Mới đây, UBND tỉnh Hải Dương và UBND thị xã Kinh Môn đã ban hành các quyết định yêu cầu 3 hộ dân lấn chiếm đất mỏ núi Lim (phường Phú Thứ, thị xã Kinh Môn, Hải Dương) phải khắc phục hậu quả buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất và trả lại đất đã lấn.
Phải phá dỡ nhà, trả lại đất đã lấn chiếm
UBND tỉnh Hải Dương đã ban hành quyết định 2625 ngày 10/10/2024, buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với ông Nguyễn Văn Phức, trú tại khu 5 phường Phú Thứ, thị xã Kinh Môn.
Theo quyết định, diện tích đất chiếm, ông Phức đã xây dựng nhà ở trái phép, trồng cây, nuôi trồng thủy sản làm thay đổi tình trạng ban đầu của đất, gây khó khăn cho việc quản lý, sử dụng đất của Nhà nước. Do đã hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, nên không ra quyết định xử phạt. Tuy nhiên, hậu quả do hành vi vi phạm hành chính gây ra cần phải được khắc phục.
 |
| UBND tỉnh Hải Dương và UBND thị xã Kinh Môn yêu cầu những hộ vi phạm khắc phục để trả lại hiện trạng đất ban đầu. |
UBND tỉnh Hải Dương buộc ông Nguyễn Văn Phức khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm và buộc trả lại đất đã lấn. Cụ thể, buộc ông Phức phá dỡ nhà 1 tầng diện tích 315m2 mái bê tông, cốt thép, tường xây gạch chỉ, khung bê tông chịu lực, di dời cây trồng, thủy sản để trả lại diện tích 7.547 m² đất cho chính quyền địa phương. Ông Phức phải nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi lấn chiếm đất là 19.726.000 đồng.
Cùng ngày 10/10, UBND thị xã Kinh Môn ban hành Quyết định 168 buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với ông Nguyễn Văn Tùng, trú tại khu 6, phường Phú Thứ. Do hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính nên không ra quyết định xử phạt.
UBND thị xã Kinh Môn yêu cầu ông Nguyễn Văn Tùng buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm và trả lại đất đã chiếm, cụ thể phá dỡ 1 nhà 1 tầng diện tích 172 m² mái bê tông cốt thép, khung chịu lực bê tông cốt thép; di dời toàn bộ cây trồng, tài sản trên đất đã chiếm ra khỏi khu vực đất vi phạm. Thời gian thực hiện trong vòng 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định. Buộc trả lại 1.663m² đất phi nông nghiệp đã chiếm cho Công ty TNHH Phú Tân để thực hiện các thủ tục có liên quan theo quy định của pháp luật.
Tại Quyết định 169, UBND thị xã Kinh Môn yêu cầu ông Nguyễn Văn Phương, khu 5, phường Phú Thứ buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm và trả lại đất đã lấn chiếm, cụ thể phá dỡ 1 nhà 3 tầng diện tích 94 m² mái bê tông cốt thép, tường xây gạch chỉ, khung bê tông cốt thép; di dời toàn bộ cây trồng, tài sản trên đất đã lấn ra khỏi khu vực đất vi phạm. Buộc trả lại 421,0m² đất phi nông nghiệp đã chiếm cho Công ty TNHH Phú Tân để thực hiện các thủ tục có liên quan theo quy định của pháp luật.
Sau khi các quyết định trên được ban hành, UBND phường Phú Thứ, UBND thị xã Kinh Môn tổ chức nhiều đợt tuyên truyền, vận động, giải thích để các hộ nắm rõ các quy định. Đến ngày 14/11, đã quá thời hạn 30 ngày nhưng các hộ trên vẫn chưa tự nguyện tháo dỡ các công trình vi phạm.
Trao đổi với PV, lãnh đạo UBND phường Phú Thứ cho biết, các hộ vi phạm có ý kiến xin thêm thời gian để tìm chỗ ở mới. Trước đó, trao đổi với báo chí, lãnh đạo UBND thị xã Kinh Môn cho biết, sau 30 ngày kể từ khi giao quyết định, nếu các hộ không tự nguyện tháo dỡ công trình vi phạm, UBND thị xã sẽ tiến hành cưỡng chế, giải quyết dứt điểm các vi phạm.
