<p><span>Sách Lễ ký nói: vị thuốc này sinh vào giữa mùa hạ nên gọi là bán hạ. Bán hạ là thân rễ phơi hay sấy khô và chế biến của nhiều cây khác nhau, đều thuộc họ ráy Araceae.</span></p> <p><strong>Mô tả cây</strong></p> <p>Cây bán hạ Việt Nam (Typhonium trilobatum Schott) còn gọi là củ chóc, lá ba chìa, cây chóc chuột, là một loại cỏ không có thân, có củ hình cầu đường kính tới 2cm. Lá hình tim, hay hình mác, hoặc chia 3 thùy dài 4 - 15cm, rộng 3,5 - 9cm. Bông mo với phần hoa đực dài 5 - 9mm. Bông mo với phần hoa đực dài 5 - 9mm, phần tràng dài 17 - 27mm. Quả mọng, hình trứng dài 6mm.</p> <p>Cây bán hạ Trung Quốc (Pinellia ternata Thunb). Breiter khác cây bán hạ Việt Nam ở chỗ thùy xẻ sâu rõ rệt hơn. Mặc dầu gọi là bán hạ Trung Quốc để phân biệt với bán hạ Việt Nam, nhưng có người nói đã thấy cây này mọc ở Lào Cai nhưng chưa được khai thác.</p> <p>Cây chưởng diệp bán hạ (Pinellia pedatisecta Schott) khác những cây trên ở lá chia thành chín thùy khía sâu.</p> <p>Cây bán hạ ở Việt Nam mọc hoang ở khắp những nơi đất ẩm ở nước ta từ Nam chí Bắc. Còn mọc ở Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản.</p> <p>Người ta đào rễ (củ), rửa sạch đất cát, lựa củ to (gọi là nam tinh), củ nhỏ (gọi là bán hạ). Có thể dùng tươi (thường chỉ dùng giã đắp lên nơi rắn độc cắn), thường dùng khô có chế biến.</p> <p><strong>Cách bào chế</strong></p> <p>Có nhiều cách chế biến mục đích theo quan niệm Đông y để giảm bớt độ độc (tẩm cam thảo) hay tăng tác dụng chữa ho (tẩm gừng hay bồ kết). Sau đây là một số cách chế biến thường thấy:</p> <p>Tẩm cam thảo và bồ kết: củ chóc (bán hạ Việt Nam) rửa sạch ngâm nước trong 2 - 3 ngày, mỗi ngày thay nước một lần cho đến khi nước trong hẳn. cứ 1kg bán hạ thêm 0,100kg cam thảo, 0,1000kg bồ kết và nước cho đủ ngập rồi đun cho đến khi cạn nước, vớt ra phơi hay sấy khô. Nguyên nhân chưa rõ, nhưng ta biết cam thảo có tác dụng giảm độc, trừ ho, bồ kết cũng có tác dụng chữa ho.</p> <div> <ul style="display: flex;"> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> </ul> </div> <p>Tẩm gừng và phèn chua: củ bán hạ cũng rửa sạch và ngâm nước như trên cho tới khi nước trong. Cứ 1kg bán hạ thì thêm 50g phèn chua 300g gừng tươi giã nhỏ thêm nước vào cho ngập. Ngâm trong 24 giờ, lẩy ra rửa sạch. Đồ chín, thái mỏng, lại tẩm nước gừng: cứ 1kg bán hạ thêm 150g gừng tươi giã nát, thêm ít nước vắt lấy nước và cho bán hạ vào ngâm một đêm. Lấy ra sao vàng là dùng được. Phèn chua có tác dụng làm cho hết nhớt.</p> <p>Trong Bản thảo cương mục của Lý Thời Trân có ghi về chế biến bán hạ như sau: phàm dùng bán hạ, phải đem ngâm nước nóng chừng nửa ngày cho hết nhớt, nếu không thời có độc, uống vào ngứa cổ không chịu được. Trong các bài thuốc, người ta dùng bán hạ kèm theo cả sinh khương (gừng tươi) là vì sinh khương chế được chất độc của bán hạ.</p> <p>Theo tài liệu cổ, người ta chế bán hạ như sau: bán hạ 120g, bạch giới tử 80g, dấm chua 200g; cho bạch giới tử giã nhỏ vào dấm quấy đều, thêm bán hạ vào ngâm một đêm. Lấy ra rửa sạch nhớt mà dùng.