Sức khỏe tâm thần và sử dụng ma túy trong thanh thiếu niên

Ước tính tại Việt Nam, ít nhất 3 triệu thanh thiếu niên có các vấn đề về tâm lý, tâm thần nhưng chỉ khoảng 20% trong đó nhận được các hỗ trợ y tế và điều trị cần thiết, khiến một bộ phận các bạn tìm kiếm và sử dụng rượu, thuốc lá và ma túy để “tự chữa”, xoa dịu các triệu chứng của rối loạn tâm thần.

<p style="text-align: justify;"><em>Trầm cảm l&agrave; rối loạn t&acirc;m thần phổ biến thứ ba trong thanh thiếu ni&ecirc;n.</em></p> <p style="text-align: justify;">Thời ni&ecirc;n thiếu v&agrave; những năm đầu của tuổi trường th&agrave;nh l&agrave; khoảng thời gian diễn ra nhiều thay đổi, như chuyển trường, sống xa gia đ&igrave;nh, bắt đầu học đại học hoặc một c&ocirc;ng việc mới. Với nhiều người, đ&acirc;y chắc hẳn l&agrave; qu&atilde;ng thời gian tươi đẹp đầy hứng th&uacute;, tuy nhi&ecirc;n đ&oacute; cũng c&oacute; thể l&agrave; thời điểm dồn dập những lo &acirc;u v&agrave; căng thẳng. Trong một số trường hợp, nếu những căng thẳng đ&oacute; kh&ocirc;ng được nhận biết v&agrave; xử tr&iacute; kịp thời, rất c&oacute; thể sẽ dẫn đến rối loạn sức khỏe t&acirc;m thần.</p> <p style="text-align: justify;">B&ecirc;n cạnh đ&oacute;, c&ocirc;ng nghệ th&ocirc;ng tin ng&agrave;y c&agrave;ng phổ biến, ngo&agrave;i những lợi &iacute;ch kh&ocirc;ng thể phủ nhận cũng sẽ mang tới nhiều &aacute;p lực về việc phải kết nối li&ecirc;n tục - &ldquo;ng&agrave;y v&agrave; đ&ecirc;m&rdquo;. Thanh thiếu ni&ecirc;n sống trong điều kiện như vậy thường đặc biệt dễ tổn thương trước c&aacute;c căng thẳng t&acirc;m tr&iacute; v&agrave; mắc c&aacute;c bệnh về sức khỏe t&acirc;m thần.</p> <p style="text-align: justify;">Đ&oacute; l&agrave; những chia sẻ của c&aacute;c chuy&ecirc;n gia trong hội thảo &ldquo;Sức khỏe t&acirc;m thần v&agrave; sử dụng ma t&uacute;y trong thanh thiếu ni&ecirc;n: thấu hiểu &amp; hỗ trợ&rdquo; v&agrave;o ng&agrave;y 3/11/2018 tại TP.HCM. Hội thảo được tổ chức bởi Trung t&acirc;m Hỗ trợ S&aacute;ng kiến Ph&aacute;t triển Cộng đồng (SCDI).</p> <h2 style="text-align: justify;"><strong>50% c&aacute;c bệnh l&yacute; t&acirc;m thần khởi ph&aacute;t ở tuổi 14</strong></h2> <p style="text-align: justify;">Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), một nửa c&aacute;c bệnh l&yacute; về t&acirc;m thần khởi ph&aacute;t ở độ tuổi 14, nhưng phần lớn đều kh&ocirc;ng được ph&aacute;t hiện hay điều trị. Trầm cảm l&agrave; rối loạn t&acirc;m thần phổ biến thứ ba trong thanh thiếu ni&ecirc;n. Tự s&aacute;t l&agrave; nguy&ecirc;n nh&acirc;n g&acirc;y tử vong thứ hai trong nh&oacute;m độ tuổi từ 15 - 29.</p> <p style="text-align: justify;">Tại Việt Nam, theo b&aacute;o c&aacute;o mới nhất của UNICEF về t&igrave;nh h&igrave;nh sức khỏe t&acirc;m thần trong trẻ em v&agrave; thanh ni&ecirc;n độ tuổi từ 14 đến 18, tỉ lệ trung b&igrave;nh mắc c&aacute;c rối loạn t&acirc;m thần của nh&oacute;m n&agrave;y l&agrave; 12%, phổ biến l&agrave; trầm cảm, rối loạn lo &acirc;u, c&ocirc; đơn v&agrave; tăng động giảm ch&uacute; &yacute;.