Chưởng diệp đại hoàng vị đắng, tính hàn, vào can, tỳ, vị, tâm bào và đại trường có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tả hỏa, phá ứ, tán kết, tiêu ung, chủ trị táo bón, tích trệ do thực tích, huyết nhiệt kết... Sau đây là một số bài thuốc có chưởng diệp đại hoàng.
- Chữa lãnh tích tiện bí, bụng đau, tay chân không được ấm: Chưởng diệp đại hoàng 20g, phụ tử 1củ, càn khương 20g, nhân sâm 20g, cam thảo 20g sắc nước lúc thuốc chín mới cho đại hoàng vào sau, chia 3 lần uống/ngày. Công dụng ôn bổ tỳ dương, công trục hàn lãnh tích.
- Chữa bụng dưới đau, ấn đau tăng: Chưởng diệp đại hoàng 12g, đào nhân 12g, mang tiêu 12g, mẫu đơn bì 12g, đông qua nhân 20g, đại hoàng cho vào sau. Mang tiêu tán bột mịn cho vào thuốc đã sắc, trộn đều uống. Tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tả hỏa, phá ứ, tán kết, tiêu ung.
- Trị vùng dưới tim có kết khối, ấn vào thấy mềm: Chưởng diệp đại hoàng 6g, hoàng liên 3g. Sắc uống ngày 2 lần uống ấm. Tác dụng tả nhiệt, tiêu bì.
- Trị ôn bệnh 5 - 6 ngày không hết, đầu đau, sốt cao, tay chân buồn, đau, không muốn ăn uống: Chi tử 20g, chưởng diệp đại hoàng 20g, hoàng cầm 20g, hoàng liên 20g, đậu xị 30g, hành 7 cọng sắc chia làm 3 lần uống. Tác dụng tả hỏa, giải độc.
- Trị trường vị có thực nhiệt, táo bón: Chưởng diệp đại hoàng 10 - 15g, hậu phác 8g, chỉ thực 8g sắc lấy nước, hòa mang tiêu 10g uống. Tác dụng công hạ nhiệt tích ở đại tràng, tả hỏa giải độc tiết nhiệt lợi đờm.
- Trị thực nhiệt, táo bón: Chưởng diệp đại hoàng 10g, chỉ thực 8g, hậu phác 12g sắc uống.
Lương y Phan Thị Thạnh (Hội Đông y Vũng Tàu)
