Collagen là protein quan trọng nhất, chiếm 25% lượng protein cơ thể, là lớp nâng đỡ bên dưới bề mặt da, chiếm 75% cấu tạo da và 90% cấu tạo biểu bì. Vì vậy, sử dụng collagen phù hợp sẽ quyết định một làn da khỏe mạnh, sáng đẹp; hay ngược lại sẽ khiến cho làn da trở nên thô sần, nhăn nheo, lão hóa nếu không được cung cấp đủ lượng collagen.
Bắt đầu từ 25 tuổi, da sẽ mất dần collagen, độ tuổi càng cao thì mức độ suy giảm càng nhiều, bề mặt da trên cơ thể không còn lớp nâng đỡ bên dưới nên hậu quả tất yếu là: da nhăn chùng, các nếp nhăn xuất hiện, màu da sạm tối, cơ bị chảy nhão, da dễ bị sạm nám, đồi mồi, mí mắt sụp do da mí trên không còn lớp nâng đỡ. Vì vậy, nhiều chị em chọn cách bổ sung collagen để làn da sáng mịn, làm chậm quá trình lão hóa và tăng cường sức khỏe cho cơ thể.
Các sản phẩm collagen được chiết xuất từ da động vật như heo, bò, cừu, cá da trơn; chủ yếu là sụn động vật, da và vảy cá. Tuy nhiên, collagen được tinh chế từ sụn cá, da cá được xác định có hàm lượng collagen cao hơn hết. Collagen được bào chế dưới nhiều dạng khác nhau: dạng viên, nguyên liệu bổ sung, dung dịch đậm đặc uống trực tiếp. Trong đó, collagen dạng dung dịch đậm đặc uống trực tiếp được khuyến dùng nhiều hơn do hàm lượng collagen cao, dễ sử dụng, khả năng thẩm thấu nhanh và đã có những hiệu quả rõ rệt từ nhiều người dùng.
Có nhiều cách bổ sung collagen, trong đó có ba hình thức chủ yếu là : tiêm collagen dưới da, tăng cường chế độ dinh dưỡng có collagen và sử dụng collagen tinh chế để bổ sung trực tiếp. Tuy nhiên, tiêm collagen dưới da chi phí cao, phải điều trị lặp đi lặp lại theo định kỳ, chỉ có tác dụng tại vùng được tiêm, không có tác dụng toàn cơ thể nên thường chỉ được dùng để trị liệu các vết nhăn sớm trên da mặt, hơn nữa với phương thức này lượng collagen đưa vào được rất ít, không bù đắp đủ lượng collagen đã mất.
Việc bồi phụ thông qua chế độ ăn cũng có những nhược điểm như : phải lựa chọn các loại thực phẩm nên sẽ tốn thời gian và công sức, thực phẩm chứa collagen cũng chứa chất béo và các chất khoáng, trong đó một số thực phẩm có thể gây hại cho sức khỏe, tỷ lệ collagen trong thực phẩm thấp nên phải ăn nhiều mới đủ lượng cần thiết, nhưng ăn nhiều sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân và béo phì. Bởi vậy, việc bổ sung trực tiếp collagen tinh chế qua đường uống là hợp lý hơn cả, vừa đảm bảo tính an toàn, hiệu quả và chi phí hợp lý vừa cung ứng collagen cho tất cả các bộ phận trong cơ thể.
Liều lượng collagen bổ sung tùy theo mục đích thẩm mỹ (5 – 6g/ngày) hay tập trung cho xương khớp (10g/ngày). Collagen là dạng protein hòa tan trong nước nên lượng dư thừa sẽ nhanh chóng bị đào thải khỏi cơ thể. Tuy nhiên, hiện trên thị trường có nhiều loại thực phẩm như: cafe, sữa, bột ngũ cốc…“bổ sung collagen” nhưng hàm lượng collagen rất thấp, kể cả collagen dưới dạng kem, mặt nạ, thuốc tiêm dưới da, thuốc viên.
Cần lưu ý chọn loại collagen bổ sung phù hợp với nhu cầu thực tế của cơ thể và lưu ý đơn vị sản xuất, nhập khẩu ; sản phẩm có được các cơ quan chức năng đảm bảo về mức độ an toàn hay không. Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tránh để cơ thể tiếp xúc trực tiếp dưới ánh nắng, massage chăm sóc da…cũng là cách giữ nguồn collagen sẵn có trong cơ thể.
Hiện nay, một số loại collagen dạng viên, dạng dung dịch chiết xuất từ sụn cá được Bộ y tế cho phép các hãng dược phẩm nhập khẩu. Tuy nhiên, khi cơ thể có nhu cầu cần sử dụng collagen, tốt nhất người dùng nên tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng, chuyên gia thẩm mỹ để chọn đúng loại collagen phù hợp với thể chất và đúng nhà phân phối, nhằm tránh sử dụng hàng giả mạo, hàng không đạt chất lượng gây ra những tai biến không đáng có.
ThS.BS Hoàng Khánh Toàn (Sức khoẻ và Đời sống)
