Thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử: Sự khác biệt từ sản phẩm đến luật

Thuốc lá làm nóng chứa nguyên liệu thuốc lá

Thuốc lá làm nóng chứa nguyên liệu thuốc lá, như thuốc lá điếu. Điểm khác biệt cơ bản nhất giữa thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử chính là nguyên liệu được làm nóng. Khi kích hoạt thiết bị điện, nguyên liệu thuốc lá bên trong sẽ được làm nóng trên nền nhiệt tối đa 350 độ C (không đốt cháy) để làm nóng thuốc lá và tạo ra khí hơi (aerosol) có chứa nicotine. Lượng nicotine có trong thuốc lá làm nóng cũng tương tự như thuốc lá điếu. Trong khi đó, thuốc lá điện tử không chứa nguyên liệu thuốc lá và làm bay hơi dung dịch có hoặc không có chứa nicotine. 

Một số hình ảnh về thuốc lá thế hệ mới (ảnh minh hoạ).

Sự công nhận của các nước đối với hai loại sản phẩm này cũng khác nhau. Năm 2020, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép một sản phẩm thuốc lá làm nóng (làm nóng nguyên liệu thuốc lá khô) của Mỹ được phép thương mại và tiếp thị là “sản phẩm thuốc lá điều chỉnh nguy cơ” với chỉ định giảm thiểu phơi nhiệm với các chất gây hại lên cơ thể so với thuốc lá điếu. Đây là thiết bị điện đầu tiên và duy nhất được sự chấp thuận của FDA. Kết luận này có nghĩa, so với thuốc lá điếu, hàm lượng các chất độc hại có trong khí hơi của thuốc lá làm nóng đã được FDA công nhận là ít hơn thuốc lá điếu. Cụ thể, nồng độ carbon monoxide từ khí hơi (aesorol) tương đương với môi trường thông thường và nồng độ acrolein và formaldehyde lần lượt giảm từ 89%-95% và 66%-91% so với môi trường có thuốc lá điếu đốt cháy. 

Cấm hay quản lý?

Việt Nam và nhiều quốc gia đang xem xét việc quản lý các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng vì lo ngại các sản phẩm này có thể gây hại hoặc ảnh hưởng đến giới trẻ. FDA Hoa Kỳ đã xem xét cẩn trọng những vấn đề liên quan trước khi đưa ra quyết định như trên. TS Priscilla Callahan-Lyon, đại diện FDA Hoa Kỳ nhận xét: “Về cơ chế hoạt động, người dùng phải mua sản phẩm thuốc lá đặc chế theo bộ, chứ không thể mua sản phẩm riêng lẻ để dùng”. TS Lyon đánh giá, nguy cơ đối với việc giới trẻ bắt đầu sử dụng sản phẩm thuốc lá làm nóng thấp hơn đáng kể (so với thuốc lá điện tử). Sản phẩm này cũng không chứa hương liệu để hấp dẫn đặc biệt đối với giới trẻ. Nhật Bản công bố dữ liệu do chính phủ Nhật Bản ủy quyền thu thập cho thấy mức độ sử dụng thuốc lá làm nóng ở trẻ vị thành niên chỉ là 0,1% tức bằng 1/5 so với tỷ lệ hút thuốc lá điếu đốt cháy. 

Một số hình ảnh về thuốc lá thế hệ mới (ảnh minh hoạ).

Với Việt Nam, chỉ có thuốc lá làm nóng là có chứa thành phần nguyên liệu thuốc lá nên phù hợp với Luật phòng, chống tác hại thuốc lá của Việt Nam năm 2012. Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng công nhận thuốc lá làm nóng là thuốc lá, đồng thời, WCO cũng phân loại thuốc lá làm nóng theo mã “Sản phẩm thuốc lá khác”. 

Lâu nay, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới có mặt tại Việt Nam hoàn toàn nhập lậu. Đã đến lúc cơ quan quản lý cần sớm xem xét sản phẩm nào đủ điều kiện để đưa vào quản lý theo Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá và dễ dàng xử lý tình trạng buôn lậu. Đồng thời, chính sách quản lý cũng sẽ góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu những tác hại của thuốc lá trong dài hạn.