</p> <p>Một phương pháp khác: rửa sạch bán hạ, dùng nước nóng ngâm, thay nước luôn cho hết nhớt, thái mỏng, tẩm nước gừng, sấy thật khô mà dùng. Có thể phải tán nhỏ thành bột trộn với nước ép gừng, phơi khô dùng.</p> <p><strong>Bán hạ thu hoạch từ mùa hạ đến thu đông.</strong></p> <p>Đào củ về, rửa sạch đất cát, đãi sạch vỏ mỏng ngoài, ngâm nước phèn cho sạch nhớt, phơi khô là được. Chỉ khi nào bào chế để dùng mới theo phương pháp nói trên.</p> <p><strong>Những công dụng</strong></p> <p>Theo nghiên cứu, bán hạ có tác dụng chữa ho và chống nôn. Được dùng theo kinh nghiệm dân gian chữa phụ nữ có thai bị nôn mửa hoặc chữa nôn trong trường hợp viêm dạ dày mãn tính. Nó còn là vị thuốc chữa ho (làm cho long đờm), chữa nhức đầu, đau dạ dày mãn tính. Ngày dùng 1,5 - 4g; có thể dùng tới liều từ 4 - 12g bán hạ đã chế biến hoặc hơn nữa. Dùng ngoài, tùy theo liều lượng và dùng tươi, giã nát đắp lên nơi đâu.</p> <p>Trong sách cổ ghi về tính chất và tác dụng của vị bán hạ như sau: vị cay, ôn, có độc; có tác dụng táo thấp (làm khô ẩm thấp), hóa đờm, giáng nghịch (làm hạ hơi đưa lên) hết nôn. Dùng trong những trường hợp nôn mửa, đờm thấp, hen suyễn, đầu nhức, đầu váng, không ngủ; dùng ngoài có tác dụng tiêu thũng. Phụ nữ có thai dùng phải cẩn thận, vị bán hạ phản với ô đầu, thảo ô.</p> <p>Đơn thuốc có vị bán hạ ghi trong dược điển Trung Quốc 1953: bột bán hạ 80g, bột gừng sống 50g, nước 3.000ml đun sôi và sắc cho đến khi cạn còn 1.000ml; lọc qua bông và dùng nước cất pha thêm cho dủ 1.000ml. Theo dược điển Trung Quốc, mỗi lần dùng 100 - 300ml, trung bình mỗi ngày dùng 200 - 600ml tương ứng với 8 - 24g hoặc 16 - 18g bán hạ. Chữa ho và nôn mửa khi có thai.</p> <p>Tiểu bán hạ gia phục linh thang (đơn thuốc của Trương Trọng Cảnh): bán hạ 8g, phục linh 6g, sinh khương 3g, nước 300ml, sắc còn 100ml. Uống dần trong ngày, chữa phụ nữ có thai nôn mửa.</p> <p>Dùng chữa hen suyễn, nặng mặt, nằm không được, muốn nôn ọe, bụng dưới nôn nao, cũng dùng chữa nôn: bán hạ chế 40g, sinh khương 20g, nước 600ml, sắc còn 200ml, chia nhiều lần uống trong ngày. Liều dùng bán hạ ở đây so với đơn tiểu bán hạ có cao hơn, nên uống từ từ, thấy chịu thì uống nữa.</p> <div> <div> <div> <div> </div> </div> </div> <div> <div> </div> </div> </div>
- KỶ NIỆM 70 NĂM CHIẾN THẮNG ĐIỆN BIÊN PHỦ
- NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM
- CƠ SỞ THẨM MỸ SAI PHẠM
- VI PHẠM MÔI TRƯỜNG
- NỔ LÒ HƠI Ở ĐỒNG NAI
- SAI PHẠM CHUNG CƯ BẢO SƠN NGHỆ AN
- BỆNH RUBELLA
- MỘT HỌC SINH TỬ VONG Ở NHA TRANG
- CÚM A/H5N1
- NAM SINH LỚP 8 BỊ ĐÁNH CHẾT NÃO
- TAI NẠN GIAO THÔNG 2024
- TẾT GIÁP THÌN 2024
- THỊ TRƯỜNG TẾT 2024
- NHỮNG CÁI NHẤT CỦA VIỆT NAM, THẾ GIỚI NĂM 2023
Bán hạ - Vị thuốc trị ho
Theo nghiên cứu, bán hạ có tác dụng chữa ho và chống nôn; Được dùng theo kinh nghiệm dân gian chữa phụ nữ có thai bị nôn mửa hoặc chữa nôn trong trường hợp viêm dạ dày mãn tính.
