Xử lý chấn thương thể thao đúng cách

Những chấn thương thường gặp trong thể thao

Theo ThS.BS Huỳnh Phương Nguyệt Anh, Khoa Chấn thương - Chỉnh hình, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, các chấn thương thể thao chủ yếu là chấn thương hệ thống cơ, xương, khớp và các mô liên quan như sụn, dây chằng. Còn gãy xương thường ít gặp nhưng ảnh hưởng lớn đến vận động và sinh hoạt.

Một ca phẫu thuật điều trị chấn thương thể thao tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM.

Chấn thương ở chân thường gặp hơn tay và hơn một nửa sẽ gặp các chấn thương về gân cơ hay dây chằng, tiếp theo sẽ đến các chấn thương nông ở phần mềm (da và mô dưới da). Trật khớp và gãy xương là hai chấn thương ít gặp.

Vị trí xương gãy thường là xương đòn, xương vùng cổ tay, bàn ngón tay đối với chi trên và xương vùng cổ chân, bàn ngón chân đối với chi dưới. Hiếm gặp hơn là gãy xương do mỏi, là loại vi chấn thương lặp đi lặp lại nhiều lần ở một xương (đặc thù riêng của mỗi môn thể thao) như là gãy xương do mỏi ở bàn ngón chân út trong môn marathon.

Đối với những chấn thương mới gặp phải, bạn có thể áp dụng phương pháp RICE để sơ cứu.

Trong đó, nghỉ ngơi (Rest) nhằm hạn chế vận động ở vùng chi bị thương. Bệnh nhân cần tạm ngừng các hoạt động thể thao, đồng thời giảm tối đa thời gian di chuyển, vận động để xương khớp được nghỉ ngơi hoàn toàn. Chườm lạnh (Ice) giúp giảm sưng, viêm cũng như giảm đau rất nhiều. Trong vòng 3 ngày đầu xảy ra chấn thương, cần chườm mỗi lần cách nhau 2 - 3 giờ, mỗi lần chườm kéo dài 15 - 30 phút.

Băng ép (Compress) vùng chấn thương bằng băng thun co giãn giúp hạn chế sưng. Chú ý cách quấn tròn chi hay quấn kiểu số 8 ở vùng khớp, cũng như lực quấn không quá chặt. Kê cao (Elevate) phần chi bị thương cao hơn so với toàn bộ cơ thể có tác dụng trong việc giảm sưng, đau và viêm nhờ giúp hồi lưu tốt hơn của hệ tĩnh mạch.

Điều trị gãy xương do chấn thương thể thao

Xử trí ban đầu thường phụ thuộc vào vị trí của xương gãy, trong đó nghỉ ngơi được công nhận là hình thức xử lý quan trọng nhất giúp tránh làm di lệch thêm về xương cũng như tàn phá phần mềm kế cận.

Hai môn thể thao có thể dẫn đến gãy xương nhiều nhất chính là bóng bầu dục và bóng đá.

Chườm lạnh thường sẽ được áp dụng đối với các loại gãy kín không có vết thương ngoài da tại vùng chi gãy. Thuốc chống viêm và giảm đau cũng sẽ được bác sĩ kê đơn để giúp giảm các triệu chứng khó chịu. Hầu hết, xương gãy sẽ cần bất động trong một thời gian đủ để chữa lành bằng các hình thức bó bột hay nẹp cố định, đi nạng.

Với những gãy xương phức tạp hơn, bệnh nhân có thể cần phải phẫu thuật để giúp cố định xương trở lại vị trí ban đầu. Khi quá trình điều trị gần hoàn tất, một liệu trình vật lý trị liệu sẽ được đề ra cho mỗi cá nhân, giúp cải thiện tính linh hoạt của khớp và chuyển động của chi gãy, tránh teo cơ, tăng cường tuần hoàn tĩnh mạch cũng như bổ sung chất dinh dưỡng đến xương gãy.

Đối với gãy xương do mỏi đòi hỏi thời gian nghỉ ngơi dài hơn, có thể kéo dài đến 8 tuần, giúp xương lành lại và ngăn ngừa tổn thương thêm.

Người đang điều trị chấn thương nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và tuân thủ lượng canxi được khuyến nghị để giúp giảm nguy cơ bị gãy xương, điều này sẽ giúp xương chắc khỏe và giữ cho cơ thể cân đối và khỏe mạnh.

Tùy theo loại gãy xương, hình thức cố định có tốt hay không, tập phục hồi thế nào mà có thể dự đoán được thời gian lành xương là bao lâu. Thường thời gian sinh hoạt, vận động bình thường sau gãy xương chi trên vào khoảng 6 - 8 tuần, và 8 - 12 tuần đối với chi dưới.

Để có thể chơi thể thao lại cần quá trình tập luyện hồi phục kiên trì, thời gian chung cho gãy xương vào khoảng 6 tháng, tuy nhiên trước đó cần sự đánh giá của bác sĩ chuyên về y học thể thao.