Ợ hơi, đi tả: Phép trị kiện tỳ, bình can. Có thể nấu món canh cải cá lóc. Cải canh 100g, cá lóc nướng lấy thịt 100g, gừng nướng 12g, thêm hành, tiêu gia vị nấu canh ăn. Ngoài ra, nên ăn các món có cà rốt, bắp cải, cải cay, cải cúc, cải xoong, trái cây như ổi chín, măng cụt, na, nho, dâu. Uống nước gừng, vối, vỏ quít đều tốt.
Đi tiêu phân loãng, ăn uống đồ sống lạnh bệnh tăng: Phép trị khử hàn, trừ thấp, cầm tả. Cho bệnh nhân ăn cháo gừng gồm can khương, hồ tiêu liều bằng nhau sao vàng tán nhỏ, ăn cháo muối. Hoặc ăn cháo gà ngải cứu. Lấy thịt gà 40g, lá ngải cứu 40g, hạt sen, gạo gia hành ngò vừa đủ nấu cháo ăn. Gà tác dụng bổ tỳ vị, ích khí. Ngải cứu tán hàn, trừ thấp, khai vị. Gạo gừng ôn bổ tỳ vị.
Đại tiện lỏng, són, ăn kém khó tiêu: Phép trị kiện tỳ, hóa thấp, chỉ tả dùng cà rốt 100g, gạo mới 200g, gừng, tiêu mắm muối vừa đủ nấu cháo ăn. Nếu không thích cà rốt có thể ăn cháo bao tử heo. Lấy 100g bao tử heo làm sạch, 100g gạo nếp, thêm gừng, hành, tiêu gia vị vừa đủ nấu cháo ăn. Ngoài ra, nên ăn các món khác có vị như khoai mài, hạt sen, ý dĩ, đậu ván, đậu đỏ, củ từ, khoai mỡ. Nên ăn các loại trái cây như na, dâu, gia vị tiêu, gừng, các loại rau thơm. Uống nước gừng hoặc vỏ quít, hoắc hương, nước gạo rang đều tốt.
Đau bụng, lạnh bụng, đi tả gần sáng sớm, chân không ấm: Phép trị ôn thận, kiện tỳ, sáp trường, tốt nhất nên ăn súp khoai tây. Lấy 100g khoai tây, 50g cà rốt, thêm xương heo, gia vị gừng, mắm muối vừa đủ nấu ăn. Có thể ăn thịt chim bồ câu hầm để tăng cường dinh dưỡng. Lấy thịt chim bồ câu 100g, khiếm thực 50g, ý dĩ 40g, hạt sen 20g, gừng nướng 1 củ, hành, tiêu, rau ngò gia vị vừa đủ tiềm ăn. Chim bồ câu bổ ngũ tạng, ích khí, lợi tiêu hóa. Khiếm thực bổ tỳ, thận, trừ thấp. Hạt sen kiện tỳ vị. Gừng nướng, hành, tiêu rau ngò ôn tỳ, thận, cầm tả.
Ăn phải thức ăn ôi thiu đi tả: Phép trị thanh nhiệt lợi thấp, cầm tả. Cho bệnh nhân ăn cháo giá đậu gồm giá đậu 100g xay ép lấy nước nấu sôi, sau cho 2 - 3 muỗng bột sắn dây, thêm ít đường, muối ăn ngày vài lần. Giá đậu tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, tiêu thực, trị tiêu chảy, đi cầu phân sống.
Đau bụng tiêu chảy sau khi ăn nhiều thịt cá: Phép trị, tiêu thực hòa vị trừ thấp. Nấu cháo hạt mùi cho bệnh nhân ăn. Chế biến bằng cách lấy 200g hạt mùi nấu lấy nước sau cho gạo nấu cháo, cho thêm gừng, hành tiêu ăn. Hoặc lấy củ cải 50g, cà rốt 50g, hành củ 50g, vỏ quít 20g thêm gia vị mắm muối hầm ăn.
Lương y Nguyễn Văn Sáu (Trung tâm Y tế Bà Rịa)
