Nước sông Tô Lịch sẽ trong xanh, cá bơi lội, có thuyền rồng…
Cty Cổ phần Tập đoàn Môi trường Nhật Việt (JVE) gửi tới Thành ủy, UBND TP Hà Nội đề xuất giải pháp tổng thể, cải tạo sông Tô Lịch trở thành “Công viên lịch sử-văn hóa-tâm linh” bằng nguồn vốn từ phía Nhật Bản. JVE cho rằng, việc xây cống bao thu gom nước thải dọc sông Tô Lịch mặc dù có ý nghĩa lớn trong việc thu gom nước thải không cho chảy vào sông Tô Lịch, giải quyết được vấn đề không làm gia tăng trạng thái ô nhiễm ở bên trong lòng sông đã và đang bị ô nhiễm nhưng mới chỉ giải quyết được phần ô nhiễm nước thải ở bên ngoài, còn phần bên trong lòng sông thì chưa xử lý được. Đơn vị này cho rằng, 3 vấn đề chưa được xử lý. Thứ nhất, mùi hôi thối do tầng bùn đáy vẫn chưa được xử lý triệt để. Thứ hai, tầng bùn đáy tích tụ trong lòng sông dù nạo vét cơ học cũng chưa xử lý được tận gốc vấn đề và vẫn có nguy cơ bị tái ô nhiễm. Thứ ba, nước trong lòng sông đã và đang bị ô nhiễm thì chưa xử lý được tận gốc.
JVE lo ngại về việc bổ cập cấp nước cho sông Tô Lịch sau khi đã thu gom hết nước thải. Theo đơn vị này, khi đó, nước trong sông Tô Lịch sẽ không được lưu thông, tù túng, từ đó phát sinh ô nhiễm và biến thành một "hồ tù" nếu như không có giải pháp như áp dụng công nghệ sục khí nano Nhật Bản để phân hủy tận gốc toàn bộ chất hữu cơ ô nhiễm, bùn hữu cơ ở đáy sông.
Theo phương án của JVE, sông Tô Lịch sẽ kè thẳng đứng và kè đáy (mở rộng mặt cắt lòng sông, bỏ mái cỏ hiện nay). Trên sông là dịch vụ thuyền rồng du lịch chở khách thăm quan, chiêm ngưỡng vẻ đẹp đầy sắc màu. Dọc theo bờ sông dài 15km, công sẽ tái hiện chiều dài lịch sử Việt Nam…
Cần chuyên gia nghiên cứu kỹ
Ông Phạm Văn Khánh, nguyên Phó Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội cho biết, muốn làm sạch sông Tô Lịch trước hết phải thu gom nước thải sinh hoạt hai bên bờ sông. Hiện nay, việc này đang được TP Hà Nội triển khai. Nước thải sau khi được thu gom sẽ được xử lý, bổ cập nước cho sông Tô Lịch. Không nên kè đáy dòng sông, vì như thế sông sẽ giống như một mương thoát nước. Lòng sông nên để nguyên, không nên kè đáy. Kè hai bên bờ cũng phải là kè hở. Như thế mới thuận lợi cho việc xử lý ô nhiễm. Nguồn lực để xử lý ô nhiễm, hồi sinh sông Tô Lịch rất lớn, do vậy cần các nhà khoa học nghiên cứu kỹ lưỡng, cụ thể, mục tiêu là giải bài toán ô nhiễm, tạo môi trường cảnh quan trong lành sau đó mới tính đến các giải pháp khác.
PGS.TS Đỗ Văn Hứa, Trưởng ban Khoa học Công nghệ, Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho biết, vấn đề của sông Tô Lịch đơn giản là xử lý nước thải. Nếu chỉ cần đào sâu thêm 0,5 - 1m, sông Tô Lịch có thể chứa được khoảng gần hai triệu m3. Việc xây dựng hệ thống “Kênh kỹ thuật” ngay trong lòng sông cũ chạy dọc hai bên bờ sông tách biệt với kênh sông chính đảm bảo tiêu thoát nước thải sinh hoạt thường ngày. Nước thải sinh hoạt được đưa về các trạm xử lý trước khi đổ vào dòng sông cùng với nguồn nước bổ sung khác sẽ tạo ra dòng chảy sạch, không phải phụ thuộc vào công nghệ của nước nào.
GS Vũ Trọng Hồng, Chủ tịch Hội Thủy lợi Việt Nam cho rằng, trong quy hoạch sông Tô Lịch, cần thiết phải đưa ra các phương án tốt nhất làm sạch dòng kênh này. Không nên xây dựng các công trình quy mô, tầm cỡ “đè” lên sông mà tôn trọng tự nhiên, tạo cảnh quan thiên nhiên hài hòa sẽ là giải pháp tốt nhất. Ý tưởng phát triển du lịch, tàu thuyền trên sông cũng không khả thi do đây là con sông có độ dốc lớn để thoát nước. Việc xây dựng, tác động quá lớn vào dòng sông bằng những công trình tầm cỡ sẽ có nguy cơ “phá nát” cảnh quan thiên nhiên.
Theo các chuyên gia, cần thiết phải có nghiên cứu khoa học bài bản của các nhà khoa học trong nước để thống nhất phương pháp xử lý tận gốc trên nguyên tắc tôn trọng cảnh quan thiên nhiên vốn có của sông.
