Người béo phì theo y học cổ truyền là người có liên quan đến bẩm tố tiên thiên, lạm dụng món cao lương mỹ vị, đồ ăn béo ngọt, ít vận động. Phòng trị béo phì chủ yếu tiêu đàm, lợi thấp, bổ tỳ thận khí mới trị được căn nguyên. Dưới đây là một số món ăn tốt cho người béo phì.
Dùng cho người bụng xệ, ăn rồi muốn đi nằm:
Canh củ cải: Củ cải 100g, cà rốt 50g, nấm hương 40g, nấm nèo 20g thêm gia vị hành gừng mắm muối hầm ăn tuần vài lần.
Dưa giá xốt cà: Giá đậu muối chua 100-150g, cà chua 2 quả gia vị thêm hành làm nước xốt chấm dưa ăn.
Ngọn bí đỏ xào tỏi: Ngọn bí 300g. tỏi 4-5 tép thêm dầu hào gia vị xào ăn.
Nếu bụng đầy, đàm nhiều nên uống bài sau:
- Hạt cải củ, hạt cải cay, hạt tía tô, trần bì mỗi vị 10-14g (1) sao vàng tán bột hoặc sắc uống nhiều ngày. Nếu tay chân đầu phù, tiểu ít uống thường xuyên.
- Vỏ quít, vỏ rễ cây dâu, vỏ quả cau, ngũ gia bì, phục linh bì mỗi vị 10-12g sắc uống. Ngoài ra nên ăn các món chế biến từ cải bắp, giá đậu, rau má, rau đắng, rau muống, cần tây, cần ta, củ cải, đậu bắp, khoai lang, rau kinh giới, tía tô, các loại rau thơm...Uống nước linh chi, chè xanh, lá vối đều có tác dụng kiện tỳ, tiêu đàm, ích khí.
Dùng cho người béo phì kèm lưng gối yếu, tỳ thận khí hư:
Gạo lứt muối mè: Gạo lứt 200-300g nấu nhừ, mè 100g sao vàng cho muối vừa đủ giã nhỏ ăn nhiều ngày.
Dưa hành kho cá: Dưa hành muối chua 200g, cá trạch 4-5con khoảng 200g, thêm gia vị tiêu kho ăn.
Hoa lý xào nghêu: Hoa lý 200g, thịt nghêu 100g, hành hoa 20g, ngò rí 20g thêm gia vị, tiêu tỏi, dầu mè vừa đủ xào ăn.
Cháo ý dĩ ngải cứu: Rau ngải cứu 200g, ý dĩ 200g hai vị hầm nhừ ăn cả cái lẫn nước. Ngoài ra nên dùng món chế biến từ vị cà rốt, bí đỏ, hành tây, hành ta, hẹ, kiệu, lá lốt, ớt chuông, mơ lông, thì là, rau mùi, ngò tàu, ý dĩ, rong biển, rau thơm, rau gia vị tỏi, hành, nghệ, gừng, sả, đều là món ăn ôn bổ tỳ thận khí tiêu đàm thấp, sử dụng thường xuyên hiệu quả cho người béo phì do tỳ thận khí hư.
Lưu ý: Người béo phì nên tăng cường ăn nhiều rau củ quả tươi giàu chất xơ, Các loại ngũ cốc còn nguyên vỏ lụa….Chất đạm nên ăn tôm cua cá nhỏ, thịt nạc ít mỡ…Chất béo nên ăn dầu vừng, ngô. Người béo phì hạn chế tối đa món ăn bổ béo, uống rượu bia, nước ngọt, nước trái cây đóng hộp, củ quả quá ngọt. Nếu người nóng thể khí uất kết nên hạn chế tối đa tiêu ớt tỏi và thức ăn cay, mặn. Nếu thể tỳ hư thấp trệ cũng như tỳ thận khí hư kiêng ăn dấm, xoài, me, các món chua, đắng quá thuộc tính âm, ăn nhiều hại tỳ thận khí .
Lương y Minh Phúc (nguyên PCT Hội Đông y Vũng Tàu)
