Ghép tạng xuyên quốc gia: “Tim Hà Nội cứu người Sài Gòn”

Ban giám đốc BV Chợ Rẫy thông tin với báo chí về 2 ca ghép tạng từ người chết não ở thủ đô Hà Nội.

Thầy thuốc nhân dân – PGS.TS.BS Phạm Thị Ngọc Thảo, Phó Giám đốc BV Chợ Rẫy TPHCM xúc động chia sẻ thông tin ngày 19/3. Hai ca ghép tim và thận xuyên Việt được thực hiện song song thành công khi đồng hồ điểm 1 giờ sáng ngày 27/2. Sau 3 tuần, 2 ca ghép tạng xuyên Việt được tiến hành, các y bác sĩ BV Chợ Rẫy mới thở phào nhẹ nhõm khi sức khỏe người nhận tim và thận đang dần hồi phục và ổn định.

Bệnh nhân ghép thận từ người cho chết não đã hồi phục tốt và xuất viện (người nữ) hạnh phúc chụp hình chung với ê kíp ghép thận của BV Chợ Rẫy.

Tại buổi họp báo tổ chức tại BV Chợ Rẫy ngày 19/3, các y BS tham gia ê kip điều phối vận chuyển và phẫu thuật ca ghép tạng đã có những chia sẻ về những phút giây không thể nào quên kể từ lúc nghe thông tin từ Trung tâm điều phối ghép tạng Quốc gia, đến khi đón nhận phần thân thể của người cho trao cho người nhận.

TS.BS Dư Thị Ngọc Thu, Trưởng Đơn vị điều phối ghép các bộ phận cơ thể người, BV Chợ Rẫy nhớ lại đã từng nhiều lần nhận điện thoại về các trường hợp hiến tạng nhưng chưa bao giờ hồi hộp đến thế khi người cho tạng lại nằm ở ngoài Bắc.

“Hai bệnh nhân chờ ghép tạng rất nghèo, nếu đưa ra Hà Nội phẫu thuật thì chi phí sẽ đội lên cao, bệnh nhân không kham nổi”. Vậy nên, TS.BS Ngọc Thu trao đổi với BV Trung ương Quân đội 108 vận chuyển tạng vào TPHCM để thực hiện ghép.

Bệnh nhân Nguyễn Q.H (29 tuổi) sau ghép tim tại BV Chợ Rẫy ngày 19/3.

Thầy thuốc nhân dân PGS.TS.BS Trần Quyết Tiến, Phó giám đốc BV Chợ Rẫy TPHCM chia sẻ: “Mang tạng từ Hà Nội và TPHCM là một quyết định mạo hiểm bởi quả tim chỉ có thời gian bảo quản 6 tiếng và thận chừng 10 tiếng, nếu quá trình vận chuyển gặp trục trặc thì nguồn tạng hiến sẽ thành vô nghĩa. Lập tức, các y bác sĩ đã lên phương án dự liệu nhiều tình huống xảy ra để đảm bảo đưa tạng về bệnh viện đúng giờ. Nhiều đường dây đã được nối máy đến lực lượng an ninh của sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất và cảnh sát giao thông ở hai nơi.

PGS.TS.BS Thái Minh Sâm, Trưởng khoa Tiết niệu, BV Chợ Rẫy nhớ lại: “Ban đầu tim và thận tính đi cùng nhưng quả tim được lấy ra đầu tiên và thời gian chỉ cho phép chừng 6 tiếng nên phải chuyển đi ngay khi vừa rời lồng ngực người được cho. Thận được lấy sau cùng nên tim không thể chờ thận được. Song song đó, ở BV Chợ Rẫy tiến hành xét nghiệm máu của người cho và người nhận để khi quả thận vào là chuẩn bị tiến hành ghép. TS.BS Dư Thị Ngọc Thu trực tiếp ra Hà Nội để nhận quả thận về”.

Ê kíp ghép thận tại Bệnh viện Chợ Rẫy.

BS.CK II Phạm Thái An, Trưởng khoa Hồi sức phẫu thuật tim, BV Chợ Rẫy – người trực tiếp ra Hà Nội để nhận quả tim cho hay thời gian thiếu máu của tim chỉ cho phép giới hạn 6 tiếng nên ai nấy đều căng như dây đàn. Do quãng đường từ BV 108 đến sân bay Nội Bài khá xa nên phải mất một tiếng rưỡi từ lúc lấy được tim ở BV 108, đoàn mới lên được sân bay. Trong quá trình đó, chính xác 2 tiếng đồng hồ, quả tim phải được bơm dung dịch bảo vệ”.

