Điều khiển cây trồng theo ý muốn

Dùng ánh sáng

GS.TS Lê Huy Hàm, Viện Di truyền Nông nghiệp cho biết, có thể rút ngắn hoặc kéo dài thời gian chiếu sáng để cây ra hoa đúng vụ. Đối với những loại cây cần chiếu sáng ngắn thì cần che tối để rút ngắn thời gian chiếu sáng. Xử lý che tối bằng các tấm nhựa đen, vải đen hoặc giấy đen. Cây trạng nguyên, hoa lan càng cua được chiếu sáng 10 giờ mỗi ngày, 2 tháng sau chúng sẽ cho ra hoa. Hoa cúc là cây ngắn ngày nên sự ra hoa có thể được ngăn cản hay làm chậm lại nếu thời gian chiếu sáng trong ngày nhiều hơn 13 giờ. Có thể chiếu sáng cho cây từ 10 giờ đêm đến 1-2 giờ sáng để tăng chiều cao của cây, kéo dài giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng, ngăn sự ra hoa sớm của cây.

Đối với những loại như hoa ly, lay ơn, huệ, salem… cần chiếu sáng dài, nhưng mùa đông thì điều kiện chiếu sáng ngắn nên phải kéo dài ngày cho hoa nở sớm. Các loại hoa này cần tối thiểu 14 giờ chiếu sáng mỗi ngày. Hoa lay ơn được chiếu sáng trên 16 giờ mỗi ngày sẽ có chất lượng hoa tốt hơn, búp to hơn, bền hơn. Ngược lại, muốn kéo dài thời kỳ ra hoa với những cây chiếu sáng ngắn thì có thể làm cho hoa ra muộn hơn. Hoa cúc ra hoa vào cuối tháng 8, áp dụng chiếu sáng dài hoặc bật đèn ban đêm khoảng 2-3 giờ sẽ làm cho hoa cúc có thể ra muộn đến cuối năm, thậm chí là đến mùa xuân năm sau. Hoa ly ly là cây ngày dài, chiều dài cây ảnh hưởng lớn đến sự hình thành nụ hoa. Vì thế với giống ly ly thân ngắn có thể kéo dài đốt thân bằng chiếu sáng nhân tạo 5-6 tiếng mỗi đêm.

Điều khiển bằng nhiệt độ

GS.TS Lê Huy Hàm cho biết, các nhà khoa học của Viện Di truyền Nông nghiệp đã tiến hành thử nghiệm ở một số vườn hoa lớn trong cả nước. Việc điều chỉnh theo ý muốn dựa trên đặc điểm của từng loại hoa cho kết quả khá tốt. Một số loài hoa không nhạy cảm với ánh sáng, chỉ cần thỏa mãn điều kiện nhiệt độ là có thể ra nụ hoa sớm như hoa mai, đào. Nếu cuối thu đem cây vào nhà giữ ấm ở nhiệt độ 18-24⁰C, sau 10-15 ngày, cây sẽ ra nụ, sau đó lại chuyển vào điều kiện nhiệt độ 8-15⁰C là cây có thể nở vào đúng dịp tết. Phương pháp tăng nhiệt độ chính là giải pháp để cây vào trạng thái ngủ.

Đối với các loại cây hoa thuộc cây cỏ hoặc rễ chùm trồng ngoài trời như cẩm chướng, mẫu đơn, cúc đồng tiền, đỗ quyên… thì số ngày tăng nhiệt độ cần tính toán thời gian từ sinh trưởng phát triển đến khi hoa nở. Khi tăng nhiệt độ, mỗi ngày đều phải tưới phun nước, giữ nhiệt độ từ 25-28⁰C và ban đêm khoảng 15⁰C. Ngược lại, nếu giảm nhiệt độ sẽ kéo dài thời kỳ ra hoa. Nhiệt độ được xem là yếu tố quan trọng để điều khiển ra hoa ở các loài cây có củ như hoa ly, loa kèn, lay ơn, tu líp, thủy tiên... Đối với hoa ly, việc bảo quản lạnh ở nhiệt độ 2-5⁰C trong 6-8 tuần là cách cưỡng bức tốt nhất làm cho hoa nở đúng dịp Tết. Hoa loa kèn xử lý ở nhiệt độ 2⁰C từ 8-10 tuần cũng làm tăng tỉ lệ nảy mầm cũng như tỉ lệ nở hoa hữu hiệu. Ở một số loài hoa rễ củ, mùa thu cần phải nuôi trong điều kiện nhiệt độ thấp 6-9⁰C một thời gian mới làm cho cuống hoa kéo dài như thủy tiên, lan quân tử.

PGS.TS Nguyễn Thị Kim Lý, Trung tâm hoa và cây cảnh cho biết, người ta thường áp dụng phương pháp tỉa cành để cây hoa phân bố đều chất dinh dưỡng, tạo dáng cây và khống chế mọc vống, xúc tiến cây ra hoa nhiều. Các cây bích đào, trúc đào trồng chậu, dâm bụt... rất cần phải tỉa cành vào mùa xuân hàng năm. Các loại hoa, cây cảnh thuộc loại cây bụi sau khi ra nụ nếu gây vết thương đều có thể làm cho cây ra hoa sớm. Nguyên lý chung của phương pháp này là ngăn chặn dinh dưỡng quá nhiều trên lá vận chuyển đến bộ rễ để làm cho cây ra hoa sớm hơn.