Chọn làm việc thay vì nằm viện

<p style="text-align: justify;"><em>Ph&uacute;t thư gi&atilde;n ngo&agrave;i trời của Janusz - người khuyết tật quyết rời khỏi bệnh viện để c&oacute; điều kiện l&agrave;m việc.</em></p> <p style="text-align: justify;">Kh&ocirc;ng phải v&igrave; muốn c&oacute; quyền được chết kh&ocirc;ng đau đớn, cũng kh&ocirc;ng phải v&igrave; l&yacute; do gia đ&igrave;nh kh&ocirc;ng c&oacute; điều kiện chăm s&oacute;c. Đơn giản, Janusz muốn c&oacute; cơ hội thụ hưởng những quyền cơ bản như một c&ocirc;ng d&acirc;n ho&agrave;n to&agrave;n khỏe mạnh.</p> <h2 style="text-align: justify;"><strong>Thứ nhất - việc l&agrave;m</strong></h2> <p style="text-align: justify;">Janusz Switaj quen biết b&agrave; Anna Dymna rất l&acirc;u trước ng&agrave;y họ t&ecirc;n người h&ugrave;ng xuất hiện tr&ecirc;n mặt b&aacute;o. Họ viết email, trao đổi tin nhắn. 1 năm trước, nh&agrave; s&aacute;ng lập Quỹ &ldquo;Bất chấp Tất cả&rdquo; thật sự bị cho&aacute;ng khi biết tin Janusz đ&acirc;m đơn ra t&ograve;a đ&ograve;i quyền được lao động như người khỏe mạnh. B&agrave; lập tức gọi điện cho người nổi tiếng: &ldquo;Janusz, ch&uacute;ng t&ocirc;i đang cần người như cậu! T&ocirc;i sẽ l&agrave;m tất cả để cậu c&oacute; thể l&agrave;m việc tại Quỹ của ch&uacute;ng t&ocirc;i&rdquo;.</p> <p style="text-align: justify;">Thực tế thực hiện &yacute; tưởng của anh ch&agrave;ng liệt to&agrave;n th&acirc;n t&eacute; ra kh&ocirc;ng đơn giản. Việc tuyển dụng Janusz khuyết tật, d&ugrave; chỉ với 50% định mức c&ocirc;ng việc, cũng đ&ograve;i hỏi phải c&oacute; hợp đồng lao động với sự chấp thuận của b&aacute;c sĩ trực tiếp điều trị.</p> <p style="text-align: justify;">Nhờ nỗ lực v&agrave; nhiệt t&igrave;nh của b&agrave; Anna, mọi thủ tục cần thiết sớm ho&agrave;n tất. Janusz trở th&agrave;nh nh&acirc;n vi&ecirc;n Quỹ của b&agrave; với tư c&aacute;ch chuy&ecirc;n vi&ecirc;n ph&acirc;n t&iacute;ch thị trường người khuyết tật, dựa v&agrave;o mạng x&atilde; hội.</p> <p style="text-align: justify;">Nhiệm vụ của Janusz l&agrave; thu thập th&ocirc;ng tin về những người c&oacute; ho&agrave;n cảnh tương tự bản th&acirc;n, thiết lập mối quan hệ, x&aacute;c định nhu cầu của họ v&agrave; chuyển th&ocirc;ng tin cho Quỹ.</p> <p style="text-align: justify;">&ldquo;Trong v&ograve;ng v&agrave;i th&aacute;ng (b&agrave; Maja Jaworska - Gi&aacute;m đốc Điều h&agrave;nh Quỹ &ldquo;Bất chấp Tất cả&rdquo; th&ocirc;ng b&aacute;o), Janusz đ&atilde; thiết lập mối quan hệ với tr&ecirc;n 10 người khuyết tật, đa số sống ở n&ocirc;ng th&ocirc;n v&agrave; c&aacute;c v&ugrave;ng xa x&ocirc;i, hẻo l&aacute;nh. Janusz l&agrave;m việc rất cần mẫn, tỉ mỉ v&agrave; thận trọng. Phần lớn th&ocirc;ng tin do anh thu thập đều ch&iacute;nh x&aacute;c, nhờ thế, Quỹ c&oacute; thể hỗ trợ kịp thời những trường hợp kh&oacute; khăn nhất.</p> <p style="text-align: justify;">Th&iacute; dụ, Janusz đ&atilde; gi&uacute;p Quỹ gửi đệm chống lo&eacute;t y tế, tặng &ocirc;ng Leszek G. ở tỉnh Malopolski đ&atilde; nhiều năm phải nằm liệt giường. Nhờ sạc b&igrave;nh điện do Quỹ gửi tặng, lần đầu ti&ecirc;n sau 10 năm liệt to&agrave;n th&acirc;n, &ocirc;ng Mariusz R. ở l&agrave;ng gần Radom c&oacute; thể ra khỏi nh&agrave; dạo m&aacute;t bằng xe lăn. Đặc biệt, Janusz c&ograve;n t&igrave;m được doanh nh&acirc;n hảo t&acirc;m - người đ&atilde; t&agrave;i trợ nhiều chục suất qu&agrave; cho h&agrave;ng chục người khuyết tật, dịp Lễ Gi&aacute;ng sinh.