Chất tạo ngọt thay đường làm giảm khả năng giải độc cơ thể và chuyển hóa thuốc

Laura Danner, nghiên cứu sinh TS tại Đại học Y Wisconsin cho biết, ước tính khoảng 40% người Mỹ thường xuyên tiêu thụ chất làm ngọt không dinh dưỡng. Những chất làm ngọt này được tìm thấy trong các phiên bản nhẹ hoặc không đường của sữa chua và thức ăn nhẹ, trong các sản phẩm phi thực phẩm như thuốc dạng lỏng và một số loại mỹ phẩm.

Các nhà khoa học đã xem xét và thử nghiệm các chất làm ngọt không dinh dưỡng acesulfame potassium và sucralose, sử dụng các tế bào gan và những xét nghiệm không tế bào, cho phép nghiên cứu các quá trình tế bào như vận chuyển trao đổi chất.

Nhóm nghiên cứu phát hiện thấy, acesulfame kali và sucralose ức chế hoạt động của P-glycoprotein (PGP), được gọi là protein kháng đa thuốc 1 (MDR1). PGP là một phần của họ các chất vận chuyển, phối hợp hoạt động làm sạch cơ thể khỏi chất độc, thuốc và các chất chuyển hóa của thuốc.

Chất ngọt không dinh dưỡng đi vào gan từ hệ tuần hoàn. Các nhà nghiên cứu phát hiện được, trong tế bào gan, chất vận chuyển giải độc P-glycoprotein (PGP) sẽ ưu tiên xuất chất ngon không dinh dưỡng thành một số hợp chất cơ chất đã biết. Điều này khiến một số loại thuốc nhất định mắc kẹt trong tế bào, có khả năng gây ra nhiễm độc gan.

Các chất ngọt không dinh dưỡng ức chế hoạt động của P-glycoprotein, khiến gan có thể bị nhiễm độc. Ảnh: Laura Danner, Đại học Y Wisconsin.

Các thí nghiệm cũng cho thấy, chất ngọt kích thích hoạt động vận chuyển và có khả năng liên kết với PGP, cạnh tranh và ức chế sự vận chuyển các chất nền khác như xenobiotics, thuốc và các chất chuyển hóa của thuốc, lipid chuỗi ngắn và axit mật.

TS Stephanie Olivier Van Stichelen, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, trong quá trình quan sát, nhận thấy chất tạo ngọt tác động đến hoạt động PGP trong tế bào gan ở nồng độ dự kiến ​​thông qua việc tiêu thụ thực phẩm và đồ uống thông thường, thấp hơn nhiều so với giới hạn tối đa của FDA. Kết quả nghiên cứu đã giải mã cơ chế phân tử mà chất ngọt không dinh dưỡng tác động đến quá trình giải độc trong gan.

Phát hiện này cho thấy, chất làm ngọt không dinh dưỡng có thể là vấn đề đối với những người dùng các loại thuốc, sử dụng PGP là chất vận chuyển giải độc chính. Đó là những loại thuốc thông dụng như thuốc chống trầm cảm, thuốc kháng sinh và thuốc huyết áp.

Các nhà nghiên cứu dự định sử dụng các mô hình vận chuyển thuốc phức tạp hơn để xác định mức độ acesulfame potassium và sucralose có thể gây trở ngại cho quá trình giải độc và chuyển hóa thuốc. 

Do PGP được biểu hiện trên các bề mặt trao đổi chất khắp cơ thể, đóng một vai trò quan trọng trong duy trì hoạt động các hệ thống như hàng rào máu não, vấn đề đặt ra là xác định, sự ức chế PGP cản trở hoạt động bình thường của các tế bào các cơ quan khác thế nào.