Chống đau nhức, phong thấp, tăng sức khoẻ
Trong khoảng thập niên 70, rượu Ngũ gia bì (Ngũ gia bì tửu) được coi là thuốc quý, thường chỉ được sản xuất vào dịp Tết với tác dụng: Chống đau nhức, phong thấp, tăng sức khoẻ.
Gọi là ngũ gia bì vì lá có năm lá chét, bì là chỉ dùng vỏ làm thuốc. Tên khoa học Acanthopanax aculeatus Seem. Họ Ngũ gia bì (Arisliaceae).
Từ vài ngàn năm trước người ta đã dùng ngũ da bì làm thuốc bổ, có ghi trong nhiều kinh điển Đông y.
Đã có trên 1000 công trình khoa học nghiên cứu về cây này. Bác sĩ người Nga Brekhman là người có nhiều công trình nghiên cứu nhất.
Bộ phận dùng: Vỏ rễ. Vỏ ngoài sắc vàng, trong thì trắng ngà, khô, mùi thơm nhẹ, không lẫn tạp chất, không có lõi là tốt.
Bào chế: Thường đào cây vào mùa hạ hoặc mùa thu, lấy rễ, bỏ gỗ, lấy vỏ. Vỏ lột về rửa sạch, cạo bỏ vỏ thô ở ngoài, phơi trong bóng râm, ủ lá chuối 7 ngày (thỉnh thoảng đảo cho đều) để dậy mùi thơm, rồi lấy ra phơi nhẹ cho khô. Khi dùng thì lại rửa qua nếu bẩn, thái ngắn. Sấy nhẹ cho khô, không phải tẩm sao.
Theo Đông y, ngũ gia bì vị cay, tính ôn, vào kinh can, thận. Có tác dụng bổ trung, ích tinh, mạnh gân xương, tăng trí nhớ, trừ phong thấp, mạnh gân xương.
Nghiên cứu phòng cúm đạt hiệu quả
Những nghiên cứu gần đây cho thấy Ngũ gia bì có tác dụng:
Trị mệt mỏi tốt hơn nhân sâm: Tăng sức chịu dựng đối với thiếu oxy, nhiệt độ cao, điều tiết rối loạn nội tiết, điều tiết hồng cầu, bạch cầu và huyết áp, chống phóng xạ, giải độc. Ngũ gia bì có tác dụng chống lão suy, tăng thể lực và trí nhớ, tăng chức năng sinh dục và quá trình đồng hóa, gia tăng quá trình chuyển hóa và xúc tiến tổ chức tái sinh.
Tăng cường miễn dịch: Tăng khả năng thực bào của hệ tế bào nội bì, tăng nhanh sự hình thành kháng thể, làm tăng trọng lượng của lách. Thuốc còn có tác dụng kháng virus, kháng tế bào ung thư, điều chỉnh miễn dịch.
Có tác dụng an thần, điều tiết sự cân bằng giữa hai quá trình ức chế và hưng phấn của trung khu thần kinh. Tác dụng hưng phấn của thuốc không làm ảnh hưởng đến giấc ngủ bình thường.
Ngũ gia bì có tác dụng kháng viêm cả đối với viêm cấp và mạn tính. Có tác dụng giãn mạch, làm tăng lưu lượng máu động mạch vành và hạ huyết áp. Thuốc có tác dụng long đờm, giảm ho, làm giảm cơn hen suyễn và có tác dụng chống ung thư.
Dược liệu này làm tăng khả năng thích ứng của cơ thể với môi trường, bình thường hóa các chức năng sinh hóa của nội tiết tố, tuyến giáp, thận, huyết cầu và huyết áp. Nó làm giảm tình trạng căng thẳng trong thời điểm báo động.
Trong thời gian có dịch cúm, BS Brekhman đã cho công nhân đào hầm mỏ uống nước sắc ngũ gia bì. Kết quả số công nhân uống nước có pha nước sắc ngũ gia bì bị nhiễm cúm chỉ có 10% so với 70% số công nhân uống nước bình thường.
Cách chế rất rượu ngũ gia bì đơn giản: 100g ngũ gia bì, ngâm với 1 lít rượu. Sau 1 tuần rượu có màu đỏ đẹp, thơm ngon. Mỗi tối uống 10ml.
Lương y Hoàng Duy Tân (nguyên Phó chủ tịch Hội Đông y Đồng Nai)