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Thứ hai - quyền được đi học</strong></p> <p style="text-align: justify;">Từ th&aacute;ng 9/2007, Janusz Switaj trở th&agrave;nh học sinh lớp 12 Trường PTTH d&agrave;nh cho người trưởng th&agrave;nh ở Jastrebie Zdroj.</p> <p style="text-align: justify;">&ldquo;V&igrave; l&yacute; do phải li&ecirc;n tục kết nối với m&aacute;y h&ocirc; hấp nh&acirc;n tạo, Janusz kh&ocirc;ng thể c&oacute; mặt tại lớp học như c&aacute;c học vi&ecirc;n c&ograve;n lại&rdquo;, c&ocirc; gi&aacute;o Anna Biernat - Hiệu ph&oacute; nh&agrave; trường chia sẻ. &ldquo;C&aacute;c thầy c&ocirc; phải đến nh&agrave;, dạy trực tiếp học sinh &ldquo;c&aacute; biệt&rdquo;. Trường &aacute;p dụng hệ giảng dạy theo học kỳ, cuối học kỳ, học sinh phải thi vấn đ&aacute;p v&agrave; thi viết 10 m&ocirc;n học. Janusz trả m&ocirc;n thi tại nh&agrave; trước hội đồng 2 thầy, c&ocirc;.</p> <p style="text-align: justify;">Janusz học chăm chỉ v&agrave; t&iacute;ch cực đến mức mới sau 4 th&aacute;ng, cậu ấy đ&atilde; ho&agrave;n th&agrave;nh 5 m&ocirc;n học (H&oacute;a học, Vật l&yacute;, Tin học, tiếng Anh v&agrave; To&aacute;n) với kết quả loại kh&aacute;. Kết th&uacute;c PTTH, Janusz dự định thi lấy bằng T&uacute; t&agrave;i v&agrave; học l&ecirc;n đại học. Khởi đầu, t&igrave;nh trạng thiếu s&aacute;ch gi&aacute;o khoa phi&ecirc;n bản điện tử l&agrave; r&agrave;o cản lớn nhất của học sinh hiếu học. Nhưng kh&aacute; nhanh, cậu ấy đ&atilde; t&igrave;m được nh&agrave; xuất bản - đơn vị hảo t&acirc;m cung cấp hầu hết s&aacute;ch cần thiết ở dạng đĩa CD. Ngo&agrave;i ra, Janusz c&ograve;n tự t&igrave;m tr&ecirc;n internet kh&ocirc;ng &iacute;t tư liệu th&uacute; vị khiến thầy c&ocirc; nhiều lần phải ngạc nhi&ecirc;n về kiến thức phong ph&uacute; v&agrave; mới lạ của tr&ograve;. &ldquo;Đ&atilde; l&acirc;u ch&uacute;ng t&ocirc;i chưa gặp học vi&ecirc;n ham học như Janusz&rdquo;, c&ocirc; gi&aacute;o Anna b&igrave;nh luận.</p> <h2 style="text-align: justify;"><strong>Thứ ba - tiếp cận internet</strong></h2> <div> <ul style="display: flex;"> <li style="display: none; width: 47%; margin-bottom: 7px; padding: 5px; border: 1px solid rgb(221, 221, 221); background: rgb(242, 242, 242); overflow: hidden; float: left; margin-right: 2%; box-sizing: border-box; text-align: justify;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> <li style="display: none; width: 47%; margin-bottom: 7px; padding: 5px; border: 1px solid rgb(221, 221, 221); background: rgb(242, 242, 242); overflow: hidden; float: left; margin-right: 2%; box-sizing: border-box; text-align: justify;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> </ul> </div> <p style="text-align: justify;">Th&aacute;ng 8 năm ngo&aacute;i, tr&ecirc;n trang www.switaj.eu của m&igrave;nh, Janusz đ&atilde; ghi nhận cư d&acirc;n mạng thứ 1 triệu gh&eacute; thăm.