</p> <p style="text-align: justify;">Như vậy, ước t&iacute;nh Việt Nam c&oacute; &iacute;t nhất 3 triệu thanh thiếu ni&ecirc;n c&oacute; c&aacute;c vấn đề về t&acirc;m l&yacute;, t&acirc;m thần nhưng chỉ c&oacute; khoảng 20% trong số đ&oacute; nhận được c&aacute;c hỗ trợ y tế v&agrave; điều trị cần thiết, khiến cho một bộ phận c&aacute;c bạn t&igrave;m kiếm v&agrave; sử dụng rượu, thuốc l&aacute; v&agrave; ma t&uacute;y để &ldquo;tự chữa&rdquo;, xoa dịu c&aacute;c triệu chứng của rối loạn t&acirc;m thần. Tuy nhi&ecirc;n điều n&agrave;y kh&ocirc;ng những kh&ocirc;ng gi&uacute;p &iacute;ch trong việc điều trị c&aacute;c rối loạn t&acirc;m thần m&agrave; c&ograve;n l&agrave;m tăng nguy cơ lạm dụng chất dẫn đến phụ thuộc v&agrave; nghiện.</p> <div style="text-align: justify;">Kỳ thị v&agrave; ph&acirc;n biệt đối xử l&agrave; một r&agrave;o cản nghi&ecirc;m trọng hạn chế việc chia sẻ, t&igrave;m kiếm sự gi&uacute;p đỡ v&agrave; tiếp cận hỗ trợ của c&aacute;c bạn thanh thiếu ni&ecirc;n sử dụng ma t&uacute;y</div> <p style="text-align: justify;">Việc sử dụng rượu v&agrave; ma t&uacute;y g&acirc;y hại trong thanh thiếu ni&ecirc;n l&agrave; vấn đề nổi cộm tại nhiều quốc gia, c&oacute; thể dẫn đến c&aacute;c h&agrave;nh vi nguy cơ như c&oacute; quan hệ t&igrave;nh dục hoặc điều khiển phương tiện giao th&ocirc;ng kh&ocirc;ng an to&agrave;n.</p> <h2 style="text-align: justify;"><strong>Sức khỏe t&acirc;m thần trong nh&oacute;m thanh thiếu ni&ecirc;n sử dụng ma t&uacute;y</strong></h2> <p style="text-align: justify;">Rất nhiều nguy&ecirc;n nh&acirc;n dẫn đến việc sử dụng ma t&uacute;y ở thanh thiếu ni&ecirc;n, nhưng th&ocirc;ng thường lu&ocirc;n c&oacute; những l&yacute; do &ldquo;nghi&ecirc;m t&uacute;c&rdquo; đằng sau như: sức &eacute;p của việc khẳng định bản th&acirc;n v&agrave; thuộc về nh&oacute;m bạn b&egrave;, bị bạo h&agrave;nh, bị lạm dụng, bố mẹ ly h&ocirc;n, cuộc sống qu&aacute; cơ cực&hellip;</p> <p style="text-align: justify;">Hầu hết thanh thiếu ni&ecirc;n sử dụng ma t&uacute;y ban đầu chỉ với mục đ&iacute;ch thử nghiệm v&agrave; ngưng sử dụng sau một thời gian, nhưng một bộ phận sẽ c&oacute; nguy cơ cao hơn trong lạm dụng v&agrave; nghiện ma t&uacute;y, do chịu ảnh hưởng của c&aacute;c yếu tố sau:</p> <p style="text-align: justify;">- Khiếm khuyết bẩm sinh trong hệ thần kinh.</p> <p style="text-align: justify;">- Di truyền.</p> <p style="text-align: justify;">- Gien.</p> <p style="text-align: justify;">- Căng thẳng.