Cách làm: Tim lợn 1 quả, hạt sen 30g, long nhãn 15g, bách hợp 30g, gia vị vừa đủ. Tim lợn loại bỏ phần mỡ, rửa sạch, thái mỏng. Hạt sen bỏ tâm. Bách hợp và long nhãn rửa sạch. Tất cả cho vào nồi, đổ vừa nước, đun to lửa cho sôi rồi dùng lửa nhỏ hầm kỹ trong 1 giờ. Khi chín, chế thêm gia vị, ăn nóng trong ngày. Nếu dùng hạt sen và bách hợp tươi thì càng tốt nhưng lượng phải nhiều gấp đôi.
Công dụng: Bổ tâm, dưỡng tỳ, an thần trấn tĩnh, thích hợp với những người suy nhược thần kinh, ngủ kém, hay quên, giấc ngủ nhiều mộng mị. Ngoài ra, món ăn này cũng giúp bổ phế, giảm ho cho những người có các bệnh đường hô hấp. Những người đang bị cảm mạo, phát sốt không nên dùng.
Theo dinh dưỡng học cổ truyền, tim lợn (trư tâm) vị ngọt mặn, tính bình, có công dụng dưỡng tâm, an thần, chống co giật và cầm mồ hôi, thường được dùng để chữa chứng mất ngủ (thất miên) do tâm khí suy nhược, biểu hiện bằng các triệu chứng rối loạn giấc ngủ, hay hồi hộp đánh trống ngực, đầu choáng mắt hoa, dễ vã mồ hôi, dễ kinh sợ. Dân gian thường dùng tim lợn hấp cách thủy với một chút thần sa để chữa chứng tâm quý bất miên (hồi hộp mất ngủ).
Y học của cổ truyền cho rằng, có thể dùng phủ tạng của động vật như lợn, dê, trâu, bò...để chữa các bệnh lý của tạng phủ tương ứng. Đây chính là nội dung của học thuyết “dĩ tạng bổ tạng” (lấy tạng phủ bổ tạng phủ) của các y gia đời xưa. Hơn nữa, Đông y cũng quan niệm rằng “tâm chủ thần minh”, tâm có vai trò to lớn trong việc duy trì hoạt động thần kinh của nhân thể. Bởi vậy, dùng tim lợn làm chủ trong món ăn – bài thuốc an thần này.
Ngoài ra, trong bài còn có ba vị hạt sen và long nhãn, bách hợp cũng có tác dụng an thần. Hạt sen vị ngọt, tính bình, ngoài công năng kiện tỳ ích vị, có lợi cho tiêu hóa, còn có tác dụng dưỡng tâm an thần, đặc biệt tốt đối với những trường hợp mất ngủ kèm theo cảm giác bứt rứt, bồn chồn không yên, miệng khô, họng khát, nóng trong ngực.
Long nhãn vị ngọt, tính ấm, có tác dụng bổ tâm an thần, ích tỳ dưỡng huyết dùng rất tốt cho những người hay mất ngủ do chứng thiếu máu vì nhiều lý do khác nhau. Nghiên cứu hiện đại cho thấy, hạt sen, long nhãn đều có tác dụng an thần và trấn tĩnh.
Bách hợp tính bình, vị ngọt hơi đắng, có công dụng nhuận phế, chỉ khái, bổ trung, ích khí, thanh tâm và an thần,…thường dùng làm thuốc bổ, thuốc trị ho có đờm quánh, viêm phế quản…Đặc biệt, dùng bách hợp nấu cùng một số loại thực phẩm có tác dụng điều hòa hoạt động của hệ thần kinh, chữa mất ngủ… rất tốt.
BS Khánh Hiển (Bệnh viện T.Ư Quân đội 108)