Vi phạm kéo dài
Theo báo cáo của Sở TN&MT Hải Dương tháng 7/2023, mỏ đất đồi núi Lim được UBND tỉnh Hải Dương cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 2888 ngày 23/8/2006 cho Công ty TNHH Phú Tân để khai thác đất đồi làm vật liệu xây dựng thông thường. Diện tích khu vực khai thác 2,105ha, độ cao khai thác đến +5m, thời hạn khai thác đến hết ngày 22/8/2011; diện tích này đã được UBND tỉnh có Quyết định số 164 ngày 11/1/2007 cho Công ty thuê 21.050m2, thời hạn 5 năm để thực hiện khai thác khoáng sản.
Năm 2021, Giám đốc Sở TN&MT Hải Dương có thông báo về việc thực hiện các nghĩa vụ của chủ giấy phép khai thác khoáng sản, diện tích đất đã sử dụng, thời gian sử dụng đất đối với Công ty TNHH Phú Tân. Theo đó, việc quản lý, sử dụng đất tại khu vực núi Lim được xác định diện tích mở theo Giấy phép số 2888 là 21.050m², nhưng diện tích thực tế chỉ là 11.503m², còn lại là 7.750m² đất dân cư, thiếu 1.797m² do sai sót trong quá trình thiết lập hồ sơ. Diện tích công ty đã sử dụng, khai thác là 23.472m², trong đó có 19.190m² nằm trong ranh giới được thuê đất và 4.282m² nằm ngoài ranh giới được thuê đất (tính theo giấy phép khai thác có 11.503m² trong giấy phép và 11.969m² ngoài giấy phép).
Năm 2021, Sở TN&MT đã kiểm tra, báo cáo UBND tỉnh Hải Dương về những tồn tại trong công tác quản lý nhà nước, trong việc sử dụng đất đai, khai thác khoáng sản của Công ty TNHH Phú Tân. UBND tỉnh Hải Dương đã có văn bản chỉ đạo số 4136 ngày 10/11/2021. Công ty TNHH Phú Tân chấp hành, nộp bổ sung tổng số tiền hơn 283 triệu đồng gồm tiền thuê đất, phí BVMT, thuế tài nguyên vào Ngân sách nhà nước, lập hồ sơ, được UBND tỉnh Hải Dương có Quyết định số 544 phê duyệt Đề án đóng cửa một phần diện tích khu vực núi Lim (phần diện tích không bị lấn, chiếm). Khi đó, Sở TN&MT Hải Dương cũng đã kiểm điểm rút kinh nghiệm do chưa kịp thời tham mưu việc đóng cửa mỏ, thu hồi diện tích đất của Công ty TNHH Phú Tân khi hết thời hạn thuê đất.
Sau năm 2021, Công ty TNHH Phú Tân không hoạt động khoáng sản tại núi Lim, nhưng chưa làm thủ tục trả lại đất. UBND phường Phú Thứ quản lý thiếu chặt chẽ, để 3 hộ gia đình trên lấn chiếm xây dựng công trình với tổng diện tích 9.872m2.
Cụ thể, hộ ông Nguyễn Văn Phương có đất ở liền kề với mỏ núi Lim, lấn chiếm thêm một phần diện tích, xây dựng từ năm 2015. Tại thời điểm kiểm tra ngày 23/12/2022, tổng diện tích sử dụng 662m2 (trong ranh giới mỏ núi Lim là 265m2, ngoài ranh giới mỏ núi Lim là 397m2. Trên đất có nhà ở 3 tầng (khung chịu lực, bê tông cốt thép) diện tích khoảng 90m2, 2 nhà tạm cấp 4 và sân, vườn, ao.
Hộ ông Nguyễn Văn Tùng có đất ở nơi khác trên cùng địa bàn phường nhưng từ năm 2016 đã chiếm đất, xây dựng công trình. Tại thời điểm kiểm tra, tổng diện tích 1.663m2 (trong ranh giới mỏ Núi Lim là 1.651m2, ngoài ranh giới mỏ núi Lim là 12m2), trên đất có nhà ở 1 tầng, diện tích 172m2 và sân, vườn, ao.
Hộ ông Nguyễn Văn Phức có đất ở liền kề với mỏ núi Lim, lấn chiếm thêm một phần diện tích, xây dựng từ năm 2019. Tại thời điểm kiểm tra, tổng diện tích sử dụng 7.547m2 (trong ranh giới mỏ núi Lim là 7.266m2, ngoài ranh giới mỏ núi Lim là 281m2), trên đất có nhà ở 1 tầng, diện tích 315m2 và sân, vườn, ao.
Đáng chú ý, báo cáo của Sở TN&MT nêu rõ, các hộ dân đều biết diện tích đất trước đây được Nhà nước cho Công ty TNHH Phú Tân thuê để khai thác đất. Thời điểm các hộ xây dựng công trình không bị UBND thị xã Kinh Môn, UBND phường Phú Thứ hay Công ty TNHH Phú Tân yêu cầu đình chỉ.
