Ngộ độc thần kinh thị giác do dùng thuốc chống lao

Giảm thị trường mà không hề hay biết

Cách đây 4 tháng, anh N. đột nhiên nhìn mờ, anh đã đi khám ở nhiều nơi, được chẩn đoán là rối loạn điều tiết, cụ thể là cận thị và đã điều trị theo đơn của 3 bác sĩ khác nhau nhưng không thấy đỡ. 

BSCKI Đoàn Thu Hiền, Trưởng khoa Mắt, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là người trực tiếp khám và điều trị cho bệnh nhân cho biết, khi kiểm tra thị lực, mỗi mắt chỉ còn 1/10, nhưng anh N. một mực cho rằng, mắt anh bị cận thị và anh chỉ cần đeo kính đúng số sẽ nhìn rõ.

Theo nguyện vọng của bệnh nhân, BSCKI Đoàn Thu Hiền cùng điều dưỡng đã cho thử các phương án kính khác nhau, nhưng thị lực của anh N. chỉ tăng được 1 dòng (từ 1/10 lên 2/10). Qua khai thác tiền sử thì được biết, anh N. đang điều trị lao phổi bằng thuốc chính là Ethambutol tháng thứ 8 và từ 4 tháng trước anh N. đã thấy có dấu hiệu cả 2 mắt nhìn mờ hơn. Thời điểm đó trùng với giai đoạn anh đang phải làm việc căng thẳng nên anh nghĩ chắc do mình dùng máy tính nhiều mà mắt mờ.

Tuy nhiên, sau 1 tháng anh N. cảm thấy mắt mờ hơn và cảm nhận màu sắc thiếu chính xác, sau đó  anh quyết định trao đổi với bác sĩ điều trị lao về vấn đề mắt của mình. Anh được bác sĩ hướng dẫn về nghỉ ngơi, theo dõi thêm và tiếp tục điều trị rối loạn điều tiết.

Ảnh minh họa.

Với các thông tin anh N. cung cấp và kết quả kiểm tra thị lực không cải thiện, BSCKI Đoàn Thu Hiền tư vấn cho bệnh nhân cần thăm khám chuyên sâu hơn để loại trừ vấn đề ngộ độc thần kinh thị giác do thuốc chống lao, trong trường hợp của anh N. có thể là do Ethambutol. Anh N từ chối vì không tin rằng mình có thể gặp phải vấn đề đó, hơn nữa bác sĩ điều trị lao của anh cũng đã nói tạm thời chưa nghĩ tới ngộ độc thuốc.

Sau 3 ngày, anh N. quay lại với kết quả thị trường của cả 2 mắt anh đã bị thu hẹp hơn so với người bình thường khá nhiều, gây khó khăn cho việc đi lại và quan sát sự vật. Lúc này, anh N. mới thừa nhận có những lúc anh ngồi làm việc mà đồng nghiệp đến đứng ngay bên cạnh nhưng anh không hề biết, không cảm nhận được. Và khi đó, anh N. mới đồng ý để BSCKI Đoàn Thu Hiền thực hiện đầy đủ các thăm khám để xác định có tổn thương thị thần kinh hay không.

Cùng với sự tham vấn chuyên môn của PGS.TS Hoàng Thị Phượng, nguyên Trưởng khoa Lao và Bệnh phổi, Viện Phổi T.Ư, chuyên gia Hô hấp của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, bệnh nhân đã được thực hiện đầy đủ các khám nghiệm về phản xạ đồng tử, kiểm tra thị lực màu, đo thị trường, soi đáy mắt, siêu âm mắt.

Kết quả các khám nghiệm cho thấy, ngoài tổn thương thị trường, bệnh nhân cũng bị giảm cảm nhận màu đỏ, vùng dịch kính trong mắt bị vẩn đục rất nhiều. Ca bệnh phức tạp và khó khăn này tiếp tục được hội chẩn cùng TS.BS Phạm Tân Tiến, chuyên gia cao cấp về Nhãn khoa của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc thần kinh thị do thuốc chống lao và theo dõi viêm màng bồ đào. Bệnh nhân N. đã được tư vấn đổi thuốc Ethambutol sang thuốc điều trị lao khác và sử dụng các thuốc nâng cao thể trạng, bảo vệ thần kinh thị giác.

Cảnh giác hơn với các tác dụng phụ của thuốc điều trị lao

Theo PGS.TS Hoàng Thị Phượng, tỷ lệ bệnh nhân điều trị lao gặp phải tác dụng phụ của thuốc gây ngộ độc thần kinh thị giác chiếm khoảng 1/1.000 với liều điều trị thông thường của Ethambutol, có nghĩa là cứ khoảng 1.000 bệnh nhân điều trị lao thì có 1 bệnh nhân bị ngộ độc thị thần kinh và có nguy cơ mất thị lực nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, với các bệnh nhân phải điều trị với liều lượng Ethambutol cao hơn, ở mức 60 - 100mg/kg/ngày thì tỷ lệ bị ngộ độc thị thần kinh có thể lên tới 50%, tức là cứ 2 bệnh nhân điều trị sẽ có 1 bệnh nhân bị giảm thị lực.

Mất thị lực ở bệnh nhân lao sẽ gây nên tổn thất rất lớn về sức khỏe, khả năng lao động sau này. Do vậy, tất cả các bệnh nhân đang điều trị thuốc chống lao đều cần khám định kỳ chuyên khoa mắt tối thiểu mỗi tháng 1 lần để đo thị lực, đánh giá thị lực màu, thị trường. Với các bệnh nhân đã kết thúc liệu trình điều trị lao vẫn cần tiếp tục theo dõi ở chuyên khoa mắt trong vòng 12 tháng sau đó.