nghi ngờ ung thư gan, sau đó nên thực hiện các phương pháp tầm soát khác theo chỉ dẫn của bác sĩ để kết luận chắc chắn hơn tình trạng bệnh của mình. Trong giai đoạn điều trị ung thư gan thì chỉ số AFP có tác dụng theo dõi tiến trình chữa bệnh, kiểm tra khả năng di căn của khối u.

Với phương pháp siêu âm gan có thể phát hiện được khối u nhỏ hơn 1cm với chi phí tiết kiệm và không ảnh hưởng đến cơ thể. Ngoài ra, siêu âm gan còn giúp phát hiện xơ gan và một số bệnh khác về gan. Dựa vào hình ảnh của siêu âm có thể xác định được các thương tổn của gan. Kết hợp siêu âm gan với xét nghiệm máu tìm dấu vết AFP sẽ cho ra kết quả chẩn đoán chính xác hơn việc thực hiện riêng lẻ từng phương pháp.