Hỏi: Quê tôi có nhiều cây xạ can. Mọi người nói có thể chữa được bệnh. Xin hỏi cách dùng như thế nào?
Châu Long (Yên Bái)
TS Lê Thị Thanh Nhạn cho biết: Xạ can còn gọi là cây rẽ quạt, tên khoa học là Belamcanda sinensis (L) DC., thuộc họ lay ơn (Iridaceae). Xạ can là một cây thuốc quý chữa bệnh viêm họng, ngoài ra còn là cây hoa cảnh đẹp rất phù hợp thủy thổ nước ta.
Xạ can có vị đắng, tính hàn vào kinh Can và Phế. Công dụng chủ trị thanh hoả, giải độc, tán huyết, tiêu đàm. Chủ trị viêm yết hầu, ho đàm, trị sốt rét.
*Trị ho mà khí nghịch lên, trong họng có nước khò khè như gà kêu: Xạ can 13 củ, Ma hoàng 120g, Sinh khương 120g, Tế tân, Tử uyển, Khoản đông hoa đều 90g, Ngũ vị tử ½ 40g, Đại táo 7 trái, Bán hạ (chế). Sắc Ma hoàng trước cho sôi, vớt bỏ bọt, cho các vị kia vào nấu còn 3 bát, chia làm 3 lần, uống ấm.
* Trị phong độc công lên trên, họng sưng đau: Cát căn 80g, Chích thảo 80g, Hạnh nhân 60g, Ma Hoàng 40g, Ngưu bàng tử 40g, Phong hương 40g, Thăng ma 80g, Xạ can 40g, Xích thược 40g, tán bột. Mỗi lần dùng 12g.
