Theo ý kiến các chuyên gia, bao gồm cả TS Robert Gabby, Giám đốc chuyên môn của ADA, những thành tựu lớn nhất trong lĩnh vực điều trị đái tháo đường năm 2023 là:
1.Các thuốc đái tháo đường được sử dụng để điều trị giảm cân, điển hình là các thuốc nhóm GLP-1 RA như Liraglutide (Việt Nam có thuốc Saxenda), và mới nhất là thuốc Tirzepatide (Mounjaro, Zepbound) ...trong các thử nghiệm lâm sàng có thể làm giảm đến 20% cân nặng. Không chỉ vậy, các thuốc này còn có tác dụng làm giảm các biến chứng tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường.
2. Insulin pump công nghệ cao tạo ra cuộc cách mạng trong điều trị đái tháo đường typ 1. Hệ thống insulin pump này có thêm phần mềm tính liều insulin, và khi kết hợp cùng với máy đo đường huyết liên tục (CGM) thì nó được coi như tụy nhân tạo (iLet Bionic Pancreas). Nó cho phép đưa insulin vào trong cơ thể theo cách sinh lý, giúp kiểm soát đường huyết tối ưu và giảm thiểu nguy cơ hạ đường huyết.
3. Thuốc Teplizumab có tác dụng phòng ngừa sự xuất hiện bệnh đái tháo đường typ 1 ở những trẻ có nguy cơ cao mắc đái tháo đường typ 1, dù chưa thể có hiệu quả dự phòng 100%.
 |
Những thành tựu lớn nhất trong lĩnh vực điều trị đái tháo đường năm 2023 |
4. Ngày càng nhiều bệnh nhân đái tháo đường typ 2 sử dụng thiết bị theo dõi đường huyết liên tục (CGM).
5. Các nỗ lực về luật pháp để người bệnh đái tháo đường có thể tăng khả năng tiếp cận điều trị với giá thuốc ở mức chịu đựng được. Điển hình là kéo dài các chính sách được áp dụng trong đại dịch Covid-19 để bệnh nhân đái tháo đường typ 2 có bảo hiểm y tế công được sử dụng CGM, hay giảm giá thuốc insulin tới 35 USD mỗi tháng...
6. Các thành tựu to lớn khác gồm:
- Có thêm nhiều loại insulin biosimilar mới, ví dụ Admelog (insulin Lispro) – biossimilar của Humalog
- Phát hiện các gen có liên quan đến đái tháo đường ở một số nhóm bệnh nhân, góp phần dự báo khả năng mắc đái tháo đường ở các nhóm bệnh nhân này. Ví dụ rs2234970 SNP in SCD1 được cho là có liên quan đến các rối loạn chuyển hóa liên quan đến béo phì, bao gồm đái tháo đường typ 2
Những thành tựu triển vọng trong năm 2024 là:
- Có thêm các thuốc GLP-1 RA mới, bao gồm các thuốc uống, có tác dụng điều trị cả đái tháo đường và béo phì
- Sự phát triển của công nghệ, chuyển đổi số giúp ích nhiều hơn cho điều trị và chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường.
- Khả năng có nhiều tiến triển trong dự phòng bệnh đái tháo đường typ 2.
TS.BS Nguyễn Quang Bảy (Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai)
