Nam Định: Nghi vấn đê kè biển trăm tỉ tan hoang vì hút cát?

Trăm tỉ trôi dần ra... biển

Theo tìm hiểu của KH&ĐS, bờ kè khu du lịch sinh thái Rạng Đông dài khoảng 2 km. Nhiệm vụ của bờ kè này là chắn sóng, bảo vệ rừng phi lao phòng hộ, vườn hoa màu, hệ thống ao đầm thủy sản của người dân và khu du lịch tránh bị sạt lở, xói mòn.

Đây là một trong những hạng mục thuộc dự án kè lấn biển, hạ tầng kinh tế biển nằm ngoài đê biển huyện Nghĩa Hưng do UBND huyện Nghĩa Hưng làm chủ đầu tư. Nhà thầu thi công là Cty CP Tập đoàn Xuân Trường, đơn vị giám sát là Cty TNHH Tư vấn thiết kế Nhà Việt.

Dự án được đầu tư xây dựng từ năm 2011 và đưa vào sử dụng năm 2013 với tổng nguồn vốn trên 100 tỉ đồng. Từ khi dự án xây dựng kè hoàn thành đến khoảng giữa năm 2017 công trình tương đối ổn định và không bị ảnh hưởng bởi mưa bão. Tuy nhiên, đến cuối năm 2017, do bão số 10, phía Đông của đoạn kè bị sập khoảng 150m. Năm 2018, UBND huyện Nghĩa Hưng đã đầu tư 2 tỷ đồng để sửa chữa và khắc phục sự cố.

Đến đầu tháng 2/2019, trên tuyến kè này tiếp tục xuất hiện 2 vị trí sạt, sụt lún khác và có chiều hướng lan rộng. Có mặt tại khu du lịch sinh thái Rạng Đông, theo ghi nhận của chúng tôi, 2 vị trí sạt lở cách nhau khoảng 100m.

Cả 2 vị trí (vị trí số 1: K0+60 - K0+100 và vị trí số 2: K0+210 - K0+290), đất đá lót, vải lọc bờ kè bị cuốn trôi tạo thành hố sâu; vỉa hè bị sập, lún sụt; toàn bộ bê tông và gạch block lục lăng bị phá vỡ, dẫn đến hở hàm ếch rộng hơn 1m.

Tường chắn sóng bị sập, lún gẫy thành nhiều đoạn, có đoạn tường còn bị treo do nền đất bị rút. Mái kè xây bằng cấu kiện bê tông đúc sẵn có dạng hình hộp chữ nhật bị sập hoàn toàn, nằm ngổn ngang. Không những thế, sự cố sạt lở bờ kè còn cuốn trôi, vùi lấp hàng chục cây phi lao mới trồng dưới bãi…

Hàng trăm tỉ đồng xây dựng dự án đê kè biển khu sinh thái Rạng Đông "rơi dần" xuống biển.

Thấp bãi và nghi vấn hút cát

Trao đổi với phóng viên KH&ĐS, ông Nguyễn Hải Hưng, Phó trưởng phòng Công thương huyện Nghĩa Hưng cho biết, nguyên nhân gây ra sự cố sạt lở bờ kè là do thấp bãi. Theo đó, bãi cát ngoài bờ kè ngày càng thấp, thoải dần ra biển. Ông Hưng cho biết thêm, bãi cát có sự biến động từ khi Cụm công trình luồng qua cửa Lạch Giang (thị trấn Thịnh Long, huyện Hải Hậu) xây dựng và đưa vào sử dụng.

Tuy nhiên, một số nguồn tin từ người dân địa phương lại cho rằng, nguyên nhân khiến đê kè sạt lở là do tình trạng hút cát. Thời điểm chúng tôi ghi nhận tại khu vực sạt lở, phía ngoài vùng biển có khoảng 5 chiếc tàu đang khai thác cát thuộc Công ty CP Sông Đà Hà Nội.

Ông Hưng cho hay, Sở TN&MT Nam Định đã cấp phép khai thác khoáng sản (cát) tại khu vực mỏ cát ven biển huyện Nghĩa Hưng cho đơn vị này. Và, đơn vị này khai thác đúng vị trí.