Nhớ lại BS.CK II Thái An vẫn xúc động: “thật sự, rất cảm kích với sự hỗ trợ của cảng hàng không, an ninh hàng không. Chúng tôi là những hành khách cuối cùng lên chuyến bay. Trên máy bay, các tiếp viên đã dành sẵn chỗ cho chúng tôi. Khi đáp máy bay, chúng tôi không phải qua các thủ tục như các hành khách thông thường mà được xuống máy bay đầu tiên và lên xe cấp cứu chờ sẵn ở cầu thang lên máy bay”.

Khi trái tim về tới, các y bác sĩ phòng mổ lập tức đón nhận để tiến hành ca ghép. Tuy nhiên, quá trình chuẩn bị đã diễn ra rất khẩn trương từ lúc nhận tin bệnh nhân được cho tạng trước đó hai ngày.

TS.BS Phạm Văn Đông, Trưởng khoa Gây mê hồi sức, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết khi nhận tin khá lo lắng, dù rơi vào thứ bảy, chủ nhật nhưng các y bác sĩ đều gác mọi việc riêng tư để tập trung cho ca ghép tạng xuyên Việt có một không hai. “Nguồn tạng hiến cực kỳ quý hiếm, chúng tôi xác định đây là mệnh lệnh từ trái tim”.

Sau đó, tổng cộng 30 y bác sĩ, kỹ thuật viên đã được huy động tham gia hai ca mổ. Mặc dù bệnh viện Chợ Rẫy đã thực hiện nhiều ca ghép tạng nhưng đây là lần đầu tiên được nhận tạng từ miền Bắc chuyển vào ghép. Kinh nghiệm ghép tạng xuyên Việt lần đầu đã cho ekip rất nhiều bài học để sẵn sàng cho các ca ghép tương tự tiếp theo.

Theo TS.BS Đông, trước đây, khi chuẩn bị ghép tạng, chúng tôi thường chuẩn bị cả nửa tháng nhưng sự việc đến đột xuất nên phải cố tăng tốc để đảm bảo ca ghép tạng diễn ra tốt đẹp. Khi quả tim lên được đưa lên máy bay là trong này bệnh nhân được đưa vào chuẩn bị gây mê hồi sức phẫu thuật.

Song song đó, một lượng lớn máu và chế phẩm cũng được huy động gấp rút phục vụ cho hai ca mổ. TS.BS Lê Hoàng Oanh, Phó giám đốc Trung tâm Truyền máu, BV Chợ Rẫy cho biết: “Máu rất cần thiết cho phẫu thuật, nếu phẫu thuật nhỏ trong thời gian ngắn, bệnh nhân không mất máu nhiều nhưng phẫu thuật lớn kéo dài thì bệnh nhân sẽ mất máu nhiều dẫn đến rối loạn đông máu, nếu không chuẩn bị sẵn sẽ rất khó khăn, thậm chí cuộc ghép không thành công”.

Vì vậy, nghe tin có người hiến tạng, ekip liền chuẩn bị số lượng máu và chế phẩm máu để chiếu xạ phục vụ ca ghép tạng.

Thay mặt BV Chợ Rẫy và bệnh nhân được hiến tạng tại bệnh viện, Thầy thuốc nhân dân Ngọc Thảo đã gửi lời cảm ơn và biết ơn chân thành đến gia đình người quân nhân đã hiến tặng nguồn tạng quý giá; BV Trung ương Quân đội 108, Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia đã liên hệ để chuyển nguồn tạng; đơn vị hồi sức tích cực của BV Trung ương Quân đội 108 giúp hồi sức cho nguồn tạng; ekip ghép tim của BV Việt Đức hỗ trợ ghép tim; cảng hàng không sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất, công an TPHCM đã đón tiếp và giúp e kip di chuyển kịp thời cứu sống bệnh nhân thành công tốt đẹp.

Ngày 26/2, BV Chợ Rẫy đã diễn ra quá trình đón nhận hai tạng (tim và thận) từ người cho chết não chuyển từ BV Trung ương quân đội 108. Ngay trong ngày 26/2, BV Chợ Rẫy đã tiến hành ghép thành công cho 2 bệnh nhân. Bệnh nhân nhận tim là nam (29 tuổi), bị bệnh cơ tim giãn nở, và bệnh nhân nữ (25 tuổi) được ghép thận do suy thận mạn giai đoạn cuối.

Quảng Thảo – Ánh Dương