</p> <div> <ul style="display: flex;"> <li style="display: none; width: 47%; margin-bottom: 7px; padding: 5px; border: 1px solid rgb(221, 221, 221); background: rgb(242, 242, 242); overflow: hidden; float: left; margin-right: 2%; box-sizing: border-box; text-align: justify;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> <li style="display: none; width: 47%; margin-bottom: 7px; padding: 5px; border: 1px solid rgb(221, 221, 221); background: rgb(242, 242, 242); overflow: hidden; float: left; margin-right: 2%; box-sizing: border-box; text-align: justify;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> </ul> </div> <p style="text-align: justify;">-&nbsp; Trải nghiệm ti&ecirc;u cực thời thơ ấu.</p> <p style="text-align: justify;">- Sang chấn t&acirc;m l&yacute;.</p> <p style="text-align: justify;">- Rối loạn t&acirc;m thần.</p> <p style="text-align: justify;">Theo một nghi&ecirc;n cứu tr&ecirc;n gần 600 thanh thiếu ni&ecirc;n c&oacute; sử dụng ma t&uacute;y độ tuổi 16 - 24 tại H&agrave; Nội, Hải Ph&ograve;ng, TP.HCM do Dự &aacute;n &ldquo;Bảo vệ Tương lai - SCDI&rdquo;&nbsp; thực hiện với sự t&agrave;i trợ từ Expertise France (Cơ quan Hỗ trợ Kỹ thuật Quốc tế Ph&aacute;p), đến 43% người tham gia khảo s&aacute;t cho biết c&oacute; những dấu hiệu trầm cảm ở mức độ từ trung b&igrave;nh đến nghi&ecirc;m trọng.</p> <p style="text-align: justify;">C&aacute;c vấn đề rối loạn t&acirc;m thần c&oacute; thể xuất hiện trước (l&agrave; nguy&ecirc;n nh&acirc;n) hoặc xuất hiện sau (l&agrave; hệ quả) việc sử dụng - lạm dụng ma t&uacute;y ở thanh thiếu ni&ecirc;n. Việc điều trị rối loạn t&acirc;m thần v&agrave; điều trị nghiện l&agrave; kh&ocirc;ng giống nhau bởi đ&acirc;y l&agrave; hai phạm tr&ugrave; bệnh kh&aacute;c biệt, nhưng nếu chỉ điều trị một trong hai, kết quả hồi phục sẽ thấp hơn rất nhiều so với việc điều trị cả hai c&ugrave;ng một l&uacute;c.</p> <h2 style="text-align: justify;"><strong>Dự ph&ograve;ng bắt đầu từ thấu hiểu</strong></h2> <p style="text-align: justify;">Một t&iacute;n hiệu đ&aacute;ng mừng l&agrave; ng&agrave;y c&agrave;ng c&oacute; nhiều người nh&igrave;n nhận tầm quan trọng của việc hỗ trợ thanh thiếu ni&ecirc;n trang bị khả năng phục hồi t&acirc;m tr&iacute; từ những năm th&aacute;ng đầu đời để c&oacute; thể đương đầu với c&aacute;c thử th&aacute;ch trong thế giới hiện nay.</p> <p style="text-align: justify;">Ng&agrave;y c&agrave;ng nhiều bằng chứng về việc th&uacute;c đẩy v&agrave; bảo vệ sức khỏe thời ni&ecirc;n thiếu kh&ocirc;ng chỉ đem lại lợi &iacute;ch cho ch&iacute;nh thiếu ni&ecirc;n đ&oacute; trong ngắn hạn v&agrave; d&agrave;i hạn, m&agrave; c&ograve;n ảnh hướng t&iacute;ch cực đến nền kinh tế - x&atilde; hội khi những người trường th&agrave;nh khỏe mạnh c&oacute; thể lao động hiệu quả hơn, đ&oacute;ng g&oacute;p nhiều hơn cho gia đ&igrave;nh, cộng đồng. Nhiều việc c&oacute; thể l&agrave;m gi&uacute;p x&acirc;y dựng t&iacute;nh dẻo dai về tinh thần cho trẻ em v&agrave; thiếu ni&ecirc;n để ph&ograve;ng chống c&aacute;c căng thẳng v&agrave; bệnh l&yacute; về t&acirc;m thần cho c&aacute;c em, cũng như để xử tr&iacute; v&agrave; phục hồi sau khi mắc c&aacute;c bệnh về t&acirc;m thần.