Chống lão hóa mắt
Với công dụng thông kinh hoạt lạc, thúc đẩy sự lưu thông khí huyết ở vùng mắt, cải thiện tình trạng dinh dưỡng của thần kinh thị giác và võng mạc, phương pháp xoa bóp, day bấm huyệt của y học cổ truyền có giá trị hỗ trợ khá tốt trong việc ngăn ngừa và trị liệu các bệnh về mắt, chống lão hóa mắt. Phương pháp trị liệu này tập trung ở huyệt Toản trúc, Tình minh, Tứ bạch, Thái Dương và nhãn cầu.
Huyệt Toản trúc nằm ở sát đầu phía trong của 2 lông mày. Gọi là toản trúc vì khi chúng ta nhăn mặt lại tạo thành hình dạng giống các khúc tre trúc gom vào nhau. Ngoài ra huyệt này còn có các tên gọi khác như là: My Bản, Dạ Quang, Minh Quang, My Đầu, Nguyên Trụ, Thỉ quang, Viên Tại, Viên Trụ. Đây là huyệt chính, hiệu quả trong giải tỏa các cơn đau nhức, mỏi mắt, giảm mờ mắt, sáng mắt, chống lão hóa.
Trong y thư cổ “Châm cứu giáp ất kinh” có ghi chép lại rằng việc bấm huyệt Toản trúc có thể điều trị các chứng hoa mắt chóng mặt, chảy nước mắt, viêm kết mạc, sưng phù và đau nhức mắt. Bên cạnh đó nếu phối hợp châm huyệt này với một vài huyệt quan trọng khác (huyệt thái dương, huyệt túc tam lý) quanh khu vực đầu thì sẽ có tác dụng giảm chứng đau nhức hai bên má, liệt mặt, đầu óc trì trệ, đau lưng huyết áp cao.
Nếu để giải tỏa cơn đau nhức và mỏi mắt, cải thiện thị lực, chống lão hóa mắt ta chỉ cần day bấm huyệt Toản trúc hằng ngày theo 3 bước. Bước 1: Nằm ngửa người trên ghế tựa và thả lỏng toàn thân một cách thoải mái. Bước 2: Khép hờ hai mắt lại, dùng 2 ngón tay giữa hoặc ngón trỏ xác định vị trí huyệt Toản Trúc phía đầu lông mày (chỗ lõm đầu trong lông mày, mỗi bên một huyệt). Bấm đồng thời hai huyệt Toản trúc hai bên lông mày với lực vừa phải trong 2 phút sao cho đạt cảm giác tê ở vùng huyệt là được. Bước 3: Tiếp tục nằm thư giãn trong vài phút rồi thực hiện lặp lại lần 2 như trên.
Chữa các bệnh về mắt
Trường hợp có các bệnh về mắt như cận thị, viễn thị, đang trong giai đoạn viêm kết mạc cấp thì phối kết hợp day bấm huyệt Toản trúc cùng một vài huyệt khác.
Bước 1: Dùng ngón tay giữa cả hai bên day đồng thời hai huyệt Toản trúc từ nhẹ đến nặng trong nửa phút sao cho đạt cảm giác căng tức là được.
Bước 2: Ấn huyệt Tình minh. Người bệnh nhắm mắt, dùng mô ngón tay trỏ cả hai bên ấn huyệt tình minh trong nửa phút sao cho đạt cảm giác tê, căng tức là được. Vị trí huyệt Tình minh: ở trong khoé mắt trong 0,1 tấc (ở người trưởng thành 1 tấc dài khoảng 2 – 2,2 cm).
Bước 3: Day huyệt tứ bạch. Dùng mô ngón tay trỏ cả hai bên day đồng thời hai huyệt Tứ bạch từ nhẹ đến nặng trong nửa phút. Vị trí huyệt Tứ bạch: ở thẳng con ngươi xuống 1 tấc.
Bước 4: Day nhãn cầu. Người bệnh nhắm mắt, đặt ngón tay trỏ lên mi mắt, day nhẹ nhãn cầu 10 vòng.
Bước 5: Day huyệt thái dương. Dùng mô ngón tay trỏ hoặc ngón tay giữa cả hai bên day đồng thời cơ hai huyệt thái dương từ nhẹ đến nặng trong nửa phút. Vị trí huyệt thái dương : từ đuôi mắt đo ra sau 1 tấc.
Bước 6: Xoa vòng quanh mắt. Dùng hai ngón tay trỏ và giữa để cạnh nhau, bắt đầu từ hai phía cánh mũi men theo hai phía sống mũi đẩy ngược lên tận trán, sau đó thuận theo trán kéo xuống huyệt thái dương rồi trở lại vị trí cũ. Hoặc dùng ngón tay cái bắt đầu từ đầu trong lông mày mên theo trần trên ổ mắt tiến ra đuôi mắt, rồi lại từ khoé mắt trong kéo ra đuôi mắt, làm như vậy 50 lần.
Bước 7: Day huyệt phong trì. Dùng ngón tay cái cả hai bên day đồng thời cả hai huyệt phong trì với một lực tương đối mạnh để tạo cảm giác căng tức. Vị trí huyệt phong trì: ở chỗ lõm dưới xương chẩm, bên ngoài khối cơ nổi sau cổ, khi ấn có cảm giác tức nặng, mỗi bên một huyệt.
Việc thao tác day bấm không khó nhưng để đạt hiệu quả cao nhất cần tiến hành kiên trì đều đặn mỗi ngày 2 lần. Chú ý thao tác đúng các huyệt, lực kích thích đủ căng tức. Có thể tự xoa bóp day ấn hoặc xoa bóp cho nhau đều được.
ThS. BS Trần Thị Thanh Bình,
(Trưởng Bộ môn Y học lâm sàng, Trường Trung cấp Y dược Tuệ Tĩnh)