</p> <p style="text-align: justify;">&ldquo;T&ocirc;i từng nở từng kh&uacute;c ruột với con số 100 ngh&igrave;n cư d&acirc;n mạng (th&aacute;ng 11/2006) quan t&acirc;m, nhưng 1 triệu l&agrave; con số khổng lồ đối với cư d&acirc;n mạng tầm thường như t&ocirc;i (...). Trộm nghĩ, m&igrave;nh c&oacute; thể gọi quảng c&aacute;o để được hưởng 1 xu cho 1 kh&aacute;ch gh&eacute; thăm. Số tiền gom được t&ocirc;i sẽ d&agrave;nh cho Quỹ gi&uacute;p đỡ đồng loại kh&oacute; khăn.</p> <p style="text-align: justify;">Janusz Switaj mở trang của m&igrave;nh th&aacute;ng 4/2006. Đến nay đ&atilde; ghi nhận gần 10 triệu cư d&acirc;n mạng kết bạn. Đ&oacute; l&agrave; con số người quan t&acirc;m lớn hơn nhiều chương tr&igrave;nh truyền h&igrave;nh v&agrave; con số bạn đọc của tờ b&aacute;o lớn.</p> <p style="text-align: justify;">Tr&ecirc;n trang www.switaj.eu, t&aacute;c giả đề cập kh&aacute; nhiều chủ đề, mỗi thứ một &iacute;t: Những k&yacute; ức đời tư b&ecirc;n cạnh suy ngẫm về đạo l&yacute; v&agrave; lẽ sống, tranh luận với c&aacute;c cơ quan chức năng xen kẽ b&igrave;nh luận về c&aacute;c sự kiện thể thao trong nước v&agrave; thế giới.</p> <p style="text-align: justify;">Suốt nhiều năm, Janusz sử dụng laptop theo c&aacute;ch duy nhất c&oacute; thể d&agrave;nh cho bản th&acirc;n: miệng ngậm chiếc b&uacute;t ch&igrave; c&oacute; gắn cục tẩy ở cuối b&uacute;t v&agrave; cần mẫn g&otilde; v&agrave;o b&agrave;n ph&iacute;m laptop.</p> <p style="text-align: justify;">Bằng c&aacute;ch đ&oacute;, Janusz đ&atilde; viết c&acirc;u chuyện của m&igrave;nh. Bản thảo cuốn tự truyện l&ecirc;n tới 300 trang v&agrave; vẫn chưa ho&agrave;n chỉnh.</p> <h2 style="text-align: justify;"><strong>Quyền thứ tư - sống như mọi người</strong></h2> <p style="text-align: justify;">Gia đ&igrave;nh nh&agrave; Janusz sống trong căn hộ 2 ph&ograve;ng ngủ, tầng 7 tại khu chung cư th&agrave;nh phố Jastrebie Zdroj. Căn ph&ograve;ng của Janusz sống li&ecirc;n tục hơn 8 năm c&oacute; 1 cửa sổ lớn mở ra hướng T&acirc;y. Những buổi chiều m&ugrave;a h&egrave;, căn ph&ograve;ng hơn chục m&eacute;t vu&ocirc;ng trở n&ecirc;n cực kỳ oi bức v&agrave; ngột ngạt. C&aacute;ch đ&acirc;y 4 năm, bố mẹ mới c&oacute; tiền trang bị m&aacute;y điều h&ograve;a nhiệt độ cho ph&ograve;ng ở của con trai.</p> <p style="text-align: justify;">&ldquo;Những năm thiếu thiết bị l&agrave;m m&aacute;t (Janusz kể), nằm tr&ecirc;n giường, t&ocirc;i c&oacute; cảm gi&aacute;c kh&ocirc;ng kh&aacute;c g&igrave; con c&aacute; bị n&eacute;m l&ecirc;n bờ ao b&ecirc; t&ocirc;ng. Bố mẹ mở quạt m&aacute;y, đặt dưới đầu t&uacute;i nước chườm m&aacute;t (li&ecirc;n tục thay đổi sau 15-20 ph&uacute;t), song vẫn kh&ocirc;ng cải thiện đ&aacute;ng kể. M&atilde;i đến khi c&oacute; m&aacute;y điều h&ograve;a nhiệt độ, cuộc sống của t&ocirc;i mới giống mọi người.</p> <p style="text-align: justify;">Quan trọng hơn, để duy tr&igrave; sự sống, trong ph&ograve;ng Janusz c&ograve;n c&oacute; m&aacute;y h&ocirc; hấp nh&acirc;n tạo. Thiết bị c&oacute; t&ecirc;n Airox với gi&aacute; khoảng 12 ngh&igrave;n USD. Bảo hiểm y tế thanh to&aacute;n 60%, gia đ&igrave;nh lo khoản tiền c&ograve;n lại. Bố mẹ phải vay mượn kh&aacute; nhiều, song việc mua n&oacute; đ&atilde; gi&uacute;p con trai xuất viện, về nh&agrave; sống c&ugrave;ng mọi người.