Bước qua định kiến giới, phụ nữ dân tộc khởi nghiệp nâng cao quyền làm chủ

Những phụ nữ vùng cao xé rào định kiến vươn lên làm giàu

Vượt qua chặng đường vào bản khá khó khăn, cheo leo, có những đoạn phải đi nhờ xe máy của bà con để vượt suối, chúng tôi tới nhà chị Trương Thị Nhầu, dân tộc Dao, ở thôn Hồng Sơn, xã Tiên Nguyên, là xã đặc biệt khó khăn của huyện Quang Bình (Hà Giang).

Đang dở tay cho đàn dê ăn, chị Nhầu niềm nở ra tiếp đón chúng tôi. Nhìn chị Nhầu phấn khởi thế này, không ai hình dung được chỉ 2 năm trước đây, gia đình chị gần như tay trắng, chẳng còn chút vốn liếng làm ăn.

“Gia đình tôi vốn là hộ nghèo, tài sản chỉ có hai con trâu, nhưng tháng 8/2022, cả hai con trâu đều bị lũ cuốn trôi. Thế là nhà tôi trắng tay, trong khi tiền vay mua trâu còn chưa trả hết. Không biết trông cậy vào đâu vì cả bên gia đình đều không có chỗ dựa; lúc đó vợ chồng tôi quá suy sụp”, chị Nhầu nhớ lại.

Chị Trương Thị Nhầu phấn khởi với đàn dê đang sinh trưởng tốt

May mắn là tháng 9/2023, chị Nhầu được giới thiệu tham gia nhóm sinh kế nuôi dê, nằm trong dự án “Nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ Việt Nam” (Dự án AWEEV) do Tổ chức CARE quốc tế tại Việt Nam triển khai.

Tham gia nhóm, chị Nhầu được hỗ trợ vay ngay 5 triệu đồng không tính lãi để mua hai con dê giống về chăn nuôi. Nhờ chịu khó học hỏi kinh nghiệm từ những chị em tham gia trước đó, việc chăn nuôi dê của chị Nhầu khá thuận lợi. Chưa đầy 9 tháng sau, từ hai con giống ban đầu, đàn dê của chị đã nảy nở thêm 5 dê con.

Tiếp tục đi bộ len lỏi qua sườn núi, băng qua những cánh đồng ruộng bậc thang xanh mướt, chúng tôi đến được với gia đình chị Lý Thị Diện (dân tộc Tày) và anh Sỉn Thanh Hòa. Đây là một trong những hộ gia đình đầu tiên mạnh dạn phát triển nghề nuôi dê tại thôn Hồng Sơn- một thôn ở vùng cao thuộc xã Tiên Nguyên, huyện Quang Bình. ).

Hào hứng khoe đàn dê đang được nhân rộng, chị Lý Thị Diện cũng cho biết: Trồng chè và thu hoạch thảo quả là nguồn thu nhập chính, mỗi năm gia đình chị thu nhập khoảng từ 29-32 triệu đồng. Số tiền này chỉ đảm bảo cuộc sống, sinh hoạt của gia đình chứ không thể có tích lũy cho đầu tư phát triển kinh tế hay cho con cái học hành cũng như nâng cao điều kiện sống cho gia đình.

Chị Lý Thị Diện và những chú dê chuẩn bị xuất chuồng

Từ tháng 9/2023, chị nhận được hỗ trợ vay vốn từ dự án "Nâng cao quyền năng kinh tế của phụ nữ ở Việt Nam" của tổ chức CARE để phát triển kinh tế hộ gia đình. Các thành viên nhóm sinh kế đã thảo luận để lựa chọn mô hình sinh kế phù hợp với điều kiện ở thôn. Dê là một trong những giống vật nuôi thích hợp nhất với địa hình miền núi, cao nguyên như thôn Hồng Sơn nên nhóm đã lựa chọn đầu tư loại hình chăn nuôi này ở quy mô hộ.

Qua các khóa tập huấn, hướng dẫn kỹ năng của dự án, của Hội LHPN, các hộ gia đình tham gia Nhóm sinh kế nuôi dê như gia đình chị Diện đã bắt đầu bán được những lứa dê đầu tiên.

Chị Đặng Xà Trắm - Trưởng nhóm sinh kế nuôi dê thôn Hồng Sơn cho biết: Nhóm sinh kế nuôi dê của thôn hiện có 16 hộ tham gia. Nhận thấy hiệu quả từ mô hình kinh tế của các hội viên khác, nhiều chị em muốn tham gia vào nhóm. Chị em không chỉ được hỗ trợ vốn vay ưu đãi mà còn được hướng dẫn các kiến thức, kỹ năng, chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ nhau trong phát triển kinh tế.

Đến với Thôn Yên Thành, xã Yên Lập, huyện Quang Bình có nhiều ao hồ, khí hậu, thổ nhưỡng tốt, các chị em đã lựa chọn mô hình sinh kế chăn nuôi vịt bầu cổ ngắn thích ứng với điều kiện khí hậu. Được Dự án cung cấp vốn sinh kế cho nhóm 30 triệu đồng và tài trợ máy ấp trứng, đợt đầu tiên 10 hộ trong nhóm chăn nuôi vịt thôn Yên Thành được vay vốn quay vòng không lãi suất trong 6 tháng để phát triển đàn vịt chăn nuôi. Đến cuối tháng 10/2023, có 10 hộ nuôi vịt đầu tròn và phát triển tốt.