</p> <p style="text-align: justify;">Dự ph&ograve;ng bắt đầu từ việc nhận thức v&agrave; hiểu những triệu chứng v&agrave; dấu hiệu cảnh b&aacute;o sớm của c&aacute;c bệnh l&yacute; t&acirc;m thần. Cha mẹ v&agrave; thầy c&ocirc; gi&aacute;o c&oacute; thể gi&uacute;p trang bị c&aacute;c kỹ năng sống của trẻ em v&agrave; thiếu ni&ecirc;n để c&aacute;c em c&oacute; thể tự xoay sở được với những th&aacute;ch thức tại trường học v&agrave; gia đ&igrave;nh. Hỗ trợ t&acirc;m l&yacute; c&oacute; thể được cung cấp tại trường học hoặc c&aacute;c cơ sở cộng đồng kh&aacute;c, v&agrave; kh&ocirc;ng thể thiếu việc n&acirc;ng cao hoặc mở rộng đ&agrave;o tạo năng lực cho nh&acirc;n vi&ecirc;n y tế để họ c&oacute; thể ph&aacute;t hiện v&agrave; xử tr&iacute; c&aacute;c rối loạn sức khỏe t&acirc;m thần .</p> <p style="text-align: justify;">Đầu tư từ ch&iacute;nh phủ v&agrave; sự tham gia của c&aacute;c khu vực x&atilde; hội, y tế v&agrave; gi&aacute;o dục trong c&aacute;c chương tr&igrave;nh can thiệp lồng gh&eacute;p mang t&iacute;nh to&agrave;n diện về sức khỏe t&acirc;m thần cho thanh thiếu ni&ecirc;n l&agrave; v&ocirc; c&ugrave;ng cần thiết. C&aacute;c can thiệp n&agrave;y n&ecirc;n kết nối với c&aacute;c chương tr&igrave;nh n&acirc;ng cao nhận thức cho thanh thiếu ni&ecirc;n c&aacute;ch chăm s&oacute;c sức khỏe t&acirc;m thần cho bản th&acirc;n, cũng như dạy cho c&aacute;c em c&aacute;ch hỗ trợ bạn b&egrave; c&ugrave;ng trang lứa, cho phụ huynh v&agrave; gi&aacute;o vi&ecirc;n hỗ trợ con em m&igrave;nh.</p> <h2 style="text-align: justify;"><strong>C&ocirc; lập v&agrave; trừng phạt kh&ocirc;ng phải l&agrave; giải ph&aacute;p</strong></h2> <p style="text-align: justify;">Kỳ thị v&agrave; ph&acirc;n biệt đối xử c&oacute; t&aacute;c động một c&aacute;ch ti&ecirc;u cực đến qu&aacute; tr&igrave;nh điều trị v&agrave; hồi phục của người sử dụng ma t&uacute;y n&oacute;i chung v&agrave; đặc biệt đối với thanh thiếu ni&ecirc;n n&oacute;i ri&ecirc;ng.</p> <p style="text-align: justify;">Theo dự &aacute;n &ldquo;Bảo vệ tương lai&rdquo;, c&aacute;c bạn thanh thiếu ni&ecirc;n sử dụng ma t&uacute;y thường xuy&ecirc;n bị gia đ&igrave;nh, h&agrave;ng x&oacute;m v&agrave; bạn b&egrave; kỳ thị, coi thường hoặc miệt thị. C&aacute;c tin tức v&agrave; h&igrave;nh ảnh ti&ecirc;u cực về người sử dụng ma t&uacute;y tr&ecirc;n truyền th&ocirc;ng như thường xuy&ecirc;n gắn với t&igrave;nh trạng &ldquo;ng&aacute;o đ&aacute;&rdquo;, g&acirc;y rối trật tự x&atilde; hội, phạm ph&aacute;p, giết người&hellip; cũng l&agrave; những định kiến c&oacute; t&aacute;c động kh&ocirc;ng nhỏ tới thanh thiếu ni&ecirc;n c&oacute; sử dụng ma t&uacute;y.