Được biết, cuối tháng 2/2019 ông Nguyễn Phùng Hoan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định đã đi kiểm tra hiện trạng các điểm kè bị vỡ tại khu du lịch sinh thái Rạng Đông. Kết quả kiểm tra thực tế có 2 đoạn kè bị vỡ phần thân kè, các vật liệu như đất, đá lót, vải lọc bị cuốn trôi tạo thành lỗ sâu; phần chân kè không bị gãy, bãi cát và cống bi xếp trước chân kè còn nguyên vẹn. Đoạn vỡ thứ nhất nằm ở gần đầu tuyến kè sinh thái, phía cửa sông Ninh Cơ; diện tích vỡ khoảng 60m², sâu hơn 1m; phần tường chắn sóng tại đỉnh kè vẫn còn.

Đoạn vỡ thứ 2 nằm cách vị trí vỡ số 1 khoảng hơn 100m tính từ đầu tuyến kè về phía khu trung tâm sinh thái; diện tích vỡ khoảng 600m², sâu hơn 1,5m, tường chắn sóng tại đỉnh kè bị sập, gẫy, vỉa hè từ tường chắn sóng tới đường giao thông bị sạt sụt gần hết; gạch lát vỉa hè cách kè vỡ 350m cũng bị sóng đánh bong tróc, trên mặt đường có nhiều cát.

Theo ý kiến của Sở TN&MT và các đơn vị liên quan, ngay từ đầu tháng 12/2018, 2 đoạn kè này đã bị phá vỡ cấu trúc kè, các vật liệu bị cuốn trôi, xuất hiện lỗ hỏng nhỏ trên thân kè.

Theo ý kiến của đại diện địa phương, vị trí đoạn kè vỡ thuộc khu vực xung yếu trên toàn tuyến kè sinh thái thuộc bãi biển Nghĩa Hưng, chịu tác động mạnh của sóng, gió, thủy triều hơn các vị trí khác trong khu vực. Bên cạnh đó, cũng theo huyện Nghĩa Hưng tại khu vực này UBND tỉnh đã phê duyệt quy hoạch khai thác cát diện tích 3.558ha, Sở TN&MT đã cấp phép và Công ty cổ phần Sông Đà Hà Nội đã tiến hành khai thác cát từ tháng 8/2018.

Về phía Công ty cổ phần Sông Đà Hà Nội, đơn vị khai thác cát trên địa bàn khẳng định đã tiến hành khai thác cát đúng vị trí, bảo đảm đúng quy trình kỹ thuật, công suất máy khai thác và độ sâu, chiều dài khai thác dưới sự giám sát chặt chẽ của các đơn vị chức năng liên quan.

Dự án đê kè biển trăm tỉ tại khu sinh thái Rạng Đông tan hoang.

Cấp phép khai thác cát có đúng vị trí?

Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Phùng Hoan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định có cho biết, nhiệm vụ cấp bách trước tiên là phải bảo đảm an toàn tuyến kè, yêu cầu huyện Nghĩa Hưng phải khẩn trương xử lý ngay tình trạng sạt sập, đồng thời phải tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ, bảo đảm an toàn hệ thống đê kè trên toàn huyện.

UBND tỉnh Nam Định cũng yêu cầu Sở TN&MT rà soát, kiểm tra lại hồ sơ, quá trình cấp phép khai thác cát nếu phát hiện vị trí cấp phép không hợp lý phải khẩn trương điều chỉnh; trong trường hợp cần thiết có thể yêu cầu doanh nghiệp tạm dừng khai thát cát trong 1 tháng phục vụ việc xác định rõ nguyên nhân gây vỡ kè.

Trong khi đê kè sạt lở thì vẫn có 5 chiếc tàu hút cát ngoài biển hoạt động.

Công ty cổ phần Sông Đà Hà Nội báo cáo đầy đủ hồ sơ từ khi khai thác mỏ đến thời điểm có biến cố vỡ kè; đồng thời nghiên cứu, có phương án hỗ trợ kinh phí theo quy định của Luật Khai thác khoáng sản để huyện xử lý các đoạn kè vỡ.

Yêu cầu Sở NN&PTNT khẩn trương quan trắc vùng bãi, có đối chiếu với kết quả quan trắc lần đầu để xác định rõ nguyên nhân gây ra tình trạng vỡ kè…

UBND huyện Nghĩa Hưng đề xuất UBND tỉnh Nam Định chỉ đạo các ngành liên quan nghiên cứu, xác định rõ mức độ tác động của hoạt động khai thác cát đối với việc bảo đảm an toàn đê kè.