Đau thắt ngực ổn định là tình trạng tức ngực xuất hiện khi cơ tim bị thiếu oxy, thường gặp nhất là sau khi phải gắng sức, bị căng thẳng tâm lý hay tiếp xúc với khí lạnh…
Nguyên nhân của đau thắt ngực ổn định là do tổn thương hẹp động mạch vành. Cơ tim làm việc liên tục, cả ngày lẫn đêm, vì thế nó cần được cung cấp oxy liên tục. Cơ tim lấy oxy từ các động mạch vành. Khi cơ tim làm việc nhiều hơn bình thường, nhu cầu oxy cũng cao hơn, nếu động mạch vành không cấp đủ oxy cho cơ tim (mạch vành bị hẹp hoặc tắc, do xơ vữa mạch máu, hoặc do cục máu đông), sẽ xuất hiện các triệu chứng của cơn đau thắt ngực.
Người bệnh thường đau theo cơn. Cơn đau điển hình là đau sau xương ức, hơi lệch trái, đau bóp nghẹt ngực hoặc đau nhói như dao đâm. Đau có thể lan lên cổ, lên cằm, hoặc lan ra sau lưng hay lan xuống cánh tay. Cơn đau tiến triển tăng dần, kéo dài khoảng 15 đến 30 phút. Cơn đau giảm đi khi nghỉ ngơi hay dùng thuốc. Các triệu chứng kèm theo thường là vã mồ hôi lạnh, hoa mắt chóng mặt, đau đầu, nôn, buồn nôn, hồi hộp, khó thở, mệt mỏi…
Mặc dù không nặng nề như nhồi máu cơ tim hay đau thắt ngực không ổn định, nhưng cơn đau thắt ngực ổn định cũng có thể nguy hiểm tính mạng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Nếu được chẩn đoán đau thắt ngực ổn định, cần phải đi khám định kỳ và được theo dõi bởi thầy thuốc chuyên khoa tim mạch.
Nam giới, tuổi cao, hút thuốc lá, đái tháo đường, tăng huyết áp, béo phì, rối loạn mỡ máu, tiền sử gia đình có người thân bị bệnh mạch vành… là những người có nguy cơ cao tổn thương động mạch vành và xuất hiện triệu chứng của cơn đau thắt ngực.
Các biện pháp điều trị đau thắt ngực ổn định bao gồm: Điều trị bằng thuốc, can thiệp động mạch vành, và phẫu thuật.
Đau thắt ngực ổn định là một biểu hiện của bệnh mạch vành. Để kiểm soát tốt bệnh mạch vành, cần được theo dõi định kỳ bởi thầy thuốc chuyên khoa và uống thuốc liên tục.
Các thuốc dùng để điều trị đau thắt ngực ổn định thường bao gồm: nitroglycerin, thuốc chống ngưng tập tiểu cầu (aspirin, clopidogrel), thuốc giảm mỡ máu, thuốc chẹn beta giao cảm, thuốc ức chế men chuyển hoặc một số thuốc tim mạch khác.
Hãy đi khám đều đặn, bác sĩ sẽ cho bạn đơn thuốc phù hợp. Điều trị nội khoa tối ưu có thể cải thiện cơn đau ngực, nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm tỉ lệ suy tim, giảm tỉ lệ nhập viện vì cơn đau ngực, cũng như giảm tỉ lệ tử vong. Thầy thuốc cũng sẽ tư vấn về chế độ dinh dưỡng và tập luyện thích hợp.
Can thiệp động mạch vành là thủ thuật mở thông nhánh động mạch vành bị hẹp. Nhờ một ống thông đưa vào lòng mạch qua da, thầy thuốc sẽ dùng một quả bóng nong rộng mạch vành, và đặt vào đó một giá đỡ kim loại (stent) để giúp mạch vành không bị hẹp lại. Qua đó tăng cường lượng máu cung cấp cho cơ tim và cải thiện các triệu chứng của người bệnh.
Phẫu thuật là biện pháp tạo một cầu nối vượt qua chỗ mạch vành bị hẹp, nhờ đó cải thiện dòng máu giàu oxy đi đến cơ tim.
Cần nhớ là ngay cả khi đã được can thiệp mạch vành hay phẫu thuật thì vẫn phải tiếp tục uống thuốc định kỳ, đều đặn. Ngừng thuốc có thể dẫn đến những hậu quả nghiệm trọng và đe dọa tính mạng.
PGS.TS Phạm Mạnh Hùng (Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam)