Mô hình sinh kế chăn nuôi vịt bầu cổ ngắn được lựa chọn vì phù hợp với điều kiện địa lý của thôn Yên Thành, xã Yên Lập, huyện Quang Bình

Chị Hoàng Thị Liên, một thành viên trong nhóm cho biết, chị nuôi vịt để lấy thịt và trứng. Để bán hàng, không cần phải mang đi xa, Chị chỉ cần đăng lên nhóm zalo của chi Hội phụ nữ thôn là bán được ngay. Giá vịt bầu cổ ngắn hiện ở mức 100.000 đồng/kg, mỗi con vịt bán được trung bình 250.000 đồng, mang lại thu nhập tốt và ổn định, có đồng ra, đồng vào để chăm lo cho gia đình.

Tại tổ 1, thị trấn Yên Bình, huyện Quang Bình, xưởng trồng nấm của chị Hoàng Thị Hiền cũng gây nhiều ấn tượng với khách tham quan. Chị Hiền có ý tưởng trồng nấm từ năm 2008 nhưng chỉ khi dự án AWEEV hỗ trợ cho vay không lãi suất hơn 110 triệu đồng và tài trợ cho xưởng nấm một máy đóng bầu hơn 30 triệu đồng, chị mới tự tin để bắt tay vào sản xuất.

Hiện xưởng có quy mô sản xuất 20 nghìn bầu nấm và cho ra thị trường những sản phẩm đạt tiêu chuẩn, chất lượng. Tận dụng những nguyên liệu đầu vào sẵn có, xưởng của chị Hiền đã mở rộng hoạt động kinh doanh giống nấm sang các hộ khác trong vùng.

Xưởng trồng nấm của chị Hoàng Thị Hiền

Bà Thiều Thị Hoàn, Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang vui mừng chia sẻ, dự án AWEEV đã giúp chị em dân tộc thiểu số nơi đây thay đổi từ nhút nhát, rụt rè sang mạnh dạn, tự tin làm kinh tế. Chị em đã biết cách phát triển kinh tế hộ gia đình, biết thành lập các mô hình chăn nuôi gà, lợn, dê. Từ đó, thoát được nghèo. Trong thời gian tới, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Hà Giang sẽ nhân rộng các mô hình này để đạt hiệu quả cao hơn nữa.

Giảm rào cản về định kiến giới

Sau 3 năm triển khai, dự án AWEEV không chỉ góp phần phát triển kinh tế bền vững mà còn giảm các rào cản về định kiến giới trong việc phụ nữ tham gia vào các hoạt động kinh tế. Dự án đã hỗ trợ các hoạt động tuyên truyền để giải quyết bất bình đẳng trong gánh nặng chăm sóc không lương và thúc đẩy quyền kinh tế của phụ nữ DTTS.

Trong khuôn khổ dự án, để thay đổi các định kiến về giới, Hội LHPN tỉnh Hà Giang đã chủ trì, thực hiện nhiều hoạt động như tìm kiếm, lựa chọn, tập huấn đội ngũ nam giới tiên phong trong cộng đồng để giúp lan tỏa, tuyên truyền về định kiến nam giới hỗ trợ làm việc nhà. Tổ chức sự kiện cộng đồng về chiến dịch truyền thông “nặng hóa nhẹ” với 2.968 người tham gia.

Cùng với đó, hỗ trợ hoạt động sinh hoạt nhóm thực hiện tiết kiệm tín dụng tự quản; phối hợp cùng Tổ chức CARE lập các địa chỉ tin cậy hỗ trợ người bị bạo lực giới.

Dự án AWEEV giúp giảm rào cản về định kiến giới trong đồng bào DTTS.

Là đối tượng thụ hưởng những hỗ trợ từ dự án AWEEV, chị Hoàng Thị Huyền, huyện Yên Bình, tỉnh Hà Giang chia sẻ, nhờ có sự tuyên truyền trên, chồng chị đã hỗ trợ chị rất nhiều việc nhà.

“Tôi cảm thấy rất là vui khi chồng mình đi làm công việc nặng nhọc kiếm tiền ở bên ngoài, về nhà vẫn dành thời gian giúp đỡ vợ con làm việc nhà. Chồng còn bảo nam giới dù là làm công việc gì, công tác xã hội, đi xây hay là cái gì đi nữa thì về nhà mình vẫn nên phụ giúp cho vợ con dọn dẹp nhà cửa để cho vợ có thời gian nghỉ ngơi và chăm sóc cho cái học hành tốt hơn", chị Huyền bày tỏ.

Theo ông Hoàng Gia Long - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Giang, dự án AWEEV tại huyện Quang Bình đã thu được nhiều kết quả khả quan, góp phần phát triển kinh tế bền vững, giảm các rào cản về định kiến giới trong việc phụ nữ tham gia vào các hoạt động kinh tế. Tỉnh cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Care Quốc tế tại Việt Nam và các đơn vị liên quan triển khai thực hiện dự án đạt các mục tiêu đề ra.