25% số người bị gan nhiễm mỡ không do cồn, rượu
BS Đào Ngọc, phòng khám dinh dưỡng VIAM, Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho biết, gan nhiễm mỡ là tình trạng lượng mỡ trong gan vượt quá 10% trọng lượng của gan. Có hai loại gan nhiễm mỡ: gan nhiễm mỡ không do rượu và gan nhiễm mỡ do rượu.
Gan nhiễm mỡ sẽ có lượng enzym gan tăng cao hơn bình thường. Gan nhiễm mỡ thường xuất hiện ở người lớn nhưng hiện nay lại có xu hướng xuất hiện ở trẻ em, thậm chí là trẻ rất nhỏ. Những nghiên cứu gần đây cho thấy fructose là nguyên nhân chính gây ra gan nhiễm mỡ không do rượu. Toàn cầu hiện nay có khoảng 25% người lớn bị gan nhiễm mỡ không do rượu. Nguy cơ của gan nhiễm mỡ ngày càng trầm trọng thêm vì xu hướng sử dụng nhiều fructose - một loại đường có cả trong tự nhiên và được sử dụng trong các loại nước ngọt và phần lớn thực phẩm chế biến sẵn, gây ra thiếu hụt cholin, tăng cân, tiểu đường.
ThS.BS Trần Thu Nguyệt, Viện Y học ứng dụng Việt Nam nhấn mạnh, uống nhiều nước ngọt, nước có ga cũng như nước uống có cồn không tốt cho gan. Hiện nay, người ta đã chứng minh được hội chứng xơ gan có thể do rượu bia nhưng cũng có thể do bệnh gan nhiễm mỡ không do cồn. Đây còn được gọi là bệnh gan mỡ do ăn không cân bằng và quá thừa đường (fructose).
ThS Trần Thu Nguyệt phân tích, chất fructose công nghiệp dưới dạng xirô bắp, có mặt trong nước ngọt, nước uống có ga, một số bánh ngọt, bánh gatô nguy hiểm hơn nhiều so với chất fructose trong trái cây. Cơ thể con người không có khả năng tiêu thụ quá nhiều đường. Trong trường hợp ăn thừa đường, gan biến đổi fructose thành chất béo triglycerid, gan dần thừa mỡ, gây hậu quả xấu. Khi các tế bào gan chứa quá nhiều mỡ, cơ thể phản ứng tạo viêm, biểu hiện bởi hiện tượng nang xơ ở gan. Nếu không thay đổi cách ăn uống, gan tiếp tục phát triển trở nên cứng dần và sau 10 – 20 năm, nang xơ gan sẽ biến thành xơ gan. Quá trình nhiễm độc gan còn trầm trọng hơn nếu bệnh nhân thiếu hoạt động, ăn nhiều snack, uống nước ngọt...
Đường phá hủy gan trẻ qua sữa mẹ
BS Đào Ngọc cảnh báo, đường fructose có thể đi vào cơ thể trẻ nhỏ qua sữa mẹ. Một nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng trên những trẻ có gen biến thể sử dụng lượng đường cao để xem liệu việc giảm fructose và đường nói chung có làm giảm tỷ lệ mắc gan nhiễm mỡ hay không. Nghiên cứu cho thấy việc tiêu thụ nhiều fructose có thể truyền qua sữa mẹ vào trẻ gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ và béo phì. Fructose khi vào cơ thể sẽ phá hủy gan tương tự như rượu. Fructose cũng gây ra rối loạn chuyển hóa nghiêm trọng đặc biệt là những chất chuyển hóa qua gan, nhanh hơn bất cứ loại đường nào khác.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra nếu trẻ tiếp xúc với loại đường này sớm sẽ tăng nguy cơ mắc tiểu đường typ 2 và gan nhiễm mỡ không do rượu.
Cách để giúp gan khỏe mạnh
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh, giám sát calo và năng lượng nạp vào.
• Tập luyện thể dục thường xuyên: Vận động thường xuyên và tập thể dục giúp cải thiện độ nhạy cảm insulin, hỗ trợ chuyển hóa, giúp kiểm soát cân nặng và huyết áp. Tập thể dục cũng cải thiện chất lượng giấc ngủ, tâm trạng và sức khỏe tâm thần. Những yếu tố này đều ảnh hưởng đến nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ.
• Hạn chế sử dụng thuốc: Tất nhiên có bệnh thì phải uống thuốc nhưng hãy cố gắng uống đúng liều quy định và đồng thời chỉ uống thuốc khi có chỉ định của bác sĩ.
• Kiểm soát huyết áp: Tăng huyết áp sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, suy giảm trí nhớ và cả han nhiễm mỡ.
• Giảm kháng insulin: Kháng insulin gây ra tiểu đường , một yếu tố nguy cơ gây ra gan nhiễm mỡ.
