Có thể phòng được tai biến do thiếu máu não thoáng qua

Từ không nguy hiểm tới rất nguy hiểm

Bệnh do mảng xơ vữa động mạch nhỏ hoặc khối lắng đọng mỡ nhỏ trong lòng mạch làm khó vận chuyển máu lên não. Ở một số người do cục máu đông nhỏ tại chỗ gây tắc mạch. Một số khác mắc bệnh về máu như đa hồng cầu, thiếu máu hồng cầu hình bia dẫn đến thiếu máu não. Đối với người mắc bệnh mạch máu não như co thắt tiểu động mạch não có liên quan thuốc lá, bất thường mạch máu não, viêm động mạch cũng gây ra căn bệnh thiếu máu não.

Mặc dù thiếu máu não thoáng qua xuất hiện lần đầu không nguy hiểm nhưng nếu không được điều trị sẽ làm tăng nguy cơ nhồi máu não và các tai biến tim mạch. Người ta thấy rằng, có tới 8% bệnh nhân thiếu máu não thoáng qua bị nhồi máu não trong tháng đầu tiên.

Có đến 20% các bệnh nhân này có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não hoặc tử vong đột ngột trong vòng 5 năm đầu tiên. Nguyên nhân là nhánh động mạch cấp máu bị tắc đột ngột và không được mở thông kịp thời. Khi bệnh nhân bị thiếu máu não, các triệu chứng chủ yếu là đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, mất thăng bằng.

Dùng thuốc Tây phải thận trọng

GS.TS Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch Hội Phòng chống đột quỵ khu vực phía Bắc cho biết, khi gặp cơn thiếu máu não thoáng qua, bệnh nhân có cảm giác yếu, bị bại, bị liệt đột ngột hoặc mất tiếng nói nhưng sau đó phục hồi. Đây là tình trạng bệnh nhân bị thiếu máu não nhưng chưa bị nhồi máu não. Hiện số lượng bệnh nhân được điều trị căn bệnh này tương đối ít và các thông tin về bệnh chưa đầy đủ.

Tại các bệnh viện, người ta điều trị tái thông mạch máu bằng phương pháp phẫu thuật kinh điển và tái thông mạch máu bằng phương pháp nội mạch. Tuy nhiên, đối với phương pháp phẫu thuật kinh điển, các bác sĩ ngoại khoa chỉ có thể áp dụng cho những tổn thương ở đoạn cổ ngoài sọ, còn tất cả các tổn thương vùng nền sọ trong não chưa thể can thiệp được. Với tái thông mạch máu bằng phương pháp nội mạch, hạn chế của phương pháp này là sự đòi hỏi trang thiết bị đắt tiền, đầu tư lớn, chi phí kỹ thuật cao, nên không thể triển khai đồng đều ở các khu vực.

Theo GS.TS Nguyễn Văn Thông, khi bệnh nhân bị thiếu máu não thoáng qua, hầu hết các bác sĩ phải dùng thuốc Tây y điều trị. Thuốc có tác dụng làm tăng lưu lượng máu đến các vùng, giảm tình trạng thiếu oxy não, cải thiện khả năng dẫn truyền, giúp cơ thể linh hoạt, tỉnh táo. Tuy nhiên, thuốc phải dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ và chỉ dùng liều thích hợp, đủ lập lại cân bằng não bị suy giảm.

Việc tăng liều tùy tiện với hy vọng tuần hoàn não mạnh lên sẽ có hại, có thể gây nên các biểu hiện trái ngược như căng thẳng, mệt mỏi, mất ngủ thêm. Hầu hết các thuốc điều trị đều có tác dụng phụ như ảnh hưởng chức năng thận. Một số thuốc không dùng cho người cao huyết áp, bệnh lý tuyến giáp, suy gan.

Để phòng ngừa cơn thiếu máu não thoáng qua nên kiểm soát chỉ số huyết áp, lượng cholesterol, nếu có bệnh tim mạch, tiểu đường nên đi khám và uống thuốc định kỳ. Người thừa cân cần giảm cân. Các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua là: Có cảm giác nặng hoặc yếu tay, chân làm rơi đồ vật đang cầm, ngã, thay đổi dáng đi; Mất đồng bộ phối hợp trong vận động; Thay đổi về cảm giác: tê rần, kiến bò; Rối loạn giọng nói, nói khó, lộn xộn, sai lệch, không nói được; Mất thăng bằng, chóng mặt, có cảm giác bản thân quay hoặc đồ vật xung quanh quay...

Các triệu chứng này bắt đầu đột ngột, kéo dài trong thời gian ngắn vài phút đến 24 giờ và sau đó biến mất hoàn toàn. Triệu chứng này có thể lặp lại với thời gian kéo dài hơn. Triệu chứng đặc biệt này phụ thuộc vào vị trí, mức độ tắc nghẽn và thường chỉ xảy ra một bên cơ thể. Nếu có những triệu chứng trên cần lập tức nhập viện nay. Khi thiếu máu não thoáng qua tái phát phải nhập viện trong 48 giờ đầu để đánh giá nguyên nhân, mức độ nặng và có hướng điều trị lâu dài.