Xác định nộp thuế
Dẫn thông báo xác nhận số 195/TB-CCT-KK, KTT&TH từ cơ quan quản lý thuế trực tiếp đối với Grab (Chi cục Thuế quận 10, TPHCM), Bộ trưởng Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, năm 2018, Grab đã đóng góp hơn 441 tỷ đồng tiền thuế. Đồng thời, mức đóng góp thuế của Grab đã có sự tăng trưởng liên tục qua các năm.
Nếu so với các đơn vị đóng thuế nhiều kế tiếp trong danh sách các doanh nghiệp vận tải dưới 9 chỗ, số tiền nộp thuế của Grab cao hơn rất nhiều lần. Cụ thể, Báo cáo tài chính Quý 4/2018 của Công ty Cổ phần Ánh Dương – Vinasun cho thấy phần nghĩa vụ thuế phải nộp chỉ ở mức 144 tỷ đồng, có nghĩa chỉ bằng 1/3 Grab.
Lưu ý là, trước đó, các công ty vận tải truyền thống như Vinasun hay Mai Linh đều lấy "chiêu bài" nộp ít thuế để 'tố" những doanh nghiệp công nghệ như Grab. Cụ thể, những doanh nghiệp taxi truyền thống cho biết, giai đoạn 2014 - 2016, Grab chỉ nộp gần 10 tỷ đồng tiền thuế, trong khi những doanh nghiệp này đã nộp hàng nghìn tỷ đồng.
Đồng thời, các doanh nghiệp này cũng cho rằng Grab đang cạnh tranh không lành mạnh với các doanh nghiệp vận tải truyền thống khi giá cước thấp và được có chính sách thuế ưu đãi hơn.
Tới năm 2017, Tổng cục thuế (Bộ Tài chính) đã chỉ đạo Cục Thuế TP Hồ Chí Minh kiểm tra thuế tại Uber giai đoạn 2015-2016, và truy thu gần 66,7 tỷ đồng. Tới 31/8/2018, doanh nghiệp này đã nộp đầy đủ - Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết
Mặt khác, hiện pháp luật về thuế hiện áp dụng thống nhất giữa các loại hình từ sắc thuế, điều kiện ưu đãi đến miễn giảm thuế. Bộ Tài chính đã nghiên cứu, áp dụng tối đa quy định luật thuế hiện hành để thu thuế xe hợp đồng điện tử.
Theo đó, doanh nghiệp xác định được doanh thu, chi phí, thu nhập doanh nghiệp như Grab, Mai Linh, Vinasun... sẽ được áp dụng phương pháp kê khai thuế. Còn nhà thầu nước ngoài như Uber xác định được doanh thu nhưng không xác định được chi phí... nên cơ quan thuế phải sử dụng phương pháp tỷ lệ ấn định trên doanh thu hoặc tỷ lệ thuế giá trị gia tăng (VAT) và thu nhập doanh nghiệp trên doanh thu...
Các phương pháp này, theo Bộ trưởng Dũng, đều đảm bảo cân bằng hoạt động trong nộp thuế của các doanh nghiệp. Người đứng đầu ngành Tài chính cho biết thời gian tới sẽ triển khai bổ sung trong Luật Quản lý thuế và các pháp luật liên quan về vấn đề nâng cao khả năng thu thuế từ doanh nghiệp công nghệ. Cơ quan thuế cũng sẽ chủ động thanh kiểm tra để chống thất thu thuế; kết nối, cung cấp thông tin, triển khai hóa đơn điện tử với các hoạt động kinh doanh trong đó có vận tải hành khách theo hợp đồng điện tử.
Về kiến nghị kiến nghị cho doanh nghiệp kinh doanh taxi truyền thống được áp dụng cách tính doanh thu tính thuế như đã hướng dẫn đối với Uber, Grab hoặc cho taxi truyền thống nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) với thuế suất 5% thay vì 10% như hiện nay, Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính đã khẳng định rằng kiến nghị này là không có cơ sở.
Định danh là "dịch vụ"
Từ cách tính thuế trên của Bộ Tài chính, có thể thấy Bộ Tài chính đang xem doanh nghiệp kinh doanh taxi công nghệ như một loại hình kinh doanh vận tải. Tuy nhiên, Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) lại cho rằng, cần xem những đơn vị cung cấp nền tảng (platform) như Grab, Go-Viet… là một chủ thể riêng biệt, ngoài những chủ thể được quy định hiện nay.
