Nguyên liệu: Mướp hương 2 quả nhỏ (chừng 300g), thịt lợn xay 150g, tôm nõn tươi 50g, nấm hương hoặc mộc nhĩ 3 tai, hành hoa 2 cây, mỡ nước hay dầu ăn 2 thìa, bột canh, hạt tiêu, mì chính vừa đủ.
Cách làm: Chọn loại mướp quả nhỏ da sù sì, cuống còn ướt nhựa là mướp non mới hái, gọt bỏ vỏ và cuống, rửa sạch, cắt khúc chừng 3cm, khoét bỏ bớt ruột. Hành hoa và nấm hương thái nhỏ trộn với thịt xay và tôm nõn thái hạt lựu, nêm đủ bột canh, mì chính, hạt tiêu làm nhân nhồi vào miếng mướp rồi xếp vào đĩa sâu, rưới mỡ nước, đem hấp cách thủy chừng 15 - 20 phút là chín, lấy ra rắc hạt tiêu, chấm nước mắm chanh ớt. Công dụng: Thanh nhiệt, giải thử, lương huyết, bổ huyết, tráng dương, thông nhũ...
Theo dinh dưỡng học cổ truyền, mướp, còn gọi là ty qua, thủy qua..., vị ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt lương huyết, hóa đàm giải độc, an thai, thông nhũ, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như sốt cao phiền khát, ho suyễn nhiều đờm (viêm họng, viêm phế quản), trĩ băng lậu, khí hư, huyết lâm (viêm đường tiết niệu, viêm bàng quang, viêm bể thận...) mụn nhọt, ung thũng, sản phụ sữa không thông, táo bón...
Đây là một trong những loại thực phẩm đặc biệt thích hợp trong những ngày hè nóng bức và đối với những người hay có cảm giác phiền nhiệt, môi khô họng khát, những người bị ho khạc đờm nhiều, mắc bệnh trĩ, khí hư, táo bón, mụn nhọt, phụ nữ sau sinh sữa không thông...
Nghiên cứu hiện đại cho thấy, cứ mỗi 100g quả mướp có chứa 95,1g nước, 0,9g protid, 0,1g lipid, 3g glucid, 0,5g xelulo, 0,5g chất tro, 28mg canxi, 45mg photpho, 0,8mg sắt, 160mcg betacaroten, 0,04mg vitamin B1, 0,06mg vitamin B2, 8mg vitamin C và một số chất như luffein, citruline, cucurbitacin...
Thịt lợn vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ hư tư âm, dưỡng huyết nhuận táo, bổ tỳ ích vị, dưỡng can, tư âm bổ huyết. Đặc biệt trong thịt lợn cung cấp đầy đủ các thành phần dinh dưỡng, chất đạm, chất béo, các loại đường, vitamin B1, vitamin B2 và các loại axit hữu cơ nên rất thích hợp dùng để bổ dưỡng, phục hồi sức khỏe.
Tôm nõn vị mặn ngọt, tính ấm, có công dụng bổ thận tráng dương, thông sữa, khử độc... được dùng để bồi bổ và chữa nhiều bệnh, nhất là cải thiện khả năng sinh lý cho cả nam và nữ.
Nấm hương vị ngọt tính bình, có công dụng bổ tỳ, ích khí, dưỡng huyết, hòa huyết, tiêu đờm, trị sởi. Nấm hương là một trong những loại thực phẩm rất giàu chất dinh dưỡng. Trong 100g nấm hương có tới 32,4g protid vượt xa so với nhiều loại thực phẩm khác; 3,6g axit hữu cơ; 21,2g gluxid, rất nhiều các nguyên tố vi lượng, nhất là canxi và phốt pho (156,6 và 545,4 mg trong 100g nấm hương khô). Ngoài ra, trong nấm hương còn có hơn 30 loại enzym, 18 loại axit amin và nhiều vitamin như caroten, B1, B12, PP, C, D…Bởi vậy, từ lâu nấm hương đã được các nhà dinh dưỡng học, gọi là “hoàng hậu thực vật”, “vua của các loài rau khô”.
Các loại thực phẩm này phối hợp với nhau tạo nên công năng bổ dưỡng, làm mát cho món ăn.
BS Khánh Hiển (Bệnh viện T.Ư Quân đội 108)