Ăn xong đau bụng, đi ngoài... mắc bệnh gì?
Nhiều người bị đầy hơi, chướng bụng, ăn xong là muốn nôn, đi ngoài, nhưng đi khám, làm các xét nghiệm lại không thấy tổn thương.
Phẫu thuật thành công cho bé gái 9 tuổi bị u màng não lớn
Trẻ em khi có dấu hiệu đau đầu gia đình nên lưu tâm và cho trẻ đi khám để được chẩn đoán, can thiệp kịp thời. Khối u não phát triển từ từ, kích thước lớn gây nguy hiểm và khó khăn trong điều trị và phẫu thuật.
5 loại rau củ ngăn ngừa viêm nhiễm
Rau chân vịt, cải xoăn, bông cải xanh, tỏi... là những loại rau củ chứa nhiều vitamin, khoáng chất, chất xơ, chất chống oxy hóa, có tác dụng kháng viêm.
Hơn 400 người nghi ngộ độc sau ăn bánh mì ở Đồng Nai: Phòng tránh sao?
Đồng Nai phải mở thêm đơn nguyên điều trị bệnh nhân nghi ngộ độc bánh mì. Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã đề nghị Sở Y tế Đồng Nai đình chỉ ngay cơ sở bánh mì nghi ngờ khiến hàng loạt người phải nhập viện.
Bác sĩ chỉ rõ 4 triệu chứng bất thường trên mặt cần đi khám ngay
Soi gương buổi sáng nếu có 4 triệu chứng bất thường này thì nên đi khám càng sớm càng tốt bởi đó là dấu hiệu cảnh báo bệnh nguy hiểm.
Cứu ca bệnh đặc biệt mắc nhiều bệnh chờ đợi và hy vọng có máu hiếm
Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương vừa tiếp nhận ca bệnh đặc biệt mắc nhiều bệnh thuộc nhóm máu hiếm có nhiều kháng thể bất thường. Bệnh viện đang hy vọng có máu để chữa trị cho bệnh nhân.
AI giúp nhận diện dấu hiệu ung thư chỉ với 1 giọt máu khô
Những thử nghiệm ban đầu của các nhà khoa học Trung Quốc cho thấy chỉ với một vết máu khô, công cụ này có thể phân biệt được bệnh nhân mắc ung thư tuyến tụy, dạ dày hoặc đại trực tràng với người khỏe mạnh trong vòng vài phút.
Mùa hè ăn sứa đỏ rất ngon nhưng cần lưu ý điều này
Tháng ba đến tháng sáu dương lịch, dọc các con phố ở Hà Nội, những gánh sứa đỏ lại tấp nập người mua. Món này tuy không còn mới mẻ nhưng "gây sốt" bởi hương vị độc đáo và lạ miệng.
Dấu hiệu nhận biết khí huyết của phụ nữ kém dần đi
Khí huyết đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định sức khỏe và nhan sắc phụ nữ.
Dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang bị mất nước, cần bổ sung ngay
Khoảng 60% cơ thể của một người trưởng thành được tạo ra từ nước, điều này có thể giải thích tại sao nước rất quan trọng đối với hoạt động bình thường của mọi cơ quan.
Sởi, ho gà, thủy đậu tăng, Bộ Y tế chỉ đạo phòng chống dịch dịp 30/4-1/5
Bộ Y tế vừa có công văn chỉ đạo các tỉnh thành phố tích cực giám sát, phòng chống các bệnh truyền nhiễm đang gia tăng.