Kiến nghị dừng thông qua Luật Bảo vệ môi trường

Quang cảnh tọa đàm “Góc nhìn cộng đồng và chuyên gia đối với Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi”.

Dự thảo luật còn nhiều “hạt sạn”

Ngày 11/11 tới đây, dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sẽ được các đại biểu Quốc hội xem xét thông qua. Để đóng góp ý kiến vào dự thảo luật, ngày 2/11/2020, Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam (VSEA); Nhóm Hành động vì Công lý, Môi trường và Sức khỏe (JEH), Liên minh Phòng chống các bệnh không lây nhiễm (NCDs-VN), Mạng lưới sông ngòi Việt Nam (VRN) (sau đây gọi tắt là Nhóm) đã tổ chức Tọa đàm “Góc nhìn cộng đồng và chuyên gia đối với Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi”.

Ông Nguyễn Trọng An, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển môi trường sức khỏe (CHERAD) cho biết, qua theo dõi, cập nhật thường xuyên về việc sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường cho thấy, dự thảo đăng trên cổng thông tin online của Quốc hội và dự thảo lần thứ 7 gửi cho các đại biểu Quốc hội có nhiều điểm khác nhau. Điều đó thể hiện ở kết cấu, số lượng điều, khoản, một số quy định của dự luật. Cụ thể, dự thảo công bố trên cổng thông tin của Quốc hội là 152 điều, trong khi bản gửi cho các đại biểu Quốc hội là 175 điều.

“Nhiều quy định trong dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi đang còn chung chung. Đơn cử, trong dự thảo luật này không thấy thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm bảo vệ môi trường của ngành y tế, nói cách khác là vô hiệu hóa vai trò của y tế dự phòng. Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường dự kiến trình Quốc hội thông qua đang hạn chế quyền giám sát chất lượng, thông tin bảo vệ môi trường của người dân, giới chuyên gia, nhà khoa học...”, ông An nhận xét.

TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam (VCAP), nguyên Phó Tổng Cục trưởng, Tổng cục Môi trường thuộc Bộ TN&MT cho rằng, dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi có nhiều điểm không tiến bộ bằng Luật Bảo vệ môi trường năm 2014. “Tôi góp ý chi tiết về các quy định bảo vệ môi trường nước, môi trường không khí thì trong dự thảo được quy định rất ngắn gọn. Bảo vệ môi trường nước chỉ có 2 trang; bảo vệ môi trường không khí chỉ có 1 trang. Chưa từng thấy dự thảo Luật Bảo vệ môi trường nào mà vấn đề rất quan trọng là nước và không khí mang tính sống còn lại sơ sài như vậy. Còn nhiều vấn đề khác phát sinh trong điều kiện mới về nước và không khí cần cập nhật mà luật buộc phải đi trước”, ông Tùng bày tỏ.

Báo cáo tác động môi trường cần được công khai

“Đánh giá chung của tôi và nhiều người quan tâm đến dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi lần này rằng đây là bước lùi so với Luật Bảo vệ môi trường năm 2014. Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 có điều 131 về công khai thông tin về môi trường là sự tiến bộ (công khai về đánh giá môi trường chiến lược; công khai ĐTM; kết quả thanh tra...) trong khi dự thảo luật lần này bỏ. Tôi cho rằng, cần quy định công khai và thời điểm công khai. Nếu không quy định rõ, doanh nghiệp có thể cãi cùn rằng là tôi chưa công khai, 10 năm nữa tôi mới công khai cũng không sai luật”, TS Hoàng Dương Tùng cho hay.

Theo TS Hoàng Dương Tùng, việc "tránh, né" công khai báo cáo đánh giá tác động môi trường với các dự án, đặc biệt là những dự án có tác động lớn về môi trường, khiến cộng đồng, các chuyên gia và xã hội thiếu thông tin để giám sát. Do vậy dự thảo luật cần được bổ sung 4 nội dung thông tin về môi trường mà cơ quan nhà nước phải công khai gồm công khai báo cáo đánh giá tác động môi trường với bản trình thẩm định và bản đã bổ sung được phê duyệt, các hồ sơ xin giấy phép môi trường; công khai hội đồng thẩm định, gồm tên tuổi thành viên, chuyên gia trong hội đồng, để họ ngoài trách nhiệm về chuyên môn còn phải có trách nhiệm với xã hội khi được ủy thác, chấp nhận chịu sự giám sát nếu không phản biện hết trách nhiệm; Công khai các kết quả thanh tra, quy định cụ thể thời điểm công khai. Thứ tư, công khai kết quả quan trắc của các dự án đầu tư để người dân giám sát nếu có vi phạm về môi trường.

Ý kiến thống nhất tại tọa đàm đưa ra là cần lùi lại, chưa thông qua Luật Bảo vệ môi trường tại kỳ họp này để rà soát lại và tiếp tục điểu chỉnh, nhằm đạt mục tiêu bảo vệ môi trường – sức khỏe thực chất, đồng thời đảm bảo tính khả thi và tránh lãng phí nguồn lực nhà nước. PGS.TS Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và Phát triển cộng đồng (IRECO), nguyên Đại biểu Quốc hội cho biết, sau buổi tọa đàm này sẽ thống nhất hơn 10 ý kiến các chuyên gia tâm huyết góp ý sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường để gửi đến Bộ TN&MT, Chính phủ, Quốc hội và gần 500 đại biểu Quốc hội.