Tối 7/12, tàu điện Cát Linh - Hà Đông đã diễn tập phản ứng với sự cố với 40 hành khách có mặt trên tàu. Tình huống diễn tập là lỗi tín hiệu xảy ra ở máy đếm trục tín hiệu ga Cát Linh. Để khắc phục sự cố, Ga Cát Linh phải đóng cửa hơn 30 phút.
Tuy nhiên, điều khiến hành khách bức xúc là việc diễn tập sự cố này không hề được báo trước, không hề có sự đồng ý của hành khách. Sự cố xảy ra bất ngờ khiến nhiều hành khách hoảng hốt, ngoài ra, còn ảnh hưởng tới công việc.
Trước những bức xúc của dư luận, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội (Metro Hà Nội) Vũ Hồng Trường cho biết, đây chỉ là một sự cố diễn tập theo kịch bản, Metro Hà Nội cũng không được báo trước.
Trong vận hành hệ thống Metro Cát Linh - Hà Đông có 166 quy trình, trong đó bao gồm 63 tình huống khẩn cấp đã được Bộ GTVT phê duyệt theo khuyến cáo của ACT. Và tất cả các tình huống này từng xảy ra đối với các tuyến metro trên thế giới.
Trước đó, thông tin tới báo chí, ông Vũ Hồng Trường cũng cho biết, sắp tới tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông sẽ có thêm những tình huống diễn tập sự cố bất ngờ, không báo trước cho hành khách.
Vậy, việc dùng hành khách diễn tập sự cố này có đúng luật, được phép hay không?
Trao đổi về vấn đề này, luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật (Đoàn Luật sư TPHCM) cho biết, trong một số lĩnh vực, pháp luật có những quy định về việc diễn tập để ứng phó với nguy cơ sự cố, tai nạn xảy ra. Chẳng hạn như việc diễn tập cấp cứu trong hoạt động y tế, hay phòng cháy, chữa cháy...
Tuy nhiên, tất cả đều phải dựa trên các quy định rất cụ thể và với những việc ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng và sinh hoạt của người dân thì luôn phải được thông báo trước.
Theo Luật Đường sắt năm 2017 cũng như các Nghị định, Thông tư thì hiện tại không có một quy định nào đề cập đến dùng hành khách cho việc diễn tập mà không được sự đồng ý của họ.
Còn tại khoản 2, Điều 41 về "Điều hành giao thông vận tải đường sắt", Thông tư số 3/2018 "Quy định về giải quyết sự cố, tai nạn giao thông đường sắt và phân tích, thống kê báo cáo về sự cố, tai nạn giao thông đường sắt", có 43 điều nhưng cũng không có bất cứ quy định nào về diễn tập hay thử nghiệm, mà chỉ có quy định về việc điều hành giao thông vận tải đường sắt có nội dung "Chỉ huy xử lý các sự cố khẩn cấp hoặc bất thường xảy ra trên đường sắt".
Như vậy, kể cả trường hợp cần phải diễn tập thì cũng không được phép tiến hành mà không dựa trên quy định của luật và không có thông báo trước cho hành khách.
Việc dùng hành khách để diễn tập sự cố tiềm ẩn nguy cơ rất lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc đi lại, công việc, tinh thần, sức khỏe và thậm chí là tính mạng của hành khách.
Luật sư Lê Hồng Vân, Đoàn Luật sư Hà Nội cũng cho rằng, pháp luật hiện hành cho phép diễn tập PCCC, cấp cứu, cứu hộ cứu nạn… để ứng phó với nguy cơ sự cố, tai nạn xảy ra .
Tuy vậy, các hoạt động diễn tập phải dựa trên các quy định chặt chẽ về trình tự, thủ tục, thẩm quyền, cách thức triển khai và phải được thông báo trước tới những người có liên quan.
diễn tập bất ngờ của phía đường sắt Cát Linh - Hà Đông gây ảnh hưởng xấu đến công việc, quyền lợi của hành khách thì họ có thể khởi kiện đơn vị vận hành để đòi bồi thường thiệt hại.
Theo các luật sư, khi diễn tập cần phải tuyển tình nguyện viên, chứ không thể có việc coi thường sức khỏe, tính mạng của người dân, đặc biệt là đối với những bệnh nhân, người già yếu, trẻ em, phụ nữ có thai, người khuyết tật đang đi trên tuyến.
