Cải thiện chế độ ăn ở người thừa cân

Theo ThS.BS Trịnh Hồng Sơn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, ở Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thừa cân béo phì khá cao, đặc biệt là trẻ em ở các thành phố lớn. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, nhóm người thừa cân béo phì có tỷ lệ bệnh tật cao hơn ở người bình thường, đặc biệt là các bệnh như rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, đái tháo đường, sỏi mật, ung thư. Người ta cũng quan sát thấy sự thay đổi hormon ở những người béo phì, đặc biệt đối với người tích lũy mỡ trong ổ bụng (giảm nồng độ progesterol ở phụ nữ, giảm nồng độ testosterol ở nam, tăng sản xuất cortisol, giảm nồng độ hormon tăng trưởng…). Tác hại và nguy cơ của béo phì ở trẻ em và thanh thiếu niên càng đáng lưu tâm vì khi đến tuổi trưởng thành, trẻ dễ mắc các bệnh tim mạch, đái tháo đường, rối loạn hô hấp, gan nhiễm mỡ…

Để cải thiện tình trạng thừa cân, cần giảm năng lượng ăn vào và cải thiện chất lượng chế độ ăn, tuy chế độ ăn là để giảm cân, nhưng phải bảo đảm cung cấp đủ cho cơ thể các chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt là các vi chất dinh dưỡng (vitamin, chất khoáng) và phải có đủ các axit amin, axit béo cần thiết để duy trì sức khỏe. Theo các bác sĩ, thành phần các chất dinh dưỡng nên như sau: Giảm nguồn năng lượng ăn vào từ chất béo nên ở mức 15% năng lượng. Tránh tất cả các thực phẩm nhiều chất béo, nhiều cholesterol như thịt mỡ, nước luộc thịt, bơ, pho mát, các món xào rán, não, tim, gan, lòng lợn... Đạm có thể từ 15 - 25%  năng lượng của khẩu phần. Nhóm bột đường nên sử dụng bánh mỳ đen, ngũ cốc nguyên hạt, khoai củ. Đảm bảo đủ vitamin và muối khoáng, rau quả chín khoảng 400g/ngày, hạn chế ăn mặn, tạo thói quen ăn uống điều độ đúng theo chế độ ăn, không ăn bánh, kẹo và uống nước ngọt có ga, không uống rượu, bia.

Với trẻ em, khẩu phần ăn của trẻ cần cân đối, hợp lý, nên phối hợp nhiều loại thức ăn, tránh chỉ ăn một loại thực phẩm nào đó; nên uống sữa không đường, hạn chế các món rán, xào; nên làm các món luộc, hấp, kho, nên nhai kỹ và ăn chậm, ăn đều đặn, không bỏ bữa, không để trẻ quá đói, vì nếu bị quá đói, trẻ ăn trong các bữa sau làm mỡ tích luỹ nhanh hơn, nên ăn nhiều vào bữa sáng để tránh ăn vặt, giảm ăn về chiều và tối, nên ăn nhiều rau xanh, quả ít ngọt, giảm bớt gạo thay bằng khoai, ngô là những thức ăn cơ bản giàu chất xơ, không nên cho trẻ uống các loại nước ngọt có ga, nhiều đường, hạn chế các loại bánh kẹo, đường mật, kem, sữa đặc có đường, không nên dự trự sẵn các loại thức ăn giàu năng lượng như bơ, pho mát, bánh, kẹo, chocola, kem, các loại nước ngọt, không nên cho trẻ ăn vào lúc tối trước khi đi ngủ. Ngoài chế độ ăn cần giúp trẻ tăng cường hoạt động thể lực. So với điều trị bằng chế độ ăn, tăng cường hoạt động thể lực tỏ ra có hiệu quả hơn, giúp trẻ phát triển chiều cao và duy trì sức khoẻ tốt.