Trà dược là một trong những loại thực - dược phẩm được mọi người ưu dùng để phòng chống bệnh tật, bảo vệ và nâng cao sức khỏe trong mùa thu. Nhưng, phải biết lựa chọn và sử dụng loại nào cho phù hợp để đạt hiệu quả cao nhất, phòng tránh được các tác dụng không mong muốn.
Trà nhân sâm trị hen phế quản: Nhân sâm 120g, thiên môn 240g, mạch môn 240g, sinh địa 240g, thục địa 240g. Các vị sấy khô, thái vụn, trộn đều, mỗi ngày dùng 30g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Ích khí dưỡng âm, phù chính cố bản, thích hợp cho những người trung lão niên, hình thể gầy yếu, mắc các bệnh đường hô hấp, ho khan, khó thở, môi khô miệng khát, dễ mỏi mệt, đại tiện táo...
Nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh bài trà dược này có khả năng nâng cao thể lực, cải thiện hệ thống miễn dịch và điều tiết hoạt động của tuyến vỏ thượng thận. Người có tuổi bị viêm phế quản mạn tính và hen phế quản dùng khá công hiệu.
Trà linh chi giảm ho, long đờm, điều hòa huyết áp: Nấm linh chi 9g, ngân nhĩ (mộc nhĩ trắng) 12g, đường phèn vừa đủ. Hai vị thái vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, hoà với đường phèn uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Dưỡng âm nhuận phế, giảm ho trừ đờm, an thần ích trí, dùng rất thích hợp cho những người bị ho hen lâu ngày, môi khô miệng khát, mất ngủ, đầu choáng mắt hoa, hay quên, tinh thần mỏi mệt, đại tiện táo kết...
Trong bài, nấm linh chi đã được chứng minh có tác dụng nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống thần kinh, ức chế phản ứng quá mẫn, thúc đẩy quá trình hồi phục của tế bào niêm mạc phế quản, giảm ho, long đờm.
Ngoài ra, loại nấm quý giá này còn có tác dụng điều hoà huyết áp, cải thiện lưu lượng tuần hoàn động mạch vành, tăng cường sức co bóp cơ tim, nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống miễn dịch không đặc hiệu.
 |
Biết cách chọn đúng loại trà sẽ phòng chữa nhiều bệnh mùa thu - Ảnh minh họa |
Trà mạch môn trị ho kéo dài, tốt cho tim mạch: Nhân sâm 10g, mạch môn, ngũ vị tử 10g. Các vị sấy khô tán vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Ích khí sinh tân dịch, dưỡng âm cầm mồ hôi, thích hợp cho những người suy nhược sau ốm dậy, mỏi mệt, khó thở, miệng khô họng khát, ngủ kém hay mê mộng, hồi hộp, mắc các bệnh lý đường hô hấp lâu ngày gây ho kéo dài, ho khan, khó khạc đờm.
Đây chính là công thức của Sinh mạch tán, một bài thuốc cổ nổi tiếng, đã được chế thành các dạng thuốc tiêm, thuốc uống để điều trị các bệnh lý tim mạch như shock do tim, viêm cơ tim giai đoạn hồi phục, thiểu năng mạch vành, suy tim, hội chứng yếu nút xoang...
Trà ngọc trúc trị viêm phổi, sốt xuất huyết: Ngọc trúc 12g, mạch môn 12g, sa sâm 12g, sinh địa 12g. Các vị sấy khô tán vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau chừng 15 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Dưỡng âm, sinh tân dịch, nhuận táo, dùng rất tốt cho những người bị các bệnh có sốt giai đoạn hồi phục như sốt xuất huyết, viêm phế quản, viêm phổi, viêm cơ khớp... có các triệu chứng như mệt nhiều, miệng khô họng khát, lưỡi đỏ, người gầy, có thể có ho khan, đổ mồ hôi trộm, đại tiện táo, tiểu tiện vàng...
Khi dùng, nếu có hiện tượng đầy bụng, chậm tiêu và đi lỏng thì cho thêm bạch biển đậu sao vàng 10g, mạch nha 15g, gừng tươi 1 lát.
Trà đông trùng giảm ho chống suy nhược cơ thể: Đông trùng hạ thảo 5g, sa sâm 10g. Hai vị tán vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 30 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Bổ phế ích thận, nhuận táo dưỡng âm và giảm ho, dùng rất tốt cho những người bị suy nhược cơ thể, hay có cảm giác nóng bức về chiều, đổ mồ hôi trộm, người gầy, miệng khô họng ráo, đại tiện hay táo.
Trong bài, đông trùng hạ thảo là một vị thuốc quý có công dụng bồi bổ, ích khí dưỡng tinh, giảm ho, long đờm, bình suyễn; Sa sâm có tác dụng dưỡng phế, bồi bổ phần âm. Hai vị phối hợp với nhau thành một công thức trà dược bổ dưỡng rất tốt trong mùa thu.
Để dưỡng phế, về mặt sinh hoạt phải “ngủ sớm, dậy sớm”, mặc áo quần phù hợp với thời tiết. Ăn nhiều thức ăn ôn hòa, bổ nhuận như: Phổi lợn, lê, đường phèn, bách hợp, ngó sen, gà non, vịt già, thịt nạc, … Ít ăn các thứ cay nóng. Nên ăn nhiều củ cải, hạnh nhân, cháo ý dĩ… để thanh phế, giáng khí, hóa đờm.
Những người biết khí công nên luyện một vài công pháp bổ dưỡng phế khí. Những người thể chất yếu nên lựa chọn cách bồi bổ bằng thuốc Đông y như: Hoàng kỳ, đẳng sâm, sa sâm, mạch đông, thục địa, đương quy…
BS Khánh Hoàng (Hội Đông y Việt Nam)
