Bệnh suy giáp rất nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong trong thời gian ngắn. Bệnh có thể gây hạ canxi máu, ảnh hưởng đến hoạt động của tim, hệ thần kinh và điều tiết nhiệt lượng cơ thể. Để điều trị suy giáp phải sử dụng thuốc, tuy nhiên dinh dưỡng cũng rất quan trọng. Dưới đây là lời khuyên đối với bệnh nhân suy giáp khi sử dụng thực phẩm để hỗ trợ điều trị, áp dụng cho những người còn tuyến giáp, còn 1 thùy tuyến giáp, những người viêm giáp gây suy giáp.
Trường hợp bệnh nhân đã cắt hết tuyến giáp thì uống hormone tuyến giáp thay thế là quan trọng nhất nhưng vẫn phải lưu ý cách ăn uống, nhất là những thức ăn làm giảm hấp thu hormone, ăn uống cân đối dựa theo cân nặng và các bệnh kèm theo như đái tháo đường, mỡ máu, cao huyết áp...tránh ăn quá nhiều hoặc kiêng quá kỹ.
Ăn uống kiểm soát suy giáp
Mặc dù chế độ ăn uống không thể chữa bệnh suy giáp nhưng nó đóng 3 vai trò chính trong việc kiểm soát tình trạng suy giáp như:
-Thực phẩm có chứa một số chất dinh dưỡng có thể giúp duy trì chức năng tuyến giáp thích hợp, chẳng hạn như iốt, selen và kẽm.
- Có những loại thực phẩm ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp bình thường, chẳng hạn như những loại có chứa goitrogens (chất tự nhiên có trong một số loại thực phẩm nhất định có thể khiến tuyến giáp to ra hay còn được gọi là bướu cổ. Thực phẩm goitrogenic thường có trong rau họ cải như bông cải xanh, súp lơ, cải xoăn, bắp cải) và đậu nành, do đó hạn chế những thứ này có thể cải thiện các triệu chứng suy giáp.
- Một số thực phẩm và chất bổ sung có thể can thiệp vào cơ chế hấp thụ thuốc hormone tuyến giáp, do đó hạn chế những thực phẩm này cũng có thể trị bệnh tốt hơn.
Suy giáp thường dẫn đến tăng cân vì nó có thể làm chậm quá trình trao đổi chất của người bệnh, do đó, một người bị suy giáp nên thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh để ngăn ngừa tăng cân. Một số chất người suy giáp cần như iốt. Cơ thể cần iốt để sản xuất hormone tuyến giáp nhưng cơ thể không thể tạo ra iốt, vì vậy con người cần phải lấy iốt từ chế độ ăn uống của mình. Iốt có nhiều trong phô mai, sữa, kem, muối ăn Iốt, cá nước mặn, rong biển, trứng. Thiếu iốt không tốt cho người mắc bệnh tuyến giáp nói chung, có thể gây ra phì đại tuyến giáp, được gọi là bướu cổ đơn thuần. Tuy nhiên, mọi người nên tránh tiêu thụ một lượng lớn Iốt vì Iốt dư thừa có thể làm trầm trọng thêm bệnh suy giáp và cường giáp.
Selenium là một vi chất dinh dưỡng có vai trò trong việc sản xuất hormone tuyến giáp và có hoạt động chống oxy hóa. Các mô tuyến giáp tự nhiên đều chứa selen. Trong một bài báo được công bố trên tạp chí Nội tiết Quốc tế cho thấy, việc duy trì nồng độ selen trong cơ thể giúp con người tránh được bệnh tuyến giáp và tăng cường sức khỏe tổng thể. Thực phẩm giàu selen bao gồm quả hạch, cá ngừ, tôm, thịt bò, gà tây, thịt gà, giăm bông, trứng, cháo bột yến mạch, bánh mì.
Kẽm là một vi chất chất dinh dưỡng có tác dụng tốt đối với hormone tuyến giáp. Một nghiên cứu quy mô nhỏ cho thấy, bổ sung kẽm, cả đơn độc hoặc kết hợp với selen đều làm tăng đáng kể lượng hormone tuyến giáp được gọi là T3 và T4. Thực phẩm giàu kẽm bao gồm hàu, thịt bò, cua, ngũ cốc dinh dưỡng, thịt heo, thịt gà, cây họ đậu, hạt bí ngô, sữa chua.
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, đậu nành có thể can thiệp vào quá trình cơ thể sản xuất hormone tuyến giáp. Trong một nghiên cứu của Mỹ, một phụ nữ bị suy giáp nặng sau khi uống một lượng lớn đậu nành trong 6 tháng đã cải thiện được tình trạng bệnh trong khi đã ngừng uống thuốc thay thế hormone tuyến giáp. Vì vậy người bị suy giáp được khuyên nên bổ sung sữa đậu nành, đậu hũ, khi nấu ăn có thể nêm thêm xì dầu.
Những thực phẩm nên tránh
Một số thực phẩm khi ăn vào có thể làm cho bệnh suy giáp trầm trọng, vì vậy nên hạn chế tiêu thụ. Người ta thấy thực phẩm chứa goitrogens có khả năng làm giảm sản xuất hormone tuyến giáp nên cần phải tránh. Goitrogens thường có trong bắp cải, cải xoăn, bông cải xanh, súp lơ, cái khó là những thực phẩm này mang lại khá nhiều lợi ích đối với sức khỏe nếu không có bệnh suy giáp, vì vậy những người bị suy giáp vẫn có thể thưởng thức những thực phẩm này một cách điều độ. Có nghiên cứu chỉ ra rằng, goitrogens chỉ ảnh hưởng đến nội tiết tố của một người khi họ tiêu thụ quá mức. Ngoài ra, quá trình nấu ăn dường như làm mất tác dụng của goitrogen.
Khi bị suy giáp nên tránh các thực phẩm chế biến sẵn, đây là những thực phẩm chứa nhiều calo và ít dinh dưỡng. Những thực phẩm này khiến người bệnh tăng cân rất nhanh. Thực phẩm chế biến sẵn như thức ăn nhanh, xúc xích, bánh rán, bánh quy.
Suy giáp có thể có liên quan đến rối loạn tự miễn tiềm ẩn, vì vậy mọi người có thể có nguy cơ mắc các bệnh tự miễn khác, bao gồm cả bệnh celiac. Bệnh celiac gây viêm mãn tính và tổn thương ruột non do ăn gluten. Gluten là một loại protein trong lúa mì và các loại ngũ cốc khác, bao gồm lúa mạch, yến mạch và lúa mạch đen. Điều trị bệnh celiac liên quan đến chế độ ăn không có gluten. Những người bị suy giáp liên quan đến tự miễn dịch nên cần cắt gluten ra khỏi chế độ ăn uống của mình để xem các triệu chứng bệnh có cải thiện không.
Một số thuốc ảnh hưởng quá trình điều trị
Các loại thuốc và chất bổ sung sau đây có thể cản trở sự hấp thụ hormone tuyến giáp của cơ thể. Nếu phải uống những thuốc này và phải uống hormone thì phải uống sau hormone giáp tối thiểu 4 tiếng : Thuốc kháng axit hoặc giảm axit, canxi, sắt, thực phẩm giàu chất xơ, giàu Iốt, thực phẩm làm từ đậu nành.
Ths.Bs Mai Văn Sâm (ĐH Y HN)
