Viêm ruột kết loét với bệnh nhẹ, bệnh nhân bắt đầu từ từ tiêu chảy không thường xuyên (dưới 5 lần đại tiện mỗi ngày) với ra máu và chất nhầy trực tràng cách quãng. Phân có thể có khuôn tới lỏng về đậm độ. Đau thắt ở dưới trái bụng, giảm đi khi đại tiện. Bệnh nhân có thể sốt nhẹ, thiếu máu và giảm albumin huyết. Với bệnh năng, bệnh nhân có trên 6 - 10 lần đại tiện ra máu hằng ngày, dẫn đến thiếu máu nặng, giảm thể tích máu, dinh dưỡng suy kém với giảm albumin huyết.
Việc điều trị viêm ruột kết loét rất khó, ngoài việc dùng thuốc nên bồi bổ đúng cách:
Ngỗng quay nhị hương: Thịt ngỗng béo 750g, chặt miếng; Gừng khô 6g, ngô thù du 3g, nhục đậu khấu 3g, nhục quế 2g, đinh hương 1g, tất cả tán thành bột. Bôi tẩm bột thuốc lên bề mặt thịt ngỗng, thả vào trong nước xì dầu, rượu, đường, mỳ chính, ngâm tẩm 2 - 3 tiếng. Cho những miếng thịt ngỗng đã tẩm vào trong lò nướng, dùng lửa nhỏ nướng khoảng 15 phút, lật mặt lại nướng tiếp 15 phút nữa cho chín là có thể ăn được.
Bánh kiều mạch sơn tra: Bột kiều mạch 1kg, sơn tra 500g, quất bì, thanh bì, sa nhân, tích xác, thạch lựu bì, ô mai mỗi loại 10g, đường trắng 1 ít. Trước tiên cho đường trắng vào quất bì, thanh bì, sa nhân, tích xác, thạch lựu bì, ô mai, cho một lít nước vào sắc, sau 30 phút lọc bã lấy nước, sơn tra tươi luộc chín bóc vỏ và nghiền thành bột để dùng. Bột kiều mạch dùng nước thuốc ngào vê thành từng cục bột, cho sơn tra tươi vào cục bột, nặn thành từng miếng như chiếc bánh nhỏ, sấy lửa nhỏ hoặc cho vào lò nước nướng chín, để nguội rồi ăn.
Mứt nhãn hồng khô: Hồng khô 500g, nhãn 20 quả, đảng sâm 15g (hoặc sâm mỹ 15g), hoàng kỳ 15g, sơn dược 20g, liên tử 25g, mật ong, đường đỏ mỗi loại một ít. Cắt hồng khô thành 4 miếng, nhãn bóc vỏ bỏ hạt, hạt sen bóc vỏ bỏ tâm. Cho tất cả những nguyên liệu trên vào nồi, cho mật ong, đường đỏ, nước và hương liệu vào, bắc nồi đun lửa nhỏ khoảng 2 - 3 tiếng, nếu ra nước thì dùng lửa nhỏ đun tiếp, cô đặc thành dạng mứt, đợi nguội là có thể ăn được.
Lương y Hoài Vũ (Hội Đông y Việt Nam)
