Những cánh tay nối dài của ngành dân số

Kênh truyền thông hiệu quả

Theo báo cáo của Sở Y tế Hà Nội, 9 tháng năm 2021, tổng số sinh toàn thành phố là 68.163 trẻ giảm 9.459 trẻ so với cùng kỳ năm 2020, 27/30 đơn vị có số sinh giảm, Số trẻ sinh là con thứ 3 trở lên 9 tháng là 5.292 trẻ, giảm 690 trẻ so với cùng kỳ năm 2020, tỷ số giới tính khi sinh: 112 trẻ trai/100 trẻ gái, Tỷ lệ sàng lọc trước sinh 9 tháng đạt 84,04; tỷ lệ sàng lọc sơ sinh đạt 82,23%....

Theo ước tính của Sở Y tế, các chỉ tiêu công tác dân số cơ bản cả năm 2021 hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra, đặc biệt là các chỉ tiêu về nâng cao chất lượng dân số. Cụ thể: Giảm tỷ suất sinh thô: 0,1‰ so với năm 2020, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên: 0,1% so với năm 2020; Tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ tăng thêm 2%, tỷ lệ sàng lọc sơ sinh 85%, tỷ lệ sàng lọc trước sinh 81%, tỷ số giới tính khi sinh: không quá 113 trẻ trai/100 trẻ gái, số người áp dụng BPTT mới 380.350 người.

Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Văn Chung cho biết, công tác dân số Thủ đô có được thành quả như vậy ngoài sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Thành ủy, HĐND, UBND TP Hà Nội; sự nhiệt tình, trách nhiệm của đội ngũ lãnh đạo, cán bộ làm công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình các cấp, đặc biệt là đội ngũ cộng tác viên dân số.

Hiện tại, toàn thành phố có 11.050 cộng tác viên dân số phân bố đều trên 579 xã, phường, thị trấn. “Đội ngũ này là kênh truyền thông hiệu quả, là mắt xích quan trọng, góp phần làm nên thành công của công tác dân số”, ông Trần Văn Chung khẳng định.

Theo Chi Cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Hà Nội Tạ Quang Huy, thời gian qua, đội ngũ cộng tác viên dân số đã hoạt động tích cực để đưa các chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình đến với người dân. Cùng với đó, lực lượng này còn là cơ sở giúp chính quyền các cấp có số liệu tin cậy, cập nhật về tình hình dân số - kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản, nâng cao sức khỏe người cao tuổi…

Phụ trách khoảng 1.200 nhân khẩu, 252 hộ gia đình với địa bàn rộng, công việc nhiều, đường đi lại khó khăn, song trở ngại ấy không làm chùn bước cộng tác viên dân số Bùi Thị Đắc (56 tuổi) ở thôn Phú Yên, xã Yên Bài, huyện Ba Vì.

Bà Bùi Thị Đắc tâm sự: “Do tư tưởng phải có con trai để “nối dõi tông đường” ăn sâu vào nếp nghĩ, nên nhiều gia đình đông con, nheo nhóc, nhiều phụ nữ sức khỏe yếu vẫn cố sinh thêm con trai vì áp lực từ chồng, gia đình chồng… khiến tôi vô cùng trăn trở. Không quản ngại nắng mưa, sớm tối, tôi đã đến từng nhà tuyên truyền giúp người dân thay đổi nhận thức…”.

Còn theo bà Đinh Thị Thức (70 tuổi), cộng tác viên dân số của tổ 2, phường Việt Hưng, quận Long Biên, ngoài việc “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, trong năm 2021, khi xảy ra dịch Covid-19, các cán bộ, cộng tác viên dân số đã vận dụng tiện ích của mạng xã hội như Zalo, Facebook để chuyển tải kịp thời, không làm gián đoạn các công văn chỉ đạo, cập nhật thông tin mới nhất về dân số đến với người dân…

Thêm động lực cho “cánh tay nối dài”

Nghị quyết số 21-NQ/TƯ ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới đã chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. So với nhiệm vụ trước đây chủ yếu vận động kế hoạch hóa gia đình để thực hiện tốt quy mô dân số, giờ đây, đội ngũ cộng tác viên phải đảm nhận thêm nhiệm vụ nắm bắt tình hình dân số đi - đến, sinh - tử, ly hôn, kết hôn, tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản…

Để tiếp sức, thêm động lực cho "cánh tay nối dài" của ngành Dân số, từ năm 2016, HĐND TP Hà Nội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 15/2016/NQ-HĐND ngày 6/12/2016 về quy định mức chi đặc thù để hỗ trợ, động viên lực lượng cộng tác viên dân số thôn, làng, tổ dân phố thực hiện tốt nhiệm vụ trong tình hình mới. Theo đó, mức hỗ trợ cụ thể là: Hệ số 0,43 (so với lương tối thiểu) ở các xã địa bàn khó khăn; hệ số 0,33 ở các xã, phường, thị trấn còn lại; thời gian thực hiện từ tháng 1/2017 - 31/12/2020; mức kinh phí thực hiện mỗi năm hơn 65 tỷ đồng.

Theo ông Tạ Quang Huy, thời gian áp dụng mức hỗ trợ đã hết và dù còn nhiều khó khăn, song căn cứ điều kiện thực tế, ngày 8/12/2020, tại kỳ họp thứ mười tám, HĐND TP Hà Nội khóa XV đã thông qua Nghị quyết về quy định mức chi đặc thù cho cộng tác viên dân số ở thôn, tổ dân phố trên địa bàn TP Hà Nội và mức hỗ trợ nêu trên vẫn tiếp tục được thành phố triển khai. Đây là sự hỗ trợ cần thiết, thêm động lực giúp họ hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Cùng với đó, ngành Y tế Thủ đô tiếp tục phối hợp với các quận, huyện, thị xã tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ để đội ngũ cộng tác viên dân số phát huy tốt vai trò của mình.