Có một tình trạng khá thường gặp là mỗi khi thay đổi thời tiết, nhiều người, đặc biệt là phụ nữ và người có tuổi, cảm thấy buồn mỏi, đau nhức ở các khớp. Tuy nhiên, khi đi khám bệnh và làm các xét nghiệm thì lại không phát hiện được điều gì cụ thể. Để dự phòng tích cực và khắc phục tình trạng này một cách đơn giản có thể sử dụng các biện pháp sau đây:
Xoa bóp: Dùng một trong các loại dầu xoa bóp được bán tại các hiệu thuốc hoặc tự chế để xoa các khớp. Rượu thuốc xoa bóp có thể dùng một trong các công thức:
Bài 1: Khương hoạt 15g, độc hoạt 15g, quế chi 15g, tần giao 15g, đương quy 15g, dây đau xương 15g, nhũ hương 15g, một dược 15g, mộc hương 15g, tang chi 15g, tất cả tán vụn đem ngâm với 1500 ml rượu cao độ trong bình kín, sau 7 ngày thì dùng được.
Bài 2: Hồng hoa 60, đào nhân 6g, nhũ hương 6g, đương quy 12g, sinh nam tinh 12g, sinh bán hạ 12g, sinh xuyên ô 9g, khương hoạt 9g, độc hoạt 9g, bạch giới tử 3g, băng phiến 3g, tế tân 4,5g, tạo giác 4,5g, tất cả tán vụn đem ngâm với 1000 ml rượu cao độ trong bình kín, sau 7 ngày thì dùng được.
Bài 3: Đương quy 12g, độc hoạt 12g, khương hoạt 12g, thiên niên kiện 10g, hồng hoa 8g, tô mộc 12g, nhục quế 8g, tần giao 12g, huyết giác 12g, ngải diệp 6g, mộc qua 10g, tất cả tán vụn đem ngâm với 1000 ml rượu cao độ trong bình kín, sau 7 ngày thì dùng được.
Lưu ý: Cả ba loại rượu xoa bóp này chỉ được dùng ngoài, không được uống.
Chườm ngải cứu: Dùng ngải cứu tươi một nắm to, cắt đoạn dài chừng 2cm, muối ăn 1 bát đem rang cho đến khi hết tiếng nổ thì bỏ ngải cứu vào, đảo nhanh tay rồi đổ ra khăn ba lớp, bọc lại đem chườm vào các khớp đau mỏi, mỗi ngày 1 đến 2 lần. Cũng có thể dùng lá ngải đặt lên tấm gang hoặc viên gạch đã được nung nóng rồi dùng hơi thuốc xông các khớp hoặc nấu lấy nước ngâm rửa cùng với một vài thứ lá như xương sông, cỏ xước, lá lốt...
Thuốc uống: Dùng một trong số các bài thuốc đơn giản để sắc uống
Bài 1: Cỏ xước 15g, xấu hổ 15g, ý dĩ 15g, thổ phục linh 20g, kê huyết đằng 15g, cam thảo 6g, quế chi 12g, độc hoạt 10g, rễ đinh lăng 15g, vỏ quýt 8g, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Bài 2: Độc hoạt 10g, cốt khí củ 15g, cốt toái bổ 15g, dây đau xương 15g, cỏ xước 15g, cam thảo dây 6g, tỳ giải 12g, thiên niên kiện 8g, vỏ quýt 8g, hà thủ ô 12g, rễ đinh lăng 12g, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Bài 3: Thổ phục linh 15g, uy linh tiên 12g, độc hoạt 8g, ngũ gia bì 15g, ké đầu ngựa 12g, hoàng kỳ 12g, xuyên khung 8g, cẩu tích 15g, cam thảo 6g, sinh khương 3 lát, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Trà thuốc: Dùng các phương trà thuốc như
Bài 1: Rễ cỏ xước 30g, kê huyết đằng 30g, hai vị tán vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 30 phút có thể dùng được, uống thay trà trong ngày.
Bài 2: Sinh địa 50g, khương hoạt 30g, độc hoạt 30g, kê huyết đằng 40g, đương quy 30g, thiên ma 20g, ngưu tất 20g, tỳ giải 20g, tất cả sấy khô, tán vụn, mỗi ngày lấy 20-30g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 30 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Bài 3: Dâm dương hoắc 30g, uy linh tiên 30g, xuyên khung 30g, nhục quế 30g, ké đầu ngựa 30g, tất cả sấy khô, tán vụn, mỗi ngày lấy 20-30g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 30 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Nhìn chung các phương pháp trên đều rất đơn giản, dễ kiếm, dễ chế, dễ dùng, rẻ tiền và đảm bảo tính an toàn. Có thể dùng để dự phòng tích cực, hỗ trợ trị liệu và điều trị duy trì chứng đau mỏi các khớp khi thời tiết thay đổi.
ThS Hoàng Khánh Toàn (Chủ nhiệm khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108)