</p> <p style="text-align: justify;">Gần 60% tự kỳ thị v&agrave; căm gh&eacute;t bản th&acirc;n dựa tr&ecirc;n phản ứng của mọi người xung quanh khi biết t&igrave;nh trạng sử dụng ma t&uacute;y của họ, hơn 40% trong số c&aacute;c bạn thường xuy&ecirc;n cảm thấy c&ocirc; đơn v&agrave; c&oacute; &yacute; định tự tử.</p> <p style="text-align: justify;">Kỳ thị v&agrave; ph&acirc;n biệt đối xử l&agrave; một r&agrave;o cản nghi&ecirc;m trọng hạn chế việc chia sẻ, t&igrave;m kiếm sự gi&uacute;p đỡ v&agrave; tiếp cận hỗ trợ của c&aacute;c bạn thanh thiếu ni&ecirc;n sử dụng ma t&uacute;y, khi c&oacute; đến 65,9% lo sợ phản ứng của mọi người nếu biết m&igrave;nh sử dụng ma t&uacute;y v&agrave; 53,8% cảm thấy cần thiết phải giấu t&igrave;nh trạng sử dụng ma tu&yacute; của m&igrave;nh.</p> <p style="text-align: justify;">Hiện chưa c&oacute; một nghi&ecirc;n cứu ri&ecirc;ng biệt về kỳ thị - ph&acirc;n biệt đối xử tr&ecirc;n thanh thiếu ni&ecirc;n c&oacute; vấn đề về sử dụng ma t&uacute;y v&agrave; mắc rối loạn t&acirc;m thần, nhưng c&oacute; thể dễ d&agrave;ng nhận thấy nh&oacute;m n&agrave;y sẽ phải chịu sức &eacute;p rất lớn từ việc bị kỳ thị k&eacute;p khiến c&aacute;c em c&agrave;ng kh&eacute;p k&iacute;n v&agrave; bế tắc hơn. C&agrave;ng bị c&ocirc; lập, việc chẩn đo&aacute;n c&aacute;c rối loạn sẽ c&agrave;ng muộn, điều trị sẽ bị tr&igrave; ho&atilde;n, khiến cho những tổn thương do nghiện ma t&uacute;y v&agrave; rối loạn t&acirc;m thần g&acirc;y ra cho n&atilde;o bộ sẽ kh&oacute; v&agrave; mất nhiều thời gian để hồi phục hơn.</p> <p style="text-align: justify;">Gia đ&igrave;nh v&agrave; bạn b&egrave; lu&ocirc;n đ&oacute;ng vai tr&ograve; quan trọng trong việc gi&uacute;p ph&aacute;t hiện sớm c&aacute;c dấu hiệu của lạm dụng ma t&uacute;y v&agrave; rối loạn t&acirc;m thần, nhưng chỉ khi tạo được một mối quan hệ ch&acirc;n th&agrave;nh, một kh&ocirc;ng gian an to&agrave;n để c&aacute;c bạn thanh thiếu ni&ecirc;n c&oacute; thể tin tưởng v&agrave; cảm thấy thoải m&aacute;i chia sẻ c&aacute;c vấn đề của m&igrave;nh. C&aacute;c bạn c&oacute; thể tham gia điều trị đ&atilde; tốt, nhưng đ&oacute; mới chỉ l&agrave; một kh&iacute;a cạnh trong to&agrave;n bộ qu&aacute; tr&igrave;nh hồi phục của người nghiện ma t&uacute;y v&agrave;/hoặc c&oacute; vấn đề về sức khỏe t&acirc;m thần v&agrave; lu&ocirc;n cần sự đồng h&agrave;nh l&acirc;u d&agrave;i của gia đ&igrave;nh, bạn b&egrave; v&agrave; cộng đồng.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Sức khỏe t&acirc;m thần &ndash; nghiện ma t&uacute;y</strong></p> <p style="text-align: justify;">Sức khỏe t&acirc;m thần kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; kh&ocirc;ng mắc bệnh t&acirc;m thần. Đ&oacute; l&agrave; trạng th&aacute;i m&agrave; c&aacute; nh&acirc;n c&oacute; thể thực hiện năng lực của m&igrave;nh, c&oacute; thể th&iacute;ch nghi với những &aacute;p lực b&igrave;nh thường trong cuộc sống, l&agrave;m việc hiệu quả v&agrave; c&oacute; thể đ&oacute;ng g&oacute;p cho cộng đồng.