Viêm tuỵ cấp là tình trạng viêm cấp tính của tuyến tuỵ, thường khởi phát một cách đột ngột, diễn biến cấp tính và có nguy cơ dẫn tới tử vong nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời. Một trong những cách hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh là thiết kế chế độ dinh dưỡng hợp lý cho người bệnh viêm tuỵ cấp.
 |
Nhiều người bị viêm tụy cấp - Ảnh minh họa |
Những điều cần biết về bệnh viêm tuỵ cấp
Tại Việt Nam, nguyên nhân gây viêm tuỵ cấp thường do sỏi đường mật, rượu và rối loạn mỡ máu, trong đó nguyên nhân do rượu rất thường gặp, đặc biệt là ở nam giới. Một số nguyên nhân khác có thể gặp như ung thư tuỵ, nhiễm ký sinh trùng như giun, sán, các bệnh lý tự miễn (viêm tuỵ tự miễn, viêm tuỵ do IgG4).
Viêm tuỵ cấp có nhiều triệu chứng khác nhau, tuỳ thuộc vào nguyên nhân và mức độ, tuy nhiên thường gặp nhất là các triệu chứng: Đau bụng vùng trên rốn, đau lan ra sau lưng, mạch nhanh, buồn nôn/nôn mửa, cảm giác đầy chướng bụng.
Khi người bệnh có triệu chứng định hướng tới viêm tuỵ cấp, các bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm máu, siêu âm ổ bụng, chụp phim cắt lớp vi tính ổ bụng. Trên xét nghiệm máu có thể thể hiện men tuỵ như: Amylase, Lipase tăng lên rất cao; có hình ảnh tuỵ to phù nề hoặc hoại tử tuỵ, có dịch quanh tuỵ trên hình ảnh cắt lớp vi tính.
Tuỳ vào tình trạng bệnh, diễn biến lâm sàng, tính chất và mức độ viêm tuỵ mà bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng người bệnh như: Truyền dịch, giảm đau, trường hợp viêm tuỵ nặng phải lọc tách huyết tương, can thiệp lấy sỏi cấp cứu.
 |
Chia sẻ chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân viêm tụy cấp tại Bệnh viện TƯQĐ 108 - Ảnh BVCC |
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh viêm tuỵ cấp
Theo ThS.BS Nguyễn Đình Phú - Phó Chủ nhiệm Khoa Dinh dưỡng và BS.Trần Tùng Lâm - Khoa điều trị Gan-Mật-Tuỵ: “Tuỵ là một tạng tiêu hoá đảm nhiệm chức năng tiêu hoá thức ăn, khi tuỵ viêm thì chức năng tiêu hoá của tuỵ cũng bị ảnh hưởng.
Hơn nữa, tuỵ là tạng nằm sát với quai tá tràng, là một quai ruột trên đường đi của thức ăn từ dạ dày xuống ruột non, khi viêm tuỵ cấp vùng tá tràng thường phù nề, dẫn tới làm hẹp đường xuống của thức ăn. Vì vậy, trong giai đoạn đầu của bệnh, người bệnh cần ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hoá như soup, cháo, sữa, đồng thời các loại thức ăn này cần chứa đầy đủ chất dinh dưỡng”.
Một số thức ăn dành cho người bệnh viêm tuỵ cấp như:
- Cháo trắng: thường được các bác sĩ chỉ định cho người bệnh mới bắt đầu tập ăn trở lại nhằm thăm dò hệ tiêu hoá đã thực sự phục hồi hay chưa.
- Sữa hạt: như sữa đậu nành, sữa từ những loại ngũ cốc ít chất béo, đây là những thực phẩm dễ tiêu, rất phù hợp cho giai đoạn cấp tính.
- Các loại sữa đã thuỷ phân peptides giúp tăng khả năng hấp thu, cũng như cung cấp đủ các chất dinh dưỡng.
- Một số thực phẩm có nhiều chất dinh dưỡng hơn như cháo thịt xay, cháo cá, sữa động vật sẽ được chỉ định khi người bệnh hồi phục chức năng tiêu hoá. Thường người bệnh sẽ được bổ sung thuốc chứa men tuỵ giúp tăng khả năng tiêu hoá, hấp thu các chất.
Người bệnh lưu ý thời gian tập ăn cũng là yếu tố nên được chú ý, một số nghiên cứu cho thấy ăn sớm 24-48 tiếng sau nhập viện, khi người bệnh đã có những dấu hiệu cho nhu động ruột sẽ giúp tăng tỷ lệ khỏi bệnh và giảm thời gian nằm viện của người bệnh.
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh sau khi ra viện
Tuỵ sau khi tổn thương sẽ cần thời gian để phục hồi, trong thời gian này người bệnh nên ăn các thức ăn dễ tiêu, giàu vitamin, đồng thời cần chú ý tập luyện thể thao điều độ để hồi phục bệnh.
Một số loại thức ăn dễ tiêu:
- Các loại rau củ chế biến đơn giản như rau củ luộc
- Các loại hoa quả, trái cây
- Các loại thịt trăng như thịt gà, cá tươi…
- Các loại sữa từ hạt như hạt đậu nành, hạnh nhân…
Một số loại thức ăn cần tránh:
- Các loại thịt đỏ
- Hải sản giàu độ đạm
- Các thức ăn xào nấu nhiều dầu mỡ
Đặc biệt người bệnh viêm tuỵ cấp cần tránh tuyệt đối rượu bia, do đây là một trong các tác nhân dẫn tới viêm tuỵ cấp tái phát.
BS.Nguyễn Anh Tuấn (Khoa điều trị Gan-Mật-Tuỵ, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108)
