Suy hô hấp trong giai đoạn sau sinh
Cơn thở nhanh thoáng qua (Transient tachypnea of newborn: TTN) là một rối loạn nhu mô phổi được đặc trưng bởi tình trạng phù nề do sự trì hoãn tái hấp thu dịch phổi. Vì vậy còn được gọi là hội chứng chậm tiêu dịch phổi hay bệnh phổi ướt. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây suy hô hấp ở trẻ giai đoạn ngay sau sinh.
Mới đây, khoa Sơ sinh Bệnh viện Việt Nam – Thuỵ Điển Uông Bí tiếp nhận cấp cứu trẻ V. T. Đ. N., thai lần 2, 39 tuần, sau mổ đẻ trẻ khóc rên, tím, nhịp thở 110 lần/phút (chỉ số bình thường dưới 60 lần/phút), rút lõm lồng ngực rõ.
Các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị suy hô hấp nặng do chậm tiêu dịch phổi. Trẻ được điều trị hồi sức tích cực thở máy CPAP, tách mẹ và nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn. Sang ngày điều trị thứ 2, tình trạng suy hô hấp ở trẻ không cải thiện, lâm sàng có dấu hiệu tăng áp lực động mạch phổi, chênh áp tay chân (SpO2 tay 93%, SpO2 chân 82%), phổi thông khí kém.
Hình ảnh chụp X-quang mờ đều 2 phổi. Nhận định tình trạng sức khoẻ trẻ có dấu hiệu nguy kịch, các bác sĩ đã chuyển phác đồ điều trị thở máy cao tần cho trẻ, dùng thuốc giãn mạch phổi, vận mạch, bơm surfactant…
 Trẻ được chụp X-quang vào ngày điều trị thứ 2 cho thấy phổi mờ đều 2 bên |
Với những nỗ lực điều trị của các bác sĩ cùng sự hỗ trợ của các thiết bị kỹ thuật hiện đại, sau 5 ngày điều trị, sức khoẻ trẻ bắt đầu tiến triển tốt: Trẻ được ngừng máy thở, ngừng vận mạch, chuyển thở oxy và ghép mẹ. Hiện trẻ hồng hào, SpO2 99%, phản xạ khá, bú mẹ hoàn toàn, không có cơn tím, trương lực cơ tốt, đều hai bên. Trẻ tiến triển tốt và đã được xuất viện ngày ...
Các bác sĩ cho biết, chậm tiêu dịch phổi ở trẻ sơ sinh tuyệt đối không thể chủ quan. Trẻ sau sinh cần được theo dõi chặt chẽ bởi các bác sĩ chuyên khoa sơ sinh để phát hiện các dấu hiệu bất thường và can thiệp kịp thời, tránh các tai biến, biến chứng có thể xảy ra cho trẻ.
 |
Trẻ phải tách mẹ và điều trị hồi sức tích cực tại khoa Sơ sinh |
Chủ yếu gặp ở trẻ sinh mổ
Các bác sĩ khoa sơ sinh bệnh viện nhi Thái bình cho biết, khoa đã tiếp nhận nhiều trường hợp suy hô hấp sau sinh do chậm tiêu dịch phổi có liên quan đến yếu tố sinh mổ chủ động
Chậm tiêu dịch phổi là bệnh của nhu mô phổi đặc trưng bởi phù phổi do quá trình hấp thu và làm sạch dịch trong lòng phế nang sinh lý của trẻ bị ảnh hưởng. Bệnh gặp ở những trẻ đẻ mổ: cả non tháng và đủ tháng hoặc một số ít trẻ đẻ quá nhanh do thai bé, khung chậu của mẹ rộng.
Nguyên nhân: Những năm trước đây, có đến 90% sản phụ chọn đẻ thường như một tất yếu thì ngày nay, cuộc sống hiện đại cộng với nền y học phát triển, số lượng các sản phụ chọn đẻ mổ lại không ngừng gia tăng.
Ngoài những sản phụ gặp vấn đề trong thai kỳ bắt buộc phải sinh mổ như: thai nằm không đúng ngôi trong bụng mẹ: ngôi ngang, nhau thai nằm chắn đường ra của bé (nhau tiền đạo), tỷ lệ giữa em bé và vùng xương chậu của mẹ không cân xứng (em bé to, vùng xương chậu của mẹ hẹp), cạn ối... thì một số chị em có thai kỳ khỏe mạnh nhưng muốn chọn giờ sinh đẹp, tâm lý sợ đau, và không ảnh hưởng đến “vùng kín”… nên cũng chọn sinh mổ.
Quá trình sinh mổ có thể gây nên một tình trạng bệnh lý ở trẻ sơ sinh đó là chậm tiêu dịch phổi hay khó thở nhanh thoáng qua, chiếm 40% suy hô hấp ở trẻ sơ sinh.
 Bác sĩ khoa Sơ sinh thăm khám cho trẻ sau 10 ngày điều trị: Sức khoẻ trẻ tiến triển tốt, hồng hào, bú mẹ hoàn toàn |
Hậu quả: Do dịch màng phổi không được tống ra ngoài hoặc hấp thu kém, gây nên các biểu hiện khó thở và suy hô hấp như: trẻ thở nhanh, thở rên, co kéo cơ hô hấp, tím. Nếu được xử trí kịp thời: hút dịch mũi họng, oxy liệu pháp hoặc thở CPAP, bệnh có thể tiến triển thuận lợi và hết trong vòng 48-72 giờ.
Tuy nhiên, nếu bệnh có kèm theo các yếu tố bệnh lý khác, trẻ có thể sẽ tiến triển nặng, phải thở máy xâm nhập, thậm chí tử vong. Bên cạnh đó, đẻ mổ còn có nguy cơ gây hội chứng khò khè kéo dài ở trẻ sau này.
Vì vậy, để giảm thiểu nguy cơ cho cả mẹ và con, chỉ nên sinh mổ chủ động khi có chỉ định của bác sĩ. Không nên sinh mổ chủ động vì các lý do khác như muốn chọn ngày giờ tốt, sợ đau đẻ...
Trẻ đẻ mổ cần theo dõi chặt chẽ phát hiện các dấu hiệu bất thường để can thiệp sớm tránh các tai biến, biến chứng về sau cho trẻ. Dinh dưỡng cho bà mẹ đầy đủ, đảm bảo tinh thần thoải mái giúp cho thai nhi phát triển tốt để có một sơ sinh khỏe mạnh.