Trong khi đó, báo cáo và kết quả làm việc với UBND phường Phú Thứ, từ năm 2016 đến năm 2019, UBND phường Phú Thứ đã phát hiện vi phạm về đất đai, xây dựng của 2 hộ Nguyễn Văn Phức, Nguyễn Văn Tùng trên diện tích đất khu vực núi Lim, UBND phường đã lập biên bản vụ việc, nhưng đến nay không lưu giữ được biên bản; Đối với trường hợp của hộ ông Nguyễn Văn Phương, UBND phường không phát hiện, chưa xử lý, kiến nghị xử lý. UBND phường Phú Thứ chỉ cung cấp được 3 biên bản cùng ngày 21/9/2022 với nội dung vận động 3 hộ ông Phương, Phức, Tùng tháo dỡ công trình vi phạm.
Sau khi Sở TN&MT phát hiện khu vực mỏ núi Lim này bị một số người dân xây dựng, lấn chiếm và UBND tỉnh Hải Dương có công văn số 2107, đến ngày 16/9/2022, UBND thị xã Kinh Môn mới tổ chức làm việc với Công ty TNHH Phú Tân và UBND phường Phú Thứ. Tại buổi làm việc đã “giao cho UBND phường Phú Thứ phối hợp cùng các phòng chuyên môn của thị xã, thực hiện kiểm tra, rà soát, xác minh cụ thể thời điểm lấn, chiếm đất, thời điểm xây dựng công trình trái phép trên đất,…”.
 |
| |
Chính quyền buông lỏng quản lý
Báo cáo của Sở TN&MT nêu rõ, việc 3 hộ Nguyễn Văn Phương, Nguyễn Văn Tùng, Nguyễn Văn Phức quản lý, sử dụng và xây dựng công trình trên diện tích đất thuộc khu vực núi Lim từ các năm 2015, 2016, 2019 là vi phạm pháp luật đất đai (lấn đất, chiếm đất), vi phạm pháp luật xây dựng, phần lớn diện tích đất và công trình xây dựng vi phạm nằm trong ranh giới thuê đất của Công ty TNHH Phú Tân (đã hết hạn từ tháng 8/2011).
Sở TN&MT nêu rõ trong báo cáo, UBND Phường Phú Thứ có dấu hiệu buông lỏng quản lý, để vi phạm diễn ra trong thời gian dài, nối tiếp nhau, quy mô lớn dần, nhưng không có biện pháp ngăn chặn, xử lý, không báo cáo, đề xuất giải pháp giải quyết đối với cấp trên theo quy định. UBND Thị xã Kinh Môn không kịp thời phát hiện, chỉ đạo ngăn chặn, xử lý vi phạm theo quy định.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm tại khu vực mỏ Núi Lim trước tiên là hành vi cố tình vi phạm của các ông Nguyễn Văn Tùng, Nguyễn Văn Phức và Nguyễn Văn Phương, việc thiếu trách nhiệm trong quản lý khu vực mỏ Núi Lim khi chưa thực hiện đóng cửa mỏ, chưa bị thu hồi đất của Công ty TNHH Phú Tân. Bên cạnh đó còn có nguyên nhân là sự buông lỏng quản lý của UBND Phường Phú Thứ, sự thiếu kịp thời, thiếu kiên quyết của UBND thị xã Kinh Môn trong phát hiện, chỉ đạo xử lý vi phạm. Ngoài ra, Sở Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2011-2020 cũng chưa kịp thời tham mưu UBND tỉnh về đóng cửa mỏ, thu hồi đất khu vực Núi Lim.
Năm 2023, Sở TN&MT kiến nghị và báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo UBND thị xã Kinh Môn kiểm điểm, xem xét trách nhiệm của tập thể, cá nhân do chưa phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những vi phạm pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai, trật tự xây dựng của một số công dân phường Phú Thứ tại khu vực mỏ núi Lim nêu trên, để vi phạm diễn ra trong thời gian dài có quy mô lớn.
Đồng thời, làm rõ, xử lý trách nhiệm đối với lãnh đạo UBND phường Phú Thứ, công chức địa chính - xây dựng phường Phú Thứ (thời điểm từ 2012-2021) do buông lỏng công tác tham mưu quản lý Nhà nước về đất đai tại khu vực núi Lim, thiếu trách nhiệm trong phối hợp, ngăn chặn, xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng tại khu vực núi Lim.
