Sôcôla càng tối màu, chất chống oxy hóa càng cao
Năm 2007, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ đã công bố báo cáo so sánh chỉ số ORAC tính trên 100g của hơn 100 loại thực phẩm khác nhau. Một điều đáng kinh ngạc ở đây là, xếp sau các loại gia vị và một số loại quả mọng, thì sôcôla đen (không ngọt, không kiềm hóa và làm từ bột cacao nguyên chất) là loại thực phẩm có lượng chất chống oxy hóa cao hơn bất kỳ loại thực phẩm nào được liệt kê trong bảng chỉ số ORAC.
Có rất nhiều thành phần chống oxy hóa có lợi có trong hạt cacao – thành phần chính của sôcôla. Hạt cacao càng ít qua chế biến trước khi ăn, thì sẽ có càng nhiều chất chống oxy hóa còn lưu lại.
Có 3 yếu tố giúp tối đa hóa lượng chất chống oxy hóa có trong sôcôla. Thứ nhất, hàm lượng cacao trong sôcôla càng nhiều càng tốt. Sôcôla đen là loại sôcôla có chứa nhiều cacao nhất, khoảng từ 50-100% cacao, tùy loại. Sôcôla sữa thông thường chỉ chứa khoảng 10% cacao, còn sôcôla trắng hầu như không chứa cacao. Thứ hai, sôcôla sẽ chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn nếu không trải qua quá trình kiềm hóa (quá trình loại bỏ vị đắng).
Và thứ ba, sữa không nên được thêm vào trong quá trình sản xuất sôcôla. Vì việc tiêu thụ sữa có thể có tác dụng chống lại các tác động có lợi của các chất chống oxy hóa. Do vậy, có thể nói rằng, sôcôla càng tối màu thì hàm lượng chất chống oxy hóa càng cao.
Về cơ bản, tất cả các loại thực phẩm đều có chứa phenol, tên gọi của một nhóm lớn chứa rất nhiều các chất khác nhau. Trong số các loại phenol, có một nhóm lớn các chất được gọi là polyphenol. Một nhóm các polyphenol được tìm thấy trong cacao được gọi với cái tên là flavonoid. Một nhóm các flavonoid được gọi là flavanol, bao gồm procyanidin, epicatechin và catechin. Đây chính là các chất chống oxy hóa được tìm thấy trong cacao và cũng là những chất làm nên tác dụng chống oxy hóa vượt trội của sôcôla đen.
Phát huy chất chống oxy hóa trong sôcôla đen
Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa biết chính xác cơ thể cần bao nhiêu chất chống oxy hóa và cần chính xác những loại chất chống oxy hóa nào, cũng như cách cơ thể hấp thu các chất chống oxy hóa ra sao. Và việc liệu tiêu thụ quá nhiều chất chống oxy hóa thì có tốt hay không hay có gây hại cho cơ thể theo một cách nào khác hay không.
Với sôcôla đen cũng vậy, không phải lúc nào càng nhiều cũng càng tốt. Quá nhiều sôcôla đen có thể sẽ cung cấp cho bạn thêm nhiều chất chống oxy hóa, nhưng cũng sẽ cung cấp cho bạn quá nhiều năng lượng, có thể gây thừa cân, béo phì. Do vậy, để phát huy tối đa hiệu quả của các chất chống oxy hóa, bạn nên sử dụng phối hợp sôcôla đen với các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa khác và nên sử dụng ở mức độ vừa phải. Lời khuyên mà các chuyên gia dinh dưỡng dành cho bạn là khoảng 80-100 gam sôcôla đen mỗi ngày.
Bảng chỉ số ORAC.
Tiêu chuẩn chung để đo lường lượng chất chống oxy hóa trong thực phẩm là sử dụng chỉ số ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity – khả năng hấp thụ gốc oxy hóa). Chỉ số ORAC có thể được tính trên một khẩu phần của một loại thực phẩm, hoặc tính trên 100g một loại thực phẩm nhất định. Chất chống oxy hóa có thể loại bỏ các gốc tự do và có thể chống lại các ảnh hưởng, tác động xấu của quá trình oxy hóa gây ra với cơ thể.
Các chất chống oxy hóa có thể làm giảm nguy cơ mắc và tử vong vì các bệnh lý tim mạch, như xơ vữa động mạch, suy tim. Giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư nhất định, làm chậm sự phát triển của các khối u. Vì vậy, sử dụng dinh dưỡng chống lão hóa và phòng chữa bệnh cần kết hợp thực đơn giữa các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như sôcôla với việt quất, mâm xôi, hồ đào, óc chó, hạt dẻ, rượu vang, các loại đậu, atiso… Cụ thể thực đơn hàng ngày thay đổi kết hợp sôcôla với các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa trong bảng chỉ số ORAC.
TS.BS. Trương Hồng Sơn (Viện Y học ứng dụng Việt Nam)