Cụ thể, Bộ TTTT nhìn nhận, cần phải xem Grab, Go-Viet là "Đơn vị cung cấp nền tảng kinh doanh vận tải là đơn vị kết nối giữa đơn vị vận tải và hành khách, sử dụng công nghệ số giúp hành khách có nhu cầu vận tải tìm được đơn vị vận tải có khả năng cung cấp. Tất cả các giao dịch đều diễn ra trong môi trường số".
Bộ TTTT lý giải, đối với hoạt động kinh doanh taxi truyền thống, có 3 chủ thể có vai trò chi phối chính: Công ty vận tải taxi, người dân và cơ quan quản lý nhà nước. Thông qua sự xuất hiện của các đơn vị cung cấp nền tảng, hoạt động kinh doanh taxi có 4 chủ thể chính: Công ty vận tải (hoặc hợp tác xã vận tải), đơn vị cung cấp nền tảng, người dân và cơ quan quản lý nhà nước.
Trong 4 chủ thể đó, công ty vận tải là đơn vị cung cấp nền tảng kết hợp lại cung cấp cho người dân một loại dịch vụ tương đương taxi. Công ty vận tải và đơn vị cung cấp nền tảng không tự mình thực hiện tất cả những công đoạn mà taxi truyền thống thực hiện mà mỗi chủ thể thực hiện một số công đoạn của hoạt động taxi.
Trên cơ sở những lợi ích thật sự mà mô hình kinh doanh mới đem lại cho người dân và được xã hội thừa nhận rộng rãi (như minh bạch về giá cước và lộ trình, giá cước phù hợp với nhu cầu của người dân, chất lượng phục vụ được nâng cao), cần nhìn nhận đơn vị cung cấp nền tảng như là một chủ thể riêng biệt, không quy chiếu vào những chủ thể theo mô hình truyền thống.
Do đó, Bộ TTTT đề nghị cơ quan quản lý cần sử dụng chính công nghệ để quản lý và gám sát đối với các loại hình này. Ví dụ như cơ quan quản lý hoàn toàn có thể yêu cầu đơn vị cung cấp nền tảng đảm bảo khả năng truy cập vào dữ liệu những xe vận tải đang tham gia mô hình hoặc yêu cầu đơn vị nền tảng chỉ đề xuất lộ trình cho xe hợp đồng đúng quy định về tuyến đường và thời gian vận chuyển…
Bộ TTTT cũng đề xuất thúc đẩy cần tăng khả năng cạnh tranh cho những mô hình taxi truyền thống thay vì giảm khả năng cạnh tranh của những mô hình taxi sử dụng công nghệ. Thực tế hiện nay, Grab, Go-Việt đang phát triển nhanh và có nhiều dịch vụ mới, không chỉ đơn giản là nền tảng đặt xe chở khách truyền thống như những năm 2014 - thời đầu mới xuất hiện.
Hiện nay, với việc liên kết với các ngân hàng, dịch vụ ví điện tử, Grab đang mở rộng các mảng dịch vụ của mình bao gồm cả dịch vụ giao hàng, "ship" đồ ăn, nạp tiền điện thoại, thanh toán hóa đơn... Go-Việt tuy không đa dạng như Grab, nhưng cũng "tham gia" vào những dịch vụ chuyển hàng, đặt đồ ăn.
Mới đây, Grab vừa ký kết hợp đồng hợp tác chiến lược với với Công ty logistics chuyển phát nhanh Ninja Van nhằm tích hợp dịch vụ logistics của Ninja Van trên ứng dụng Grab thông qua GrabExpress, dịch vụ vận chuyển hàng hóa và chuyển phát nhanh theo nhu cầu. Hợp tác này cũng sẽ giúp GrabExpress mở rộng một cách đáng kể phạm vi hoạt động và cho phép vận chuyển hàng hóa liên thành phố.
Chính vì thế, cơ quan thuế nói riêng và các cơ quan quản lý nói chung phải thay đổi để bắt kịp với sự phát triển của cuộc cách mạng 4.0 mới có thể quản lý được những loại hình như Grab, Go-Việt.
