Đông y cho rằng, thịt, gan, lòng dạ dày bò đều có vị ngọt, tính bình, trong đó thịt bò tác dụng bổ tỳ vị, ích khí, dưỡng huyết, mạch gân xương. Gan bò tác dụng bổ khí huyết ích can, sáng mắt, chữa thiếu máu, mắt yếu, giải độc tăng cường kháng thể. Dạ dày bò tác dụng kiện tỳ vị chữa tiêu hóa kém, bụng đầy chậm tiêu… Lòng, nội tạng bò rất giàu chất protein, lipid vitamin A, B12, Fe… đều là dưỡng chất có ích, sử dụng liều phù hợp rất lợi cho sức khỏe. Sau đây là những món ăn bài thuốc tiêu biểu từ lòng bò:
Chữa khí huyết hư, suy nhược: Dùng bài lòng bò xào rau củ gồm dạ dày, gan bò, nấm hương, cà rốt, khoai tây, hành, mắm muối, gia vị vừa đủ xào ăn. Bài có tác dụng bổ tỳ, ích khí, dưỡng huyết lợi ngũ tạng.
Chữa suy nhược ăn kém: Dùng bài lòng bò xào sả ớt gồm lòng bò, gan bò, hành tây, cà rốt, dưa leo, tiêu, gừng, mắm, muối hành ngò gia vị vừa đủ xào ăn. Bài có tác dụng bổ tỳ, trợ thận, ích khí dưỡng huyết trị bụng đầy, chậm tiêu, thiếu máu.
Chữa tỳ dương hư ăn không ngon: Dùng bài lòng bò phá lấu gồm dạ dày bò non mới loại ngon làm sạch, nước dừa xiêm, nước cốt dừa, gừng già, bột nghệ, ngũ vị, sả, muối, đường, gia vị vừa đủ, hầm nhừ ăn. Bài thuốc có tác dụng kiện tỳ, ích vị, dưỡng khí huyết.
Chữa tỳ hư, bụng đầy chậm tiêu: Dùng bài lòng bò xào chua ngọt gồm, dạ dày bò mới lớn, gan bò, củ cải, dứa, hành tây, hạt tiêu, tỏi, dầu ăn, mắm, muối, đường, xào ăn. Cách sơ chế lòng bò: mua về rửa sạch sau bóp rửa nước gừng nóng, có thể rửa trụng qua nước rượu loãng cho hết mùi hôi, thái lát xào ăn. Bài có tác dụng kiện tỳ hóa trệ, dưỡng khí huyết, thanh nhiệt...
Chữa khí huyết hư, đầu đau chóng mặt: Dùng bài dạ dày bò hầm hoàng kỳ, đương quy: gồm dạ dày bò làm sạch 100g, hoàng kỳ, đương quy, mối vị 30g, bột nghệ, ngũ vị, sả, gia vị vừa đủ, hầm ăn. Bài thuốc có tác dụng kiện tỳ vị, bổ khí dưỡng huyết.
Chữa tâm tỳ hư ăn ngủ kém: Dùng bài canh dạ dày bò hạt sen gồm dạ dày bò mới lớn, hạt sen, đậu phụng, táo đỏ, nấm mèo, gừng, hành lá, mắm, muối, gia vị vừa đủ, hầm nhừ ăn. Bài thuốc có tác dụng bổ tỳ, ích thận, an thần, dễ ngủ, trợ khí huyết.
Chữa thiếu máu mãn tính do tỳ thận hư: Dùng bài lẩu lòng bò gồm lòng bò làm sạch, gân bò, gan bò, nước xương, củ cải, hành tây, khoai môn, đậu hũ, rau ăn lẩu như ngải cứu, rau cải, rau muống, mùng tơi, sả ớt, gia vị vừa đủ nấu lẩu nhúng rau ăn. Bài có tác dụng bổ tỳ, ích thận, dưỡng khí huyết.
Chữa táo bón do khí huyết hư: Dùng bài dạ dày bò xào cần tây gồm dạ dày, gan bò, cần tây, hành lá, mắm, muối, tiêu gia vị vừa đủ xào ăn. Bài tác dụng kiện tỳ ích khí, bổ huyết, lợi đại tiểu tiện.
Chữa viêm đại tràng mãn: Dùng bài lòng bò xào dưa chua gồm lòng bò, gan bò, dưa chua, cà chua, thì là, tỏi, hành ngò, dầu ăn, mắm muối, gia vị vừa đủ xào ăn. Bài thuốc có tác dụng kiện tỳ, hòa vị, bổ khí huyết, thanh thấp nhiệt.
Chữa tiêu chảy, do tỳ vị hư: Dùng bài súp dạ dày cà rốt gồm dạ dày bò, cà rốt, khoai tây, cà ri, tỏi, muối gia vị vừa đủ nấu súp ăn. Bài thuốc có tác dụng kiện tỳ, hóa thấp, cầm tả.
LY Minh Phúc (nguyên PCT Hội Đông y Vũng Tàu)