</p> <p style="text-align: justify;">Rối loạn t&acirc;m thần l&agrave; t&igrave;nh trạng bất thường đủ nghi&ecirc;m trọng về nhận thức, điều h&ograve;a cảm x&uacute;c, hay h&agrave;nh vi của một người; g&acirc;y ra đau khổ hay mất khả năng trong c&ocirc;ng việc v&agrave; hoạt động x&atilde; hội quan trọng kh&aacute;c.</p> <p style="text-align: justify;">&ldquo;Ma t&uacute;y&rdquo; theo quan niệm &nbsp;th&ocirc;ng thường l&agrave; chất g&acirc;y nghiện - bất hợp ph&aacute;p. Tuy nhi&ecirc;n, &ldquo;ma t&uacute;y&rdquo; theo Y học (định nghĩa của tổ chức Y tế Thế giới - WHO) l&agrave; chất l&agrave;m biến đổi t&acirc;m thần (&yacute; thức, tri gi&aacute;c, kh&iacute; sắc, tư duy, h&agrave;nh vi...). Thuật ngữ kh&aacute;c của &ldquo;ma t&uacute;y&rdquo; l&agrave;: chất t&aacute;c động t&acirc;m thần; chất hướng thần.</p> <blockquote> <p style="text-align: justify;">Theo đ&oacute;, ch&uacute;ng ta đều đang &ldquo;nghiện ma t&uacute;y&rdquo; v&agrave; c&oacute; những vấn đề về t&acirc;m thần!<br /> Đều l&agrave; ma t&uacute;y theo y học:<br /> -&nbsp; Heroin, h&agrave;ng đ&aacute;, thuốc lắc, cần sa.<br /> - Rượu, thuốc l&aacute;.<br /> - Tr&agrave;, c&agrave; ph&ecirc;.<br /> -&nbsp; Methadone, morphine, diazepam<br /> -&nbsp; Thuốc chống loạn thần, chống trầm cảm.<br /> - Thực phẩm (đường, chất b&eacute;o).<br /> - Keo con ch&oacute;.<br /> Cũng c&oacute; t&aacute;c động g&acirc;y nghiện như &ldquo;ma t&uacute;y&rdquo;<br /> - C&aacute; độ.<br /> - Shopping.<br /> - Game online.<br /> - Mạng x&atilde; hội.<br /> - Tiền bạc.<br /> - T&igrave;nh dục.<br /> C&aacute;c mức độ sử dụng ma t&uacute;y</p> </blockquote> <p style="text-align: justify;"><img alt="" src="https://khds.1cdn.vn/2018/11/20/suc_khoe_tam_than_2.jpg" /><br /> <br /> Hiểu nhầm về bệnh t&acirc;m thần v&agrave; nghiện ma t&uacute;y</p> <p style="text-align: justify;">- &nbsp;Người &ldquo;nh&acirc;n c&aacute;ch mạnh&rdquo; được &ldquo;miễn nhiễm&rdquo;.</p> <p style="text-align: justify;">- Do đạo đức, phẩm hạnh k&eacute;m.</p> <p style="text-align: justify;">- Kh&ocirc;ng chữa l&agrave;nh được.</p> <p style="text-align: justify;">-&nbsp; Chỉ cần d&ugrave;ng &ldquo;&yacute; ch&iacute;&rdquo; l&agrave; vượt qua được.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>ThS.BS. NGUYỄN SONG CH&Iacute; TRUNG</strong></p> <p style="text-align: justify;">&nbsp;</p> <div> <div> <div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> </div> </div> <div> <div style="text-align: justify;">&nbsp;</div> </div> </div>

Theo suckhoedoisong.vn
Bị gián chui vào tai do thói quen... nằm dưới sàn

Bị gián chui vào tai do thói quen... nằm dưới sàn

Trong lúc ngủ, bà V.T.H., 54 tuổi (ở Ba Đình, Hà Nội) hoảng hốt vì nghe tiếng sột soạt kèm cảm giác đau nhói trong tai, khi khám bất ngờ phát hiện một con côn trùng với chân đầy gai nhọn bên trong.
back to top