</p> <p style="text-align: justify;">Cuộc sống h&agrave;ng ng&agrave;y của Janusz được sắp xếp theo lịch tr&igrave;nh khoa học, trong đ&oacute; c&oacute; thời gian d&agrave;nh cho học tập, thời gian lao động, ăn uống cũng như khoản thư gi&atilde;n bao gồm thời gian xem phim tr&ecirc;n tivi hoặc đọc s&aacute;ch điện tử (trung b&igrave;nh 1 cuốn/th&aacute;ng).</p> <h2 style="text-align: justify;"><strong>25 năm trước...</strong></h2> <p style="text-align: justify;">Tai nạn bất ngờ ập đến cuộc đời Janusz s&aacute;ng sớm ng&agrave;y 18/5/1993, khi nạn nh&acirc;n l&agrave; học sinh năm thứ hai Trường Trung học Dạy nghề. Sự thật l&agrave; h&ocirc;m đ&oacute; tr&ograve; Janusz v&ocirc; kỷ luật muốn khoe bạn th&acirc;n Rafal chiếc xe m&aacute;y MZ bố mẹ mới mua v&agrave;i ng&agrave;y. Hai tr&ograve; trốn học, t&iacute;nh chuyện đi bơi hồ Wodzislaw. Giữa đường kh&ocirc;ng may va v&agrave;o chiếc xe tải chạy ngược chiều.</p> <p style="text-align: justify;">Anh bạn ngồi sau phản xạ nhanh, kịp nhảy ra khỏi xe v&agrave; may mắn tho&aacute;t khỏi tai nạn trong gang tấc. Rafal tường thuật: Sau c&uacute; va đập cho&aacute;ng v&aacute;ng với xe tải, Janusz ng&atilde; văng ra đường, nhưng cậu ấy thoắt đứng dậy, chập chững đi v&agrave;i bước, sau đ&oacute; ngồi xuống ven đường. Điều đ&oacute; c&oacute; nghĩa, nếu v&agrave;o thời điểm ấy, nạn nh&acirc;n đ&atilde; bị g&atilde;y đốt sống ở đoạn xương cổ, sự cố vẫn chưa dẫn đến t&igrave;nh trạng đứt tủy sống. M&atilde;i v&agrave;i ph&uacute;t sau, khi Janusz bất tỉnh, c&oacute; thể những nỗ lực thiếu kiến thức y học chuy&ecirc;n nghiệp của những người hảo t&acirc;m qua đường cố sức th&aacute;o chiếc mũ bảo hiểm, rồi khi&ecirc;ng Janusz l&ecirc;n xe cấp cứu mới dẫn đến tổn thương vĩnh viễn tủy sống, g&acirc;y hậu quả liệt to&agrave;n th&acirc;n.</p> <p style="text-align: justify;">&ldquo;Tai nạn xảy ra v&agrave;o ng&agrave;y thứ Ba (Janusz b&igrave;nh tĩnh nhớ lại). 2 ng&agrave;y trước đ&oacute;, v&agrave;o Chủ nhật, t&ocirc;i đ&atilde; c&oacute; v&agrave;i giờ buổi tối tr&ograve; chuyện kh&oacute; qu&ecirc;n với Katarzyna. T&ocirc;i ngồi ở nh&agrave; bạn g&aacute;i đến 21 giờ, sau đ&oacute; lũ bạn trai hu&yacute;t s&aacute;o, giục gọi đến s&agrave;n nhảy disco. Ch&uacute;ng t&ocirc;i vui vẻ giải tr&iacute; tẹt ga ở đ&oacute; đến rạng s&aacute;ng h&ocirc;m sau.</p> <p style="text-align: justify;">T&ocirc;i biết, việc t&ocirc;i bất ngờ rời khỏi nh&agrave; Katarzyna, n&oacute;i dối l&agrave; &ldquo;về nh&agrave; ngay&rdquo; nhưng sự thật ch&uacute;ng t&ocirc;i đến s&acirc;n khi&ecirc;u vũ c&oacute; thể khiến bạn g&aacute;i buồn, song bố mẹ bạn ấy kh&ocirc;ng cho ph&eacute;p con g&aacute;i ra khỏi nh&agrave; buổi tối. Đ&oacute; l&agrave; cuộc gặp cuối c&ugrave;ng, mối t&igrave;nh đầu của t&ocirc;i, trước tai nạn. Tất cả c&ograve;n lại l&agrave; sự im lặng.</p> <p style="text-align: justify;">(<i>(Nguồn: Jestem bardzo zajęty)</i>)</p> <div> <div> <div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> </div> </div> <div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> </div> </div>