Có thể nói nếu não bộ của trẻ là căn nhà thì chất béo chính là những viên gạch nền tảng mà nếu thiếu, não bộ không thể phát triển hoàn thiện.
Thiếu chất béo não bộ không thể phát triển
PGS.TS Nguyễn Xuân Ninh, Phó Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, Trưởng phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM cho biết, chất béo đối với não bộ trẻ nhỏ trong giai đoạn 3 năm đầu đời vô cùng quan trọng.
Đây là thời gian não bộ phát triển rất nhanh với sự gia tăng trọng lượng đáng kể, cụ thể trọng lượng não ở trẻ sơ sinh nặng khoảng 400g, đến 1 tuổi nặng 900-1000g, đến 8 tuổi não nặng 1200-1300g, khi trưởng thành là 1400g. 3 năm đầu đời là giai đoạn não trẻ hoàn thiện 80% cấu trúc chức năng so với người trưởng thành.
Trọng lượng não tăng là kết quả của quá trình myelin hóa. Myelin hóa là quá trình chất béo bao bọc dần xung quanh dây thần kinh. Quá trình này đóng vai trò chủ chốt trong việc phát triển và hoàn thiện hệ thần kinh vì các tế bào thần kinh sẽ không hoạt động nếu không được myelin hóa hoàn toàn. Trong suốt quá trình này, chất béo đóng vai trò chính do đó, việc cung cấp đủ chất béo để não phát triển là vô cùng quan trọng, đặc biệt là các chất béo không bão hòa DHA, EPA (thuộc nhóm Omega-3).
Hơn nữa, chất béo còn ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình xử lý tín hiệu và truyền dẫn thần kinh. Trong não bộ, chất béo chiếm đến 60% thành phần vật chất. Vì vậy, nếu thiếu chất béo, đặc biệt trong 03 năm đầu đời thì ta không thể “quay ngược thời gian” để bù đắp, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ toàn diện của con trẻ.
PGS. TS. Hoàng Thị Thanh, Phó trưởng phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM cho biết, các chất béo không bão hòa tham gia vào sự phát triển trí não và thị giác, trong khi các chất béo bão hòa có trách nhiệm cấu trúc tế bào và mô trong cơ thể. Không chỉ vậy, chất béo còn là dung môi hòa tan các loại vitamin A, D, E, K. Vì vậy, để có thể phát triển toàn diện, trẻ cần phải được bổ sung đầy đủ và cân bằng các loại chất béo thiết yếu.
Ưu tiên dầu oliu và cá hồi
PGS.TS Nguyễn Xuân Ninh cho biết, trong độ tuổi từ 06 tháng đến 03 tuổi, cách bổ sung chất béo từ thực phẩm vẫn có thể chưa cung cấp đủ hàm lượng cần thiết cho sự phát triển não bộ (do thói quen chế biến thực phẩm của từng gia đình khác nhau, sự ưa thích của trẻ đối với từng loại thực phẩm khác nhau, lượng ăn mỗi bữa của trẻ cũng không đồng nhất). Lúc này, dầu ăn trở thành một lựa chọn tối ưu để bổ sung chất béo vào chế độ ăn cho trẻ vì có thể được thêm vào hầu hết tất cả các món ăn trong thực đơn.
PGS.TS Hoàng Kim Thanh nhấn mạnh, hai loại dầu thường được khuyến nghị dùng cho trẻ là dầu oliu và dầu cá hồi do chứa nhiều dưỡng chất tốt. Trong đó dầu cá hồi được “ưu tiên” nhiều hơn do dồi dào DHA, EPA – hai dưỡng chất vàng cho não bộ.
Tuy nhiên, hai loại dầu này khi dùng trong nấu nướng ở nhiệt độ cao sẽ bị hao hụt dưỡng chất, nên cách bổ sung tốt nhất là trộn trực tiếp vào suất ăn của trẻ khi còn nóng. Liều lượng phù hợp là 5ml (tương đương 1 muỗng café) vào một suất ăn. Thông thường trong ngày, trẻ ăn 2 suất chính thì tổng lượng cần thiết là 10ml (tương đương 2 muỗng café)/ngày.
Thông thường, các loại dầu đặc chế riêng cho trẻ sẽ được xử lý mùi vị, giúp trẻ dễ ăn: dầu cá hồi được xử lý mùi tanh, dầu oliu được xử lý không còn mùi hắc